Trao quyền lựa chọn sách giáo khoa cho nhà trường: “Lợi cả đôi đường”

Thay vì căn cứ vào kết quả lựa chọn chung của UBND tỉnh như các năm học trước, từ năm học 2024-2025 trở đi, mỗi trường sẽ thành lập một Hội đồng lựa chọn sách giáo khoa riêng theo quy định mới tại Thông tư 27/2023/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo ký ngày 28/12/2023. Thông tư này sẽ có hiệu lực từ ngày 12/2/2024. 

Bước cải cách tối ưu trong giáo dục phổ thông

Trong suốt 3 năm học từ năm 2020, quyền lựa chọn sách giáo khoa của các trường đều dựa trên Thông tư số 25/2020/ TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Thông tư nêu rõ “UBND cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành lập hội đồng lựa chọn sách giáo khoa”. 

Thầy Nguyễn Tiến Hoàng, giáo viên một trường Tiểu học tại Hà Nội cho biết: Ngay sau khi Thông tư số 25/2020/TT-BGDĐT được ban hành, nhà trường đã triển khai đến từng giáo viên để cùng nhau đưa ra bộ sách phù hợp nhất. Tuy nhiên, những danh mục sách mà nhà trường đề xuất lại không có trong danh mục sách giáo khoa được UBND tỉnh phê duyệt. 

Chia sẻ niềm vui của những người làm giáo dục khi Thông tư 27/2023/TT-BGDĐT, thầy Hoàng bày tỏ: “Chúng tôi đã mong chờ điều này từ rất lâu khi quyền chọn lựa chọn SGK về cho các nhà trường và đội ngũ giáo viên. Bởi lẽ, giáo viên là những người trực tiếp giảng dạy, truyền tải kiến thức cho học sinh nên được nghiên cứu, lựa chọn và đưa ra quyết định sẽ thuận lợi và phù hợp nhất cho quá trình dạy học, nâng cao chất lượng giáo dục”.

Điểm mới của Thông tư 27/2023/TT-BGDĐT chính là thành lập Hội đồng lựa chọn sách tối thiểu là 11 người. Đối với cơ sở giáo dục phổ thông có quy mô dưới 10 lớp, số lượng thành viên Hội đồng tối thiểu là 5 người.

Hội đồng lựa chọn sách bao gồm: Người đứng đầu, cấp phó người đứng đầu; đại diện tổ trưởng tổ chuyên môn, nhóm chuyên môn, phòng chuyên môn (gọi chung là tổ chuyên môn), đại diện giáo viên, đại diện ban cha mẹ học sinh.

Nhiệm vụ của Hội đồng là tổ chức thẩm định biên bản các cuộc họp của tổ chuyên môn; các phiếu nhận xét, đánh giá sách giáo khoa của giáo viên; danh mục sách giáo khoa do các tổ chuyên môn lựa chọn. Từ đó, tổng hợp, đề xuất với người đứng đầu trường danh mục sách giáo khoa do các tổ chuyên môn lựa chọn sau khi đã thẩm định đạt yêu cầu.

UBND cấp tỉnh thay vì trực tiếp thành lập hội đồng lựa chọn sách giáo khoa cho cả tỉnh như quy định cũ thì ở quy định mới chỉ còn nhiệm vụ quyết định phê duyệt danh mục sách giáo khoa do các cơ sở giáo dục lựa chọn (do sở GD-ĐT trình). UBND cấp tỉnh phải đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng danh mục sách được phê duyệt để sử dụng trong các trường trước 30/4 hàng năm.

Bước cải cách mới chưa từng có trong tiền lệ của ngành giáo dục năm tới chính là thành phần là đại diện ban đại diện cha mẹ học sinh của trường. Chị Đỗ Lan Anh, Trưởng ban đại diện cha mẹ học sinh một trường cấp 3 tại Hà Nội cho biết, khi cha mẹ và thầy cô có chung một quan điểm sẽ đưa ra được định hướng chung, phương pháp dạy và học hiệu quả dựa trên bộ sách phù hợp, khơi dậy tinh thần học tập của con, giúp con tự tin nắm vững tri thức. 

Trong Thông tư 27/2023/TT-BGDĐT cũng đã quy định rõ: “Người đã tham gia biên soạn sách giáo khoa hoặc tham gia chỉ đạo biên soạn, xuất bản, in, phát hành sách giáo khoa không được tham gia hội đồng. Tứ thân phụ mẫu và anh chị em ruột thịt hai bên vợ/chồng của người làm sách giáo khoa cũng không được phép có mặt trong hội đồng này. Tương tự, người làm việc ở các nhà xuất bản, các tổ chức có sách giáo khoa không được phép liên quan tới hội đồng lựa chọn sách giáo khoa tại các cơ sở giáo dục”.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cũng đã khẳng định: "Năm 2024 là năm quan trọng, có tính chất nước rút với đổi mới giáo dục phổ thông, khi các lớp cuối cùng bước vào triển khai và chuẩn bị đánh giá cả chu trình đổi mới; cùng với đó là hàng loạt các công việc cần thực hiện theo kết luận giám sát đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông của Ủy ban Thường vụ Quốc hội".

128 danh mục sách giáo khoa mới được phê duyệt

Việc phê duyệt sách giáo khoa mới cho cả 3 cấp học theo chuẩn Chương trình giáo dục phổ thông 2018 của Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng với Thông tư 27/2023/TT-BGDĐT sẽ là căn cứ để các địa phương, nhà trường nghiên cứu, lựa chọn và quyết định sách giáo khoa phù hợp để đưa vào giảng dạy ngay sau khi kết thúc năm học 2023-2024. 

Trước đó, ngày 01/12/2023, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã ký Quyết định 4119/QĐ-BGDĐT phê duyệt sách giáo khoa lớp 5 sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông với 41 đầu sách giáo khoa của các môn học, hoạt động giáo dục dành cho học sinh lớp 5 sẽ được sử dụng trong các cơ sở giáo dục phổ thông từ năm học 2024-2025. 

Cũng trong tháng 12/2023, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đã ký Quyết định 4338/QĐ-BGDĐT phê duyệt danh mục sách giáo khoa lớp 9 sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông với  48 đầu sách giáo khoa của các môn học, hoạt động giáo dục dành cho học sinh lớp 9 sẽ được sử dụng trong các cơ sở giáo dục phổ thông từ năm học 2024-2025. Như vậy, từ năm học tới, học sinh lớp 9 sẽ được học các môn: Ngữ văn, Toán, Tiếng Anh, Lịch sử và Địa lý, Giáo dục Công dân, Tin học, Âm nhạc, Mỹ thuật, Giáo dục thể chất, Hoạt động trải nghiệm và hướng nghiệp, Công nghệ.

Trong Quyết định số 88/QĐ-BGDĐT được Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn  ký ngày 5/1/2024 đã phê duyệt 39 danh mục sách giáo khoa lớp 12 theo Chương trình giáo dục phổ thông mới 2018. Các môn học cụ thể gồm: Ngữ văn, Toán, Tiếng Anh, Giáo dục thể chất, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Lịch sử, Địa lý, Sinh học, Công nghệ, Âm nhạc, Mỹ thuật, Hoạt động trải nghiệm - hướng nghiệp.

Hiện nay, học sinh của cả 3 lớp: 5,9,12 trên cả nước đang học sách giáo khoa thuộc Chương trình giáo dục phổ thông 2006. Đây sẽ là những lứa học sinh cuối cùng chất dứt việc học theo chương trình cũ trong các nhà trường, tiến tới đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục phổ thông từ năm học 2024-2025. 

Quốc An