Thanh Hóa triển khai nhiều biện pháp giải quyết tình trạng khan hiếm vật liệu xây dựng

Ngày 29/7/2025, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Văn Thi ký Quyết định số 2595/QĐ-UBND ban hành Kế hoạch khắc phục các tồn tại, hạn chế trong quản lý, cấp phép hoạt động khoáng sản để giải quyết tình trạng khan hiếm vật liệu xây dựng trên địa bàn trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa.

Qua tìm hiểu được biết, hiện nay, trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa có 349 mỏ khoáng sản được cấp phép khai thác còn hiệu lực. Trong đó có 17 mỏ do Bộ Nông nghiệp và Môi trường (trước đây là Bộ Tài nguyên và Môi trường) cấp, chủ yếu là các mỏ khai thác để làm nguyên liệu sản xuất xi măng; 332 mỏ do UBND tỉnh cấp, chủ yếu là các mỏ đất, đá, cát làm vật liệu xây dựng (VLXD) thông thường.

Tuy nhiên, qua rà soát cho thấy công suất khai thác các mỏ đá mới đáp ứng được khoảng 73,2%, đất mới đáp ứng được khoảng 16,7%, cát đáp ứng được khoảng 1,84% so với nhu cầu thị trường, dẫn đến tình trạng khan hiếm về VLXD, vật liệu san lấp phục vụ nhu cầu xây dựng cơ sở hạ tầng trên địa bàn tỉnh, làm tắc nghẽn, kìm hãm sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên được xác định là do các mỏ khoáng sản đang được cơ quan có thẩm quyền thanh tra, kiểm tra, điều tra và bị đình chỉ khai thác do vi phạm; đã khai thác hết trữ lượng, công suất được phép khai thác; chưa ký hợp đồng thuê đất hoặc bến bãi tập kết; chưa giải phóng mặt bằng; phương tiện khai thác, vận chuyển chưa được đăng ký, đăng kiểm...

Thực hiện chỉ đạo của Thường trực Tỉnh ủy tại Thông báo số 628-TB/VPTU ngày 12/6/2025 và Thông báo số 637-TB/VPTU ngày 22/7/2025, Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm để giải quyết triệt để các tồn tại, hạn chế, vướng mắc sớm đưa các mỏ vật liệu vào khai thác ổn định, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh.

Về các giải pháp cụ thể, Chủ tịch UBND tỉnh giao Sở Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với Công an tỉnh, các ngành, đơn vị liên quan khẩn trương phối hợp với các chủ các mỏ khoáng sản (đất, đá, cát) đang hoạt động, đủ điều kiện theo quy định để nâng công suất khai thác, khẩn trương hoàn thiện hồ sơ điều chỉnh nâng công suất để tăng nguồn cung VLXD trên địa bàn tỉnh; báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh trước ngày 10/8/2025.

Đôn đốc các đơn vị trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản nhưng chưa được cấp phép khai thác khẩn trương hoàn thiện các thủ tục có liên quan để được cấp phép khai thác, cho thuê đất và đưa mỏ vào hoạt động; chủ động cắt giảm thời gian thẩm định các thủ tục hành chính theo cơ chế ưu tiên “làn xanh” tại Công văn số 11362/UBND-THĐT ngày 17/7/2025 của Chủ tịch UBND tỉnh; báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh kết quả thực hiện trước ngày 15/8/2025.

Chủ trì, phối hợp với Sở Xây dựng, các sở, ngành, đơn vị, UBND các xã, phường liên quan, khẩn trương rà soát các khu vực mỏ đã có trong quy hoạch khoáng sản, đảm bảo không bị chồng lấn với các quy hoạch khác để cập nhật vào kế hoạch đấu giá quyền khai thác khoáng sản, trình UBND tỉnh báo cáo Ban Thường vụ Tỉnh ủy cho ý kiến để làm cơ sở triển khai việc đấu giá và cấp phép khai thác nhằm đáp ứng nguồn vật liệu phục vụ nhu cầu sử dụng trên địa bàn tỉnh. Đối với các khu vực mỏ bị chồng lấn với các quy hoạch khác, tiến hành rà soát, cập nhật đưa ra khỏi quy hoạch hoặc điều chỉnh trong quá trìnhthực hiện nhiệm vụ lập, phê duyệt phương án quản lý về địa chất, khoáng sản. Thời gian hoàn thành trước ngày 20/8/2025.

Chủ trì, phối hợp với Công an tỉnh, Sở Tư pháp, cơ quan thuế đánh giá, đề xuất đối với các mỏ có dấu hiệu vi phạm do thiếu hiểu biết về pháp luật, có tính chất, mức độ đơn giản chưa đến mức phải xem xét trách nhiệm hình sự, tham mưu Chủ tịch UBND tỉnh xử lý vi phạm hành chính theo quy định; đồng thời yêu cầu các đơn vị khắc phục; báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh kết quả thực hiện trước ngày 20/8/2025.

Rà soát các mỏ đã cấp phép có thu hồi đá khối để xẻ để làm đá ốp lát, mỹ nghệ..., thu hồi khoáng sản làm phụ gia xi măng; các mỏ có sai lệch về địa hình để báo cáo UBND tỉnh phê duyệt điều chỉnh lại trữ lượng, điều chỉnh giấy phép khai thác hoặc cấp lại giấy phép khai thác khoáng sản theo đúng quy định, tránh thất thu NSNN; báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh kết quả thực hiện trước ngày 30/8/2025.

Chủ trì, phối hợp với Sở Xây dựng và các ngành, đơn vị, địa phương liên quan, tổ chức rà soát, đánh giá toàn diện trữ lượng còn lại của các mỏ cát đã cấp phép, còn hạn và đang khai thác; đồng thời, khảo sát, đánh giá trữ lượng khoáng sản khu vực ngoài phạm vi mốc đã cấp phép của các mỏ cát (trong vòng bán kính 500m kể từ mốc ranh giới khu vực mỏ), làm cơ sở để theo dõi, giám sát hoạt động khai thác khoáng sản của các đơn vị; thời gian hoàn thành trong năm 2025.

Đối với các mỏ liên quan đến các vụ án do các cơ quan chức năng đang điều tra, ngay khi có kết luận điều tra, giao Sở Nông nghiệp và Môi trường tham mưu Chủ tịch UBND tỉnh xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật.

Công an tỉnh phối hợp với các sở, ngành liên quan triển khai thực hiện có hiệu quả đối với các nội dung trong Kế hoạch. Kiểm tra, xác minh, xử lý nghiêm các đối tượng xã hội núp bóng doanh nghiệp để thao túng thị trường khoáng sản và các chủ mỏ cố tình vi phạm nghĩa vụ thuế, vi phạm rất nghiêm trọng trong hoạt động khai thác khoáng sản, làm thất thu NSNN.

Sở Tài chính, Ban Quản lý Khu kinh tế Nghi Sơn và các KCN chủ trì, phối hợp với các ngành, đơn vị liên quan khẩn trương tham mưu Chủ tịch UBND tỉnh xem xét chấp thuận chủ trương đầu tư đối với các mỏ trúng đấu giá đã đủ điều kiện, làm cơ sở cho các đơn vị hoàn thiện thủ tục cấp phép khai thác và thuê đất, sớm đưa mỏ vào hoạt động khai thác.

Sở Tài chính chủ trì phối hợp với các ngành, đơn vị liên quan tham mưu UBND tỉnh bổ sung quy định khung giá tính thuế đối với nhóm “đá khối để xẻ sau khai thác chưa phân loại màu sắc, chất lượng”, làm cơ sở xác định tiền cấp quyền khai thác khoáng sản đối với nhóm đá khối làm đá ốp lát, đá mỹ nghệ theo quy định.

Sở Xây dựng thực hiện rà soát 557 mỏ khoáng sản trong Quy hoạch tỉnh theo chỉ đạo tại Thông báo số 73/TB-UBND ngày 15/5/2025 của Chủ tịch UBND tỉnh; nếu có chồng lấn với quy hoạch khác và không đủ điều kiện tiếp tục quy hoạch, đề xuất không tiếp tục quy hoạch, đồng thời tổng hợp gửi Sở Nông nghiệp và Môi trường để cập nhật đưa ra khỏi quy hoạch hoặc điều chỉnh trong quá trình thực hiện nhiệm vụ lập, phê duyệt phương án quản lý về địa chất, khoáng sản; báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh kết quả thực hiện trước ngày 15/8/2025.

Chủ trì, phối hợp với các ngành, đơn vị, các Ban quản lý dự án, UBND các xã, phường có liên quan rà soát các dự án đầu tư xây dựng công trình trên địa bàn tỉnh có khả năng thu hồi khoáng sản làm VLXD thông thường (đá làm VLXD thường, đất san lấp, cát) trong quá trình thi công san gạt mặt bằng, nạo vét khơi thông luồng lạch; gửi Sở Nông nghiệp và Môi trường để hướng dẫn các chủ đầu tư, nhà đầu tư thực hiện việc đăng ký thu hồi khoáng sản theo quy định để bổ sung nguồn cung VLXD cho các công trình dự án trên địa bàn.

Chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan thực hiện việc công bố thông tin giá VLXD kịp thời phù hợp với giá kê khai, giá bán tại các mỏ vật liệu và giá thị trường.

Chi Cục đăng kiểm số 12 chủ trì, phối hợp, hỗ trợ, hướng dẫn các chủ mỏ cát khẩn trương hoàn thiện thủ tục đăng ký, đăng kiểm các phương tiện hút cát theo quy định để sớm đưa các mỏ vào hoạt động; thực hiện thường xuyên, báo cáo định kỳ về UBND tỉnh (thông qua Sở Nông nghiệp và Môi trường) vào ngày 25 hằng tháng.

Cơ quan Thuế tỉnh Thanh Hóa chủ trì, phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường, Công an tỉnh có văn bản hướng dẫn các doanh nghiệp kê khai thuế bổ sung trong hoạt động khai thác, kinh doanh khoáng sản trên địa bàn tỉnh; hoàn thành và báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh kết quả thực hiện trước ngày 30/8/2025.

UBND các xã, phường: Đối với các mỏ đã có Giấy phép khai thác nhưng chưa có Quyết định cho thuê đất đối với khu vực khai thác, khai trường, bến bãi tập kết: Khẩn trương thực hiện rà soát, bổ sung đưa vào quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã theo quy định; khẩn trương thành lập Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để tổ chức giải phóng mặt bằng; ban hành Quyết định giao đất, cho thuê đất theo thẩm quyền để các doanh nghiệp sớm hoàn thiện thủ tục đi vào hoạt động; thực hiện thường xuyên, báo cáo định kỳ về Sở Nông nghiệp và Môi trường vào ngày 25 hằng tháng.

Rà soát các mỏ đang vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng, xác định rõ nguyên nhân, lý do để hướng dẫn, hỗ trợ các đơn vị hoàn thiện thủ tục thuê đất sớm đưa các mỏ vào hoạt động; báo cáo Sở Nông nghiệp và Môi trường trước ngày 15/8/2025.

Rà soát các khu vực có khoáng sản làm VLXD thông thường (đất san lấp, đá, cát) có đủ điều kiện về giao thông, môi trường... báo cáo đề xuất Sở Nông nghiệp và Môi trường để cập nhật vào “Phương án quản lý về địa chất, khoáng sản”, đồng thời cập nhật vào quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất khi đến kỳ quy hoạch làm cơ sở cấp phép khai thác phục vụ nhu cầu vật liệu trên địa bàn tỉnh.

Đối với các doanh nghiệp là chủ các mỏ khoáng sản, chủ động kê khai bổ sung đối với khối lượng khoáng sản đã khai thác nhưng chưa kê khai; chủ động khắc phục các sai phạm trong quá trình hoạt động khoáng sản. Hoàn thành trước ngày 20/8/2025.

Duy Duẩn