Doanh nghiệp xanh - xu hướng tất yếu trên toàn cầu

Doanh nghiệp xanh (Green Business) là doanh nghiệp không gây ra tác động tiêu cực đối với môi trường địa phương hoặc trái đất, đối với cộng đồng hay nền kinh tế. Để một doanh nghiệp được đánh giá "Doanh nghiệp Xanh" cần phải dựa vào 3 yếu tố, tiêu chí gồm: Tuân thủ pháp luật về bảo vệ môi trường; Tuân thủ các quy chuẩn, tiêu chuẩn môi trường và tuân thủ về hồ sơ quản lí môi trường cùng các vấn đề liên quan khác.

Việc trở thành doanh nghiệp xanh giúp cho bản thân doanh nghiệp có môi trường làm việc trong lành, giảm thiểu tối đa được những hệ lụy với môi trường sống, với xã hội, góp phần tạo thương hiệu và sự ủng hộ của người tiêu dùng.

Trong bối cảnh thế giới chuyển hướng sang giai đoạn thích ứng an toàn với dịch bệnh và khôi phục kinh tế, Chính phủ Việt Nam cũng đã yêu cầu doanh nghiệp phát triển sản phẩm, thương hiệu gắn với yếu tố xanh - sử dụng nguyên vật liệu, công nghệ thân thiện, đưa ra các sản phẩm sạch cho môi trường.

Tiêu dùng xanh dẫn tới xu hướng sản xuất xanh và nền kinh tế tuần hoàn

Liên quan đến doanh nghiệp xanh, trước đó bên lề Diễn đàn Thương hiệu quốc gia Việt Nam với chủ đề “Định vị Thương hiệu quốc gia Việt Nam Xanh” diễn ra ngày 20/4, ông Hoàng Minh Chiến, Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương cho biết, xu hướng tiêu dùng xanh đang dẫn tới xu hướng sản xuất xanh và nền kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh cũng đang được các quốc gia theo đuổi. Việt Nam cũng không nằm ngoài vòng xoáy đó.

Tại COP26, Việt Nam cam kết mạnh mẽ với cộng đồng quốc tế về việc đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Ngay sau COP26, Việt Nam đã khẩn trương cụ thể hóa, bắt tay thực hiện ngay những cam kết của mình trước cộng đồng quốc tế. Điều này cũng đang thể hiện quyết tâm trong định hướng phát triển xanh, bền vững của Việt Nam.

Trước xu thế chung của thế giới liên quan đến kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, tiêu dùng xanh … đang đặt những đòi hỏi đối với doanh nghiệp Việt Nam, đó là làm thế nào có thể bắt kịp xu thế và tận dụng cơ hội chuyển sang sản xuất xanh, kinh doanh xanh nhằm gia tăng cơ hội tiếp cận người tiêu dùng tốt hơn.

Hiện nay, Việt Nam đang tham gia nhiều FTA trong đó có các FTA thế hệ mới như Hiệp định CPTPP, EVFTA… với cam kết sâu rộng và rất cao liên quan đến vấn đề môi trường, sản xuất xanh nên nếu doanh nghiệp Việt Nam chuyển hướng sang sản xuất xanh, giảm phát thải là một lợi thế để tiếp cận các thị trường lớn trên thế giới.

Trong xu thế hội nhập toàn cầu, đứng trước nhiều cơ hội cũng như nhiều thách thức, tập trung vào việc xây dựng một nền kinh tế xanh, bền vững và thân thiện với môi trường là điều kiện cần thiết nhằm nâng cao vị thế và mang lại nhiều giá trị cạnh tranh thiết thực cho doanh nghiệp.

Nhiều doanh nghiệp tiên phong xây dựng thương hiệu xanh

Nắm bắt xu thế trên toàn cầu, một số doanh nghiệp Việt đang tiên phong và nỗ lực xanh hoá sản xuất tiến tới từng bước xanh hoá thương hiệu. Đơn cử với Tập đoàn TH, bà Hoàng Thị Thanh Thuỷ - Trưởng Ban Điều phối Dự án phát triển bền vững, chia sẻ: Tập đoàn TH đã đặt nền móng cho ngành sữa tươi sạch, đồng thời tiên phong trong sản xuất xanh, sản xuất bền vững và bảo vệ môi trường.

Đăc biệt, Tập đoàn TH đã ứng dụng phần mềm quản lý tiên tiến từ sản xuất đến chế biến và tiêu thụ được đưa về từ nhiều quốc gia phát triển trên thế giới. Bên cạnh đó, doanh nghiệp luôn có sáng kiến về giảm thiểu phát thải cacbon như xây dựng hệ thống năng lượng tái tạo, từ đó quay vòng về phục vụ cho sản xuất. “Chúng tôi ứng dụng mô hình kinh tế xanh trên nền tảng kinh tế bền vững xuyên suốt từ ngày đầu thành lập doanh nghiệp" - bà Thuỷ nhấn mạnh.

Không chỉ Tập đoàn TH, thời gian qua nhiều doanh nghiệp Việt đã có bước tiến nhanh trên con đường sản xuất xanh, định vị thương hiệu bằng yếu xanh và được thế giới biết đến, như Tập đoàn Vingroup với sản phẩm xe ô tô, xe máy điện. 

Cũng liên quan đến doanh nghiệp xanh, ông Hoàng Minh Chiến - Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương từng chia sẻ: Xây dựng thương hiệu, đặc biệt là thương hiệu xanh luôn là bài toán khó, cần có sự đầu tư nghiên cứu. 

Trước những thách thức cũng như nhu cầu về xây dựng thương hiệu xanh, về phía cơ quan quản lý nhà nước, ông Chiến cho biết, sắp tới Cục Xúc tiến thương mại sẽ có kế hoạch xây dựng phối hợp cùng cả cộng đồng doanh nghiệp xây dựng bộ nhận diện THQG Việt Nam. "Bộ nhận diện này sẽ chung cho toàn bộ Chương trình THQG Việt Nam, do đó rất mong được sự ủng hộ chung tay của cộng đồng doanh nghiệp" - ông Chiến nhấn mạnh.

Hiện, nhiều doanh nghiệp đã phát triển để trở thành các doanh nghiệp xanh qua các hướng: Không ngừng nghiên cứu, tiếp cận khoa học hiện đại, ứng dụng công nghệ để mang đến những sản phẩm xanh có ích cho cộng đồng. Sử dụng nguyên vật liệu tái chế, hạn chế lượng khí thải, nước xả thải từ các hoạt động kinh doanh. Và doanh nghiệp lan tỏa tinh thần “xanh” qua nhiều dự án có ý nghĩa. 

Giải pháp phát triển doanh nghiệp xanh tại Việt Nam 

Về phía Chính phủ, Nhà nước đưa ra chính sách phát triển sạch hướng tới sản xuất và tiêu thụ các sản phẩm thân thiện với môi trường, mặt khác đóng vai trò người tiêu dùng lớn có tác động đến thị hiếu mua sắm và tiêu dùng sản phẩm, kích cầu các sản phẩm thân thiện với môi trường. Khi Nhà nước triển khai chương trình, sẽ thúc đẩy sản xuất và tiêu thụ bền vững, tạo điều kiện cho nhà sản xuất đầu tư vào hoạt động bảo vệ môi trường, giúp giảm thiểu phát thải ô nhiễm, cải thiện chất lượng môi trường; giảm chi phí xử lý ô nhiễm môi trường; định hướng phát triển các ngành kinh tế xanh gắn với sử dụng hiệu quả nguyên vật liệu và năng lượng, bảo tồn và gia tăng giá trị vốn tự nhiên, nâng cao chất lượng sống.

Tại các doanh nghiệp, việc thực hiện xanh hóa doanh nghiệp phải có sự thống nhất từ lãnh đạo xuống đến người lao động. Lãnh đạo phải là người tiên phong trong định hướng phát triển xanh của công ty, từ đó thay đổi cách suy nghĩ và hành động của từng cá nhân lao động trong toàn doanh nghiệp. Theo đó, các doanh nghiệp cần chủ động đổi mới công nghệ, phát triển nguồn năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, công nghệ sản xuất tiết kiệm tài nguyên, tiêu hao ít năng lượng, thân thiện môi trường.

Để giải quyết mẫu thuẫn giữa lợi nhuận và bảo vệ môi trường, doanh nghiệp không nhất thiết phải đầu tư trang thiết bị hiện đại mà có thể thông qua những hành động như: chấp hành tốt quy định bảo vệ môi trường, cải tiến quy trình sản xuất để giảm nguyên, nhiên liệu, điện và ưu tiên tiêu sử dụng nguyên vật liệu đầu vào thân thiện với môi trường.

Tại Việt Nam, hiện nay khái niệm doanh nghiệp xanh vẫn còn hết sức mới mẻ, đòi hỏi phải có những nghiên cứu và phổ biến rộng rãi kiến thức trong tầng lớp lãnh đạo, các nhà hoạch định chính sách, các doanh nghiệp và người dân.  Bên cạnh đó, cần phát huy vai trò của Hiệp hội Bảo vệ người tiêu dùng trong việc lên tiếng bảo vệ người tiêu dùng trước những hoạt động sản xuất - kinh doanh, những sản phẩm có hại cho sức khỏe của người tiêu dùng.

Văn Minh