Vương quốc Anh tăng nhập khẩu chè đen và chè xanh từ Việt Nam

Chè là một trong những mặt hàng xuất khẩu hàng đầu của Việt Nam, thuộc ngành công nghiệp chính, có đóng góp lớn cho nền kinh tế nước ta. Sản lượng chè của Việt Nam nhìn chung tăng liên tục và ổn định. Sự gia tăng này có được là nhờ hàng loạt chính sách và giải pháp đã được thực hiện ở tất cả các cấp chính quyền, nhằm hỗ trợ sản xuất trong nước, nâng cao tiêu chuẩn an toàn thực phẩm và tối ưu hóa kỹ thuật canh tác.

Những năm vừa qua, Chính phủ Việt Nam đã thực hiện nhiều nỗ lực để đảm bảo ngành chè phát triển thành công và bền vững. Một trong những biện pháp can thiệp này là việc thực hiện chính sách thương mại mới dành cho các nhà xuất khẩu Việt Nam, bao gồm: các ưu đãi tài chính như giảm thuế xuất khẩu, miễn thuế đối với một số quốc gia, các khoản vay đặc biệt và trợ cấp cho các nhà sản xuất quy mô nhỏ. Những biện pháp này đã cho phép các nhà sản xuất địa phương duy trì khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế, đồng thời tạo ra một môi trường thuận lợi cho đầu tư và phát triển trong ngành.

Những nỗ lực trên đã giúp xuất khẩu chè của Việt Nam vững mạnh ngay cả khi thị trường toàn cầu biến động. Việt Nam hiện là một trong những nhà sản xuất chè xanh và chè đen hàng đầu thế giới, với ước tính 40% tổng lượng chè xuất khẩu của Việt Nam được bán ra nước ngoài. Con số này dự kiến sẽ tăng lên khi Việt Nam tiếp tục nỗ lực trở thành một cường quốc trong khu vực về sản xuất và xuất khẩu chè.

Tại thị trường Anh, theo số liệu từ Trung tâm Thương mại Quốc tế (ITC), nhập khẩu chè của thị trường Anh trong 6 tháng đầu năm 2023 đạt 53 nghìn tấn, trị giá 160 triệu USD, giảm 9,7% về lượng và giảm 9,4% về trị giá so với cùng kỳ năm 2022. Giá chè nhập khẩu bình quân vào thị trường Anh trong nửa đầu năm 2023 đạt 3.015,8 USD/ tấn, tăng 0,2% so với cùng kỳ năm 2022.

Việt Nam là thị trường cung cấp chè lớn thứ 23 cho Anh, lượng và trị giá nhập khẩu chè từ Việt Nam giảm mạnh trong nửa đầu năm 2023. Giá chè nhập khẩu bình quân từ Việt Nam vào thị trường Anh đạt 4.927,6 USD/tấn, giảm 0,4% so với cùng kỳ năm 2022. Tỷ trọng nhập khẩu chè từ Việt Nam chỉ chiếm 0,1% tổng lượng chè nhập khẩu vào thị trường Anh.

Chè đen và chè xanh là 2 chủng loại chính thị trường Anh nhập khẩu trong nửa đầu năm 2023. Trong đó, dẫn đầu là mặt hàng chè đen đạt 51,7 nghìn tấn, trị giá 146,3 triệu USD, giảm 9% về lượng và giảm 9,2% về trị giá so với cùng kỳ năm 2022.

Liên quan đến cây chè, theo Bộ NN&PTNT, hiện nay, nguyên liệu chè cung cấp cho các nhà máy chế biến chủ yếu từ các giống chè có chất lượng thấp. Có tới 70% số lượng giống chè của Việt Nam chỉ phù hợp cho chế biến chè đen, tỷ lệ giống cho chế biến chè xanh và các chè khác chỉ chiếm 30%.  Bên cạnh đó, khâu chế biến, tiêu thụ chè hiện cũng tồn tại nhiều bất cập.

Công tác quảng bá thương hiệu của ngành chè chưa tốt. Vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm cũng là rào cản lớn để chè Việt Nam tiếp cận được các thị trường cao cấp tiềm năng. Thị trường xuất khẩu chè của Việt Nam được đánh giá còn khá nghèo nàn về tính đa dạng sản phẩm và chất lượng cũng chưa cao. Hiện nay tuy đang đứng thứ 5 trên toàn thế giới về xuất khẩu chè, song phần lớn sản lượng chè xuất khẩu chỉ chủ yếu là xuất sang các thị trường dễ tính, không đòi hỏi quá cao về chất lượng sản phẩm.

Để nâng cao khả năng cạnh tranh của các sản phẩm chè xuất khẩu của Việt Nam, cần thực hiện nhiều biện pháp khác nhau. Đầu tiên là cần chú trọng đến chất lượng sản phẩm chè, xác định việc đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm đồng thời nâng cao chất lượng thực phẩm là ưu tiên hàng đầu. Để nâng cấp và duy trì vệ sinh an toàn thực phẩm cho các sản phẩm chè Việt Nam, cần nỗ lực thắt chặt kiểm soát đầu vào nông nghiệp, bao gồm thuốc trừ sâu hoặc phân bón được sử dụng trong quá trình canh tác và đảm bảo sử dụng đúng cách theo hướng dẫn của nhà cung cấp hoặc nhà sản xuất.

Thứ hai, cần tăng cường hợp tác giữa các tác nhân trong chuỗi giá trị, từ đó gắn kết các doanh nghiệp thượng nguồn và hạ nguồn, nâng cao hiệu quả sản xuất. Tương tự, bằng cách hình thành mối liên kết giữa tất cả các tác nhân trong chuỗi giá trị trong nước sẽ thúc đẩy các cơ chế hợp tác để giải quyết mọi vấn đề phức tạp có thể nảy sinh, chẳng hạn như xây dựng năng lực hoặc huy động đủ nguồn lực.

Thứ ba, việc tìm ra các phương án thu hút cả cơ hội đầu tư công cũng như các nguồn tài chính tư nhân sẽ giúp các nhà sản xuất chè Việt Nam tiếp cận thêm nguồn vốn cần thiết để phát triển sản phẩm.

Thứ tư, việc hỗ trợ các sáng kiến ​​xây dựng thương hiệu đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc quảng bá lịch sử, chất lượng, hương vị, phương pháp kỹ thuật sản xuất độc đáo chỉ có ở Việt Nam, là một phần không thể thiếu để nâng cao nhận thức về xuất khẩu sản phẩm chè Việt Nam và tạo hình ảnh hấp dẫn đối với khách hàng nước ngoài tiềm năng.

Tuấn Minh (t/h)