Xuất khẩu nông sản Việt Nam – Những mảng màu sáng tối
(THPL) - Thời gian qua, chúng ta đã chứng kiến sự bứt phá ngoạn mục của nông sản Việt Nam. Có thể nói, quá trình hội nhập kinh tế quốc tế đã giúp ngành nông nghiệp Việt Nam tham gia thành công vào chuỗi giá trị toàn cầu. Việt Nam đã nằm trong nhóm 15 quốc gia xuất khẩu nông sản lớn nhất thế giới và đứng thứ 2 trong khu vực Đông Nam Á. Tuy nhiên, cùng với thành công đó, xuất khẩu nông sản Việt Nam cũng ngày càng bộc lộ những hạn chế, mà suốt một thời gian dài vẫn chưa khắc phục được. Cứ như thế, hai mảng màu sáng tối vẫn đan xen trong “bức tranh” xuất khẩu nông sản Việt.
Tin liên quan
Hơn 700 gian hàng sẽ tham gia Hội chợ hàng Việt Nam tiêu biểu xuất khẩu năm 2025
Người tiêu dùng Việt và làn sóng tẩy chay búp bê Baby Three
Sôi động thị trường hoa tươi, quà tặng dịp Quốc tế Phụ nữ 8/3
Tăng cường cung ứng vốn tín dụng cho sản xuất, chế biến và xuất khẩu gạo
Giá xăng giảm mạnh, RON 92 về dưới 20.000 đồng/lít
» Xuất khẩu nông - lâm - thủy sản ước đạt trên 62 tỷ USD trong năm 2024
» Xuất khẩu nông lâm thủy sản tăng kỷ lục, vượt mục tiêu năm 2024
» Xuất khẩu nông lâm thuỷ sản sẽ sớm hoàn thành mục tiêu 2024 và kỳ vọng kỷ lục mới
Nông sản Việt Nam tạo được vị thế trên thị trường thế giới
Số liệu thống kê cho thấy, giá trị xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của nước ta năm 2021 đạt 48,7 tỷ USD, năm 2022 đạt 53,22 tỷ USD, đến năm 2023 đạt 53,01 USD. Năm 2024, theo ghi nhận, kết thúc tháng 11/2024, tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thuỷ sản 11 tháng năm 2024 đã đạt 56,74 tỷ USD… Việc giá trị xuất khẩu nông, lâm, thủy sản liên tục tăng theo từng năm đang phần nào cho thấy nguồn lực dồi dào, lợi thế, năng lực cạnh tranh; chính sách, chiến lược phù hợp đã tạo đà cho xuất khẩu nông sản Việt Nam bứt phá.
.webp)
Hiện tại Việt Nam đã có 11 nhóm mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD, trong đó có 7 mặt hàng xuất khẩu đạt trên 3 tỷ USD. Trong đó gỗ và sản phẩm lâm sản đạt 17 tỷ USD; tôm đạt 4,3 tỷ USD; cà phê đạt 4 tỷ USD; gạo đạt 3,5 tỷ USD; cao su đạt 3,3 tỷ USD; rau quả đạt 3,3 tỷ USD và hạt điều đạt 3,1 tỷ USD). Việt Nam cũng là nước xuất khẩu hàng đầu thế giới nhiều mặt hàng nông sản như rau quả, gạo, cà phê, hạt điều, hồ tiêu, thủy sản, gỗ và sản phẩm gỗ… Nhiều mặt hàng giữ được vị thế quan trọng trên thị trường thế giới, trong đó xuất khẩu tiêu và điều đứng thứ nhất, sắn và sản phẩm từ sắn đứng thứ hai, gạo đứng thứ ba và cà phê đứng thứ năm thế giới. Nhiều sản phẩm nông sản xuất khẩu tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu và đáp ứng được nhu cầu của người tiêu dùng nước ngoài như rau quả, gạo, cà phê.
Trong khi đó, thị trường xuất khẩu nông sản Việt Nam cũng ngày càng đa dạng hóa với nhiều thị trường lớn như Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia….Chúng ta đã đi vào được những thị trường “khó tính” như Nhật Bản và một số nước Châu Âu – các quốc gia có những quy định cao về tiêu chuẩn, chất lượng sản phẩm, đồng thời áp dụng quá trình kiểm soát chặt chẽ về nguồn nông sản nhập khẩu.
Số liệu thống kê cho thấy, năm 2022, xuất khẩu nông sản chủ lực tăng trưởng ở hầu hết các thị trường. Các thị trường châu Á chiếm 44,7% thị phần, châu Mỹ 27,4%, châu Âu 11,3%, châu Đại Dương 1,7% và châu Phi 1,7%. Hoa Kỳ tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn nhất, đạt 13,3 tỷ USD, chiếm 25% thị phần. Đứng thứ 2 là Trung Quốc khoảng 10,05 tỷ USD, chiếm 18,9% thị phần; thứ 3 là Nhật Bản với giá trị đạt 4,2 tỷ USD, chiếm 7,9%; đứng thứ 4 là Hàn Quốc với giá trị đạt 2,5 tỷ USD, chiếm 4,7%. Năm 2023, giá trị xuất khẩu sang Trung Quốc cao nhất, chiếm tỷ trọng 23,2%, Hoa Kỳ ở vị trí thứ hai chiếm 21% và Nhật Bản vị trí thứ ba chiếm 7,3%.
Vẫn còn nhiều nỗi lo về tính bền vững
Mặc dù đã đạt được những thành tựa khả quan bước đầu nhưng xuất khẩu nông sản Việt thời gian qua cũng bộc lộ một số tồn tại, hạn chế. Dễ nhận ra nhất đó là xuất khẩu còn phụ thuộc nhiều vào một vài thị trường, đặc biệt là Trung Quốc và Mỹ. Trong giai đoạn 10 năm gần đây, hai thị trường là Trung Quốc, Mỹ chiếm trên 40% tổng giá trị xuất khẩu nông, lâm, thuỷ sản.
Đối với Trung Quốc, dù vẫn biết đây là thị trường giàu tiềm năng cho xuất khẩu nông sản, những cần phải thấy rõ rằng, nó không chỉ đối với các doanh nghiệp Việt Nam mà còn dành cho các quốc gia khác. Mặt khác, hiện các doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu mới xuất khẩu được nông sản vào các tỉnh giáp biên giới mà chưa vào sâu được nội địa Trung Quốc. Vì muốn vào sâu được thị trường nội địa Trung Quốc thì phải chế biến tinh, sâu, trong khi hàm lượng nông sản chế biến tinh, sâu các sản phẩm nông sản hiện nay của Việt Nam lại chưa nhiều.
Một số mặt hàng nông, lâm, thuỷ sản của Việt Nam đứng đầu thế giới về giá trị xuất khẩu, như tiêu, điều, tôm, cá tra, cà-phê, đồ gỗ nội thất, gạo... nhưng thứ hạng về giá xuất khẩu lại rất thấp. Cụ thể, xuất khẩu hạt tiêu xếp thứ 1 thế giới về khối lượng nhưng giá xuất khẩu tiêu của Việt Nam chỉ đứng thứ 8; tương tự, hạt điều đứng thứ 1 thế giới nhưng giá đứng thứ 6, gạo, cà-phê đứng trong nhóm thứ 2 và thứ 3 thế giới nhưng giá xuất khẩu chỉ đứng thứ 10.
.webp)
Việc giá trị xuất khẩu các mặt hàng nông, lâm, thuỷ sản thấp xuất phát từ nguyên nhân Việt Nam còn xuất khẩu hàng thô và sơ chế quá nhiều (chiếm khoảng 60%; trong khi đó ở các nước phát triển tỷ lệ này chỉ có 2%).
Thời gian qua, với việc nhiều thỏa thuận, nghị định thư xuất khẩu chính ngạch các sản phẩm nông sản, đặc biệt là trái cây của Việt Nam vào các thị trường trên thế giới đã mở ra cơ hội tăng giá trị xuất khẩu lên gấp nhiều lần, tạo nguồn thu nhập ổn định cho nông dân Việt Nam. Hội nhập quốc tế đem lại cơ hội thuận lợi cho xuất khẩu, nhưng cũng đặt ra rất nhiều thách thức mới đối với nông nghiệp Việt Nam trong thời gian tới. Ngoài sự quay lại của xu hướng bảo hộ thương mại trên toàn cầu, những xung đột chính trị, xung đột lãnh thổ trong các khu vực và giữa các nền kinh tế lớn; thay đổi trong chính sách thương mại; các nước gia tăng các rào cản kỹ thuật đối với thương mại, các biện pháp phòng vệ thương mại, như chống bán phá giá, chống trợ cấp, tự vệ khẩn cấp,... sẽ là những thách thức mà các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản Việt Nam liên tục phải đối mặt.
Trong khi đó, hiện tại các doanh nghiệp thu mua, vận chuyển, chế biến nông sản Việt Nam đang còn thiếu trang, thiết bị cơ sở vật chất vận hành chuỗi cung ứng lạnh hiệu quả khiến tổn thất lượng và chất nông sản. Ngoài ra, kết cấu hạ tầng và dịch vụ logistics phục vụ thương mại biên giới hạn chế, kho bãi còn đơn sơ, các dịch vụ logistics hỗ trợ xuất, nhập khẩu qua đường biên còn đơn giản, chưa tạo giá trị gia tăng cho mặt hàng nông sản Việt Nam.
Đặc biệt, các mặt hàng nông sản xuất khẩu khi xuất khẩu sang các nước hầu như chưa xây dựng được thương hiệu, chưa có logo, nhãn mác của Việt Nam. Đây là một trong những hạn chế lớn làm giảm sức cạnh tranh của sản phẩm đồng thời hạn chế tham gia sâu vào hệ thống phân phối bán lẻ của các nước nhập khẩu.
Tất cả những tồn tại nêu trên đang đặt ra cho xuất khẩu nông sản Việt Nam phải nhanh chóng có những giải pháp căn cơ.
Theo các chuyên gia, tăng cường chế biến tinh, sâu là giải pháp cốt lõi. Vì khi chất lượng nông sản đạt tiêu chuẩn quốc tế thì không chỉ thị trường nội địa Trung Quốc mà bất cứ quốc gia nào, nông sản Việt Nam cũng đều có thể tiếp cận được. Về lâu dài, điều này có ý nghĩa rất quan trọng, giúp nâng cao uy tín và thương hiệu cho nông sản Việt Nam.
Tuy nhiên, để có sản phẩm đạt tiêu chuẩn, yếu tố tiên quyết là cần có vùng nguyên liệu tốt. Điều này đặt ra đòi hỏi các doanh nghiệp cần đồng quản lý, kiểm soát, giám sát chất lượng từ vùng nguyên liệu. Nguyên liệu không rõ nguồn gốc, xuất xứ thì khả năng vi phạm các quy định về an toàn thực phẩm là rất cao.
Một giải pháp căn cơ đó là cần sớm có các phương án, chính sách và mô hình hiệu quả, kết nối chuỗi cung ứng toàn diện từ sản xuất – thu hoạch cho đến thông quan – xuất khẩu. Điều này không chỉ giúp các doanh nghiệp trong ngành hàng nông sản giảm được chi phí logistics (chi phí logistics hiện còn quá cao, chiếm khoảng 15% - 25% tùy theo mặt hàng) mà còn giúp gia tăng chất lượng sản phẩm nông sản, từ đó tăng sức cạnh tranh của nông sản xuất khẩu Việt Nam trên thị trường thế giới.
Lâm Tới
Tin khác
Ra mắt Trung tâm Bảo tồn nghệ thuật biểu diễn truyền thống Việt Nam
Hơn 700 gian hàng sẽ tham gia Hội chợ hàng Việt Nam tiêu biểu xuất khẩu năm 2025
Bộ Tài chính phản hồi về tiêu chí giảm trừ gia cảnh thuế TNCN theo vùng
Lộ diện mẫu Mercedes GLC bản chạy điện mới
Ngành hải quan thu ngân sách hơn 61.000 tỉ đồng trong hai tháng từ xuất nhập khẩu
Thanh Hóa: Khởi tố 7 bị can của thẩm mỹ viện Gangwho về tội “Lừa dối khách hàng”
Thanh Hóa: Bí thư huyện ủy Yên Định được bổ nhiệm làm Chánh thanh tra tỉnh
(TH&PL)- Ông Đỗ Minh Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa vừa ký quyết định điều động, bổ nhiệm ông Trịnh Xuân Thúy, Bí thư Huyện ủy Yên...08/03/2025 16:15:48Bộ Công Thương tổ chức Giải chạy hưởng ứng Giờ Trái đất năm 2025 với gần 2000 người tham gia
(THPL) - Sáng 8/3, Bộ Công Thương tổ chức Lễ phát động "Toàn dân tiết kiệm năng lượng hưởng ứng Giờ Trái đất năm 2025" và Giải chạy...08/03/2025 13:25:20Giá vàng và ngoại tệ ngày 8/3: Vàng thế giới giảm nhẹ, trong nước giữ giá
(THPL) - Giá vàng thế giới hôm nay 8/3, giao ngay ở mức 2.911,17 USD/ounce. Trong nước, giá vàng SJC ổn định, bán ra trên 93 triệu đồng/lượng.08/03/2025 08:15:56Những lời chúc hay và ý nghĩa nhân ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3
(THPL) - Năm nay là kỷ niệm 115 năm ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3, hãy thể hiện tình cảm của mình đến với những người phụ nữ thân yêu qua...08/03/2025 08:09:05
ĐỌC NHIỀU NHẤT
Quảng bá thương hiệu Việt
-
Bản hòa ca Tết Việt chính thức ngân lên tại Home Hanoi Xuan 2025
(THPL) - Sáng ngày 16/1/2025, tại Mailand Hanoi City, Bắc An Khánh, Hoài Đức, Hà Nội, đường hoa Home Hanoi Xuan 2025 đã chính thức mở cửa, chào đón du khách thập phương đến tham quan và trải nghiệm không gian rực rỡ, đậm chất Tết cổ truyền Việt Nam. Cùng ngày, Bộ Ngoại giao tổ chức Chương trình Ngoại giao văn hóa với chủ đề "Bản hòa ca Tết Việt," với sự tham gia của gần 150 đại biểu, các nữ đại sứ, phu nhân đại sứ, các nhà ngoại giao nữ… - Vinhomes Golden Avenue “chơi lớn” tặng cư dân và du khách gala âm nhạc...
- Chuyên gia lý giải nguyên nhân bộ đôi xe điện VinFast VF 3, VF 7 áp đảo các...
- Vì sao các thương hiệu và tỷ phú thế giới chọn Phú Quốc là điểm đến...
Tôn vinh thương hiệu toàn cầu
-
Phó Chủ tịch nước dự lễ kỷ niệm Ngày Thầy thuốc Việt Nam tại Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên
(THPL) - Chiều ngày 24/2, Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân đã dự lễ kỷ niệm 70 năm Ngày Thầy thuốc Việt Nam (27/2/1955 - 27/2/2025) và vinh danh tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến, giai đoạn 2020 - 2024, tại Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên. - Sun Property được vinh danh Top 10 nhà phát triển BĐS hàng đầu Việt Nam
- Năm 2025: BIC vươn mình bứt phá, hướng tới kỷ niệm 20 năm thành lập
- Meey Group tiếp tục khẳng định vị thế khi chinh phục “Top One thương hiệu...