Nghệ nhân Hồ Đắc Thiếu Anh – Người nâng tầm văn hóa ẩm thực Việt Nam
(THPL) - Tôi từng có cơ hội biết tới nghệ nhân Hồ Đắc Thiếu Anh thông qua một chương trình về Tinh hoa ẩm thực được tổ chức tại tỉnh Tuyên Quang. Với tư duy nghệ thuật, sự am hiểu sâu sắc và tình yêu mãnh liệt dành cho nền văn hóa truyền thống, người nghệ nhân này đã và đang có những đóng góp to lớn trong việc nâng tầm các giá trị ẩm thực Việt Nam cả trong nước và quốc tế.
Nền tảng văn hóa từ dòng họ danh giá
Sinh ra trong dòng họ Hồ Đắc – một gia tộc trí thức nổi tiếng ở xứ Huế, nghệ nhân Hồ Đắc Thiếu Anh (sinh năm 1950) được thừa hưởng bề dày văn hóa và lịch sử lâu đời từ gia đình. Nền tảng này đã khơi dậy trong bà niềm tự hào dân tộc và ý thức gìn giữ truyền thống từ rất sớm. Đối với bà, ẩm thực không chỉ là vấn đề ăn uống mà còn là một phần không thể thiếu trong việc lưu giữ các giá trị tinh thần của người Việt.
Tuổi thơ của bà gắn liền với những bữa cơm gia đình, nơi món ăn không chỉ được chăm chút về hương vị mà còn chứa đựng những câu chuyện văn hóa truyền đời. Chính từ môi trường này, bà nhận ra rằng bữa ăn không chỉ là nơi để thưởng thức, mà còn là cơ hội kết nối giữa các thế hệ trong gia đình.
Ban đầu, người nghệ nhân này không đi theo con đường nghệ thuật ẩm thực chuyên nghiệp mà chọn ngành kinh tế làm sự nghiệp chính. Tuy nhiên, tình yêu với văn hóa ẩm thực luôn cháy bỏng trong bà. Khi trở thành mẹ, bà bắt đầu dành thời gian khám phá, nghiên cứu cách nấu ăn không chỉ để nuôi dưỡng gia đình mà còn để lan tỏa tinh thần gắn kết qua những bữa cơm.
Điểm đặc biệt trong sự nghiệp của bà là sự kết hợp giữa ẩm thực và văn học. Bà từng chia sẻ rằng thơ ca là cách để bà bày tỏ cảm xúc, còn ẩm thực là cách để bà kể chuyện. Những cuốn sách của bà như Mứt Việt – vị ngọt Tết xưa hay An Lạc mùa chay - Món Chay Dâng Mẹ, bộ sách Nấu ăn ngon lành… không chỉ đơn thuần là tập hợp các công thức nấu ăn, mà còn là lời mời gọi độc giả bước vào thế giới văn hóa và phong tục Việt Nam.
Bà đặc biệt quan tâm đến ẩm thực chay, xem đó như một cách để truyền tải thông điệp sống lành mạnh và nhân văn. Với bà, ẩm thực chay không chỉ là sự lựa chọn cá nhân mà còn là biểu hiện của lòng từ bi và sự hài hòa với thiên nhiên. Những món chay bà tạo ra luôn mang đậm chất Việt Nam, vừa giản dị, tinh tế vừa chứa đựng chiều sâu văn hóa.
Tái hiện và sáng tạo giá trị truyền thống
Một trong những điểm nổi bật trong sự nghiệp của Hồ Đắc Thiếu Anh là khả năng tái hiện các giá trị truyền thống và đưa chúng vào bối cảnh hiện đại. Bà không chỉ làm sống lại những công thức nấu ăn cổ truyền mà còn cải tiến chúng để phù hợp với khẩu vị và phong cách sống ngày nay.
Ví dụ, trong việc chế biến các món mứt Tết, bà không chỉ giữ nguyên các nguyên liệu truyền thống như gừng, quất, mà còn sáng tạo thêm các loại mứt từ trái cây tươi để đáp ứng nhu cầu của thế hệ trẻ. Cách tiếp cận này giúp ẩm thực truyền thống trở nên gần gũi hơn với người trẻ, đồng thời giữ vững cốt lõi văn hóa Việt.
Không dừng lại ở việc bảo tồn, Hồ Đắc Thiếu Anh còn đưa văn hóa ẩm thực Việt Nam ra thế giới thông qua các buổi triển lãm, hội thảo quốc tế và các tác phẩm văn học về ẩm thực. Trong một lần trình diễn tại Pháp, bà đã giới thiệu món phở – biểu tượng của ẩm thực Việt – không chỉ qua hương vị mà còn bằng câu chuyện về lịch sử và văn hóa đằng sau nó.
Bà từng chia sẻ: “Ẩm thực không chỉ là món ăn, mà còn là cách để chúng ta nói với thế giới về con người và văn hóa Việt Nam.” Chính nhờ cách tiếp cận toàn diện này, bà đã thành công trong việc nâng tầm ẩm thực Việt, khiến bạn bè quốc tế không chỉ yêu thích mà còn trân trọng các giá trị văn hóa của món ăn Việt Nam.
Bên cạnh việc bảo tồn và quảng bá ẩm thực, nghệ nhân Hồ Đắc Thiếu Anh còn dành nhiều tâm huyết cho các hoạt động xã hội. Bà thường tổ chức các buổi hướng dẫn nấu ăn miễn phí cho trẻ em vùng sâu, vùng xa, với mong muốn mang lại niềm vui và sự gắn kết qua từng bữa cơm.
Đặc biệt, trong các dự án thiện nguyện, bà luôn quan tâm đến việc đảm bảo dinh dưỡng cho những người gặp khó khăn. Bà tin rằng, một món ăn ngon không chỉ làm ấm lòng người ăn mà còn lan tỏa tình yêu thương và sự quan tâm trong cộng đồng.
Di sản của một nghệ nhân văn hóa
Hơn 40 năm cống hiến cho nghệ thuật ẩm thực, Hồ Đắc Thiếu Anh đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng công chúng và giới chuyên môn. Bà được Hội Kỷ lục Việt Nam vinh danh là “Nhà thơ, Nghệ nhân Văn hóa Ẩm thực Việt Nam”, một sự công nhận xứng đáng cho những đóng góp không ngừng nghỉ của bà.
Ở tuổi 74, bà vẫn tiếp tục cống hiến cho lĩnh vực ẩm thực, không ngừng truyền cảm hứng và kiến thức đến thế hệ trẻ. Bà luôn khẳng định rằng ẩm thực Việt Nam không chỉ là những món ăn ngon mà còn là một kho báu văn hóa cần được gìn giữ và phát huy.
Hồ Đắc Thiếu Anh là hiện thân của tình yêu và trách nhiệm với văn hóa ẩm thực Việt Nam. Từ bàn tay tài hoa và trái tim nhiệt huyết của bà, ẩm thực Việt không chỉ được tái hiện mà còn được nâng tầm thành một di sản quý giá, lan tỏa giá trị ra khắp thế giới.
Bà không chỉ nấu những món ăn ngon, mà còn kể những câu chuyện ý nghĩa về con người, thiên nhiên và văn hóa. Trong từng món ăn của bà, ta thấy được cả tâm hồn Việt Nam – một tâm hồn giàu bản sắc, sâu lắng và đậm tình. Những đóng góp của bà là lời nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc giữ gìn và phát huy di sản văn hóa trong thế giới hiện đại.
Trình bày: Quốc An