Nghệ nhân Nguyễn Văn Thành và hành trình gìn giữ, phát triển nghề nặn tò he

Tình yêu và sự gắn bó với nghề 

Tại ngôi làng nhỏ Xuân La, xã Phượng Dực, huyện Phú Xuyên, Hà Nội, có một nghề truyền thống đã gắn bó với biết bao thế hệ, đó là nghề nặn tò he. Ngay từ khi còn nhỏ, anh Thành đã được cha mình dạy cho những kỹ thuật cơ bản của nghề. 

Những chiếc tò he nhỏ xinh hình con gà, con cá, hay nhân vật trong các câu chuyện dân gian dần trở thành một phần không thể thiếu trong tuổi thơ của anh. Không chỉ là những món đồ chơi, với anhThành, tò he là một phần của đời sống tinh thần, là sợi dây kết nối giữa quá khứ và hiện tại.

Sau khi lớn lên, anh Thành quyết tâm theo đuổi nghề nặn tò he và không ngừng học hỏi, trau dồi kỹ năng. Đối với anh, mỗi chiếc tò he không chỉ đơn thuần là sản phẩm thủ công, mà còn chứa đựng tinh hoa, linh hồn của văn hóa dân tộc. Anh hiểu rằng, để gìn giữ được nghề này, cần phải sáng tạo và đổi mới để bắt kịp với thời đại nhưng vẫn giữ nguyên vẹn giá trị truyền thống.

Thời kỳ hiện đại hóa và công nghiệp hóa đã khiến nhiều nghề truyền thống dần mai một, và nghề nặn tò he cũng không nằm ngoài quy luật đó. Tuy nhiên, với lòng nhiệt huyết và tình yêu sâu sắc dành cho nghề, anh Nguyễn Văn Thành đã không ngừng nỗ lực để đưa nghề nặn tò he trở lại ánh hào quang xưa.

Không chỉ giữ nguyên những hình dáng cổ điển, anh Thành đã sáng tạo thêm nhiều mẫu tò he mới lạ, kết hợp giữa truyền thống và hiện đại. Những sản phẩm tò he của anh không chỉ thu hút trẻ em mà còn trở thành món quà lưu niệm ý nghĩa dành cho du khách nước ngoài, giúp quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới.

Để bảo tồn và phát triển nghề nặn tò he, Nguyễn Văn Thành đã sáng lập Câu lạc bộ Tò he Xuân La với 54 thành viên tại làng Xuân La, xã Phượng Dực. CLB không chỉ là nơi tập hợp những người yêu nghề, mà còn là môi trường để truyền dạy nghề nặn tò he cho thế hệ trẻ. 

Với phương châm "giữ lửa truyền thống, thắp sáng tương lai", CLB Tò he Xuân La đã trở thành một điểm sáng văn hóa tại địa phương, mở rộng quy mô lên hàng trăm thành viên.

Tại đây, các bạn trẻ được học từ những kỹ năng cơ bản đến các kỹ thuật nặn phức tạp. Đồng thời, CLB cũng thường xuyên tổ chức các buổi triển lãm, sự kiện văn hóa nhằm tôn vinh nghề nặn tò he và quảng bá hình ảnh làng nghề Xuân La ra khắp nơi.

Hành trình mang tò he “xuất ngoại”…

Không dừng lại ở việc bảo tồn, Nguyễn Văn Thành còn hướng đến việc đưa tò he vươn ra thị trường quốc tế. Các sản phẩm tò he của anh đã xuất hiện tại nhiều hội chợ quốc tế và được đón nhận nồng nhiệt. Đặc biệt, anh đã tham gia nhiều chương trình văn hóa quốc tế, giới thiệu nghệ thuật nặn tò he với bạn bè quốc tế, góp phần quảng bá hình ảnh Việt Nam thông qua những chiếc tò he đầy màu sắc.

Nguyễn Văn Thành luôn tin rằng, tò he không chỉ là một nghề truyền thống mà còn là một phương tiện truyền tải văn hóa, giúp thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về cội nguồn dân tộc. Những chiếc tò he, dù nhỏ bé nhưng mang theo mình cả một câu chuyện, một hành trình dài gắn liền với lịch sử và văn hóa của đất nước.

Trong tương lai, Nghệ nhân Nguyễn Văn Thành dự định sẽ mở rộng quy mô CLB Tò he Xuân La và phát triển thêm nhiều dự án bảo tồn văn hóa truyền thống. Anh mong muốn có thể truyền dạy cho nhiều người trẻ hơn nữa, để họ hiểu và yêu nghề, từ đó giữ gìn và phát huy tinh hoa của cha ông.

Trong suốt nhiều năm cống hiến, nghệ nhân Nguyễn Văn Thành đã vinh dự được trao tặng nhiều Bằng khen và Giấy khen từ các bộ, ngành Trung ương và thành phố Hà Nội. 

Đặc biệt, anh đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý "Nghệ nhân Ưu tú" và nhận bằng khen của Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội vì những đóng góp xuất sắc trong phong trào "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh". 

Những phần thưởng cao quý này không chỉ tôn vinh tài năng vượt trội mà còn khẳng định nỗ lực không ngừng nghỉ của anh trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, giữ lửa nghề nặn tò he qua nhiều thế hệ.

Nhìn lại hành trình hơn 30 năm gắn bó với nghề, Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Văn Thành không chỉ thành công trong việc duy trì một nghề truyền thống mà còn truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ. Anh đã và đang biến những sản phẩm tò he giản dị thành biểu tượng của sự sáng tạo, tình yêu và niềm tự hào về di sản văn hóa Việt Nam.

Quốc An - Hồng Phúc (bài, ảnh)