Jetstar Pacific có nguy cơ mất hàng chục triệu USD vì cho đối tác trên bờ vực phá sản thuê tàu bay?

Cho thuê tàu bay ...vì không thể bay?

Năm 2017, do không thể cạnh tranh được với các hãng hàng không nội địa, liên tục báo lỗ trong nhiều năm, JPA đã ký hợp đồng cho thuê 2 tàu bay  mang số hiệu của nhà sản xuất  MSN2331 và MSN2340 với mong muốn giảm lỗ. Đơn vị thuê lại máy bay của JPA là Pan Pacific Airlines (PPA, có trụ sở chính tại Philippines, phục vụ khách hàng tại Hàn Quốc).

Theo Báo cáo số 8/TCTHK-CBCJPA ngày 13/2/2020 về việc Báo cáo tình hình giải quyết tồn đọng hợp đồng thuê khô tàu bay với PPA của Nhóm cán bộ cử tại JPA (Cán bộ của Tổng công ty Hàng không  Việt Nam) gửi Nhóm người đại diện JPA cho biết, tàu bay số hiệu MSN2340 được ký hợp đồng cho thuê và giao vào 27/5/2017. Tàu bay số hiệu MSN2331 được giao vào 17/10/2017.

Theo thỏa thuận hợp đồng, JPA cho PPA thuê 2 tàu bay trên với thời hạn 6 năm. PPA đặt cọc trước 4 tháng tiền thuê, tương đương 740 nghìn USD/máy bay. Thủ tục thuê giữa hai bên còn có thư bảo lãnh của ông San  Kuk Kim (chủ sở hữu PPA) và  Công ty Pan Pacific Korea Co., Ltđ.

Theo Báo cáo số 8/TCTHK-CBCJPA thể hiện, tại buổi làm việc của JPA với đại diện PPA giữa tháng 2/2020 thì hiện khoản nợ của PPA đã tương đương mức đặt cọc và các khoản tiền khác JPA đang giữ của PPA, đồng thời, JPA thông báo kế hoạch thu lại tàu bay.

Phía PPA mặc dù thực hiện không đúng hợp đồng nhưng lại có yêu sách với JPA. Cụ thể, PPA yêu cầu được tiếp tục giữ hai tàu bay để khai thác hoặc PPA trả ngay 1 tàu, tiếp tục thuê 1 tàu để khai thác. Từ tháng 4/2020 nếu PPA không có phương án trả nợ để từng bước thanh toán hết số nợ cho JPA thì sẽ trả lại 2 tàu cho JPA.

Tuy nhiên, theo Báo cáo số 8/TCTHK-CBCJPA hiện PPA không chỉ nợ tiền thuê hai tàu bay mà còn nợ tới gần 850 ngàn USĐ đối đối với nhà chức trách và các đối tác tại Philippin, nơi đang bảo dưỡng hai tàu bay của JPA. Do đó, JPA được khuyến cáo là không nên thực hiện thu hồi nợ, máy bay bằng con đường tố tụng bởi có thể mất tới 5 năm.

Nguy cơ thiệt hại hàng chục triệu USD?

Báo cáo số 8/TCTHK-CBCJPA cũng nêu rõ về những rủi ro có thể xảy ra trong vụ việc này. Cụ thể, căn cứ vào tình hình tài chính, sự vi phạm điều khoản thanh toán, công nợ đang tăng dần của PPA trong suốt thời gian thực hiện hợp đồng, JPA đã nhiều lần xem xét khả năng thu hồi máy bay nhưng chưa thực hiện được do những rủi ro pháp lý có thể phát sinh trong thực tế.

 “Tuy nhiên, do ảnh hưởng quá nặng nề, kéo dài của dịch bệnh viêm phổi Vũ Hán gây ra, nguy cơ phá sản của PPA trong tương lai là rất lớn, buộc JPA phải xem xét phương án sớm chấm dứt hợp đồng cho thuê khô tàu bay với PPA, sớm thu hồi lại tàu bay để giảm thiểu rủi ro rất lớn có thể phát sinh”, Báo cáo số 8/TCTHK-CBCJPA chỉ rõ những nguy cơ thiệt hại. Tuy nhiên, phương án khả thi nhất để đòi nợ và thu hồi máy bay thì JPA vẫn không đưa ra được.

Theo Báo cáo số 8/TCTHK-CBCJPA phân tích, việc JPA thực thi quyền thu hồi tàu bay theo quy định của hợp đồng, đơn phương thu hồi tàu bay về sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro và diễn biến bất thường nếu như không có sự hợp tác của PPA.

Đặc biệt, nếu thu hồi tàu bay trong trường hợp PPA phá sản thì JPA sẽ phải thu hồi máy bay bằng tình huống tố tụng sẽ được giải quyết tại Philippines. Cụ thể, Tòa án tại đây sẽ thụ lý theo thủ tục phá sản, chỉ định quản tài viên giải quyết công nợ.

Trong tình huống này, Báo cáo số 8/TCTHK-CBCJPA cũng nhận định, nếu giải quyết bằng con đường pháp lý thì việc thu hồi có thể kéo dài tới 5 năm. Thiệt hại kinh tế ước tính lên tới 12,9 triệu USD (tương đương gần 300 tỷ đồng – PV).

Đáng nói, hiện PPA cũng nợ gần 850 ngàn USD đối với nhà chức trách và các đối tác tại Philippin cho nên nếu xảy ra tình huống PPA phá sản và xảy ra tình huống tố tụng thì có thể các đơn vị này sẽ được ưu tiên giải quyết. Điều này dẫn tới việc đòi nợ và thu hồi 2 tàu bay của JPA sẽ gặp rất nhiều khó khăn, tiềm ẩn nguy cơ thiệt hại hàng chục triệu USD, thậm chí việc thu hồi máy bay của JPA trở nên rủi ro, khó khả quan.

Trước đó, Kiểm toán Nhà nước cũng có Thông báo kết quả kiểm toán số 1074/TP-KTNN vào ngày 18/12/2019  liên quan đến vấn đề thua lỗ tại JPA: “Khoản đầu tư vào Công ty Cổ phần Hàng không Jetstar Pacific Airlines thua lỗ, tiềm ẩn rủi ro mất vốn: Số vốn góp của Tổng công ty Hàng không Việt Nam (TCT) vào Jetstar Pacific là 2.424 tỷ đồng (chiếm 68, 85% vốn điều lệ). Báo cáo tài chính năm 2018 của Jetstar Pacific cũng nêu rõ, lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp là 34 tỷ đồng nhưng lỗ lũy kế đến ngày 31/12/2018 là 4.252 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu là 180 tỷ đồng; Các chỉ tiêu tài chính trong tình trạng mất cấn đối nghiêm trọng, tiềm ẩn rủi ro ảnh hưởng đến tính hoạt động liên tục”.

Cũng tại thông báo này, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị Công ty mẹ VNA điều chỉnh số liệu, xử lý tài chính, chấn chỉnh công tác quản lý, tái cơ cấu doanh nghiệp và đầu tư tài chính, báo cáo cơ quan nhà nước những khó khăn và kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân liên quan. Tuy nhiên, trước tình hình thua lỗ nặng nề, những lãnh đạo chủ chốt của JPA vẫn lần lượt thăng tiến, trở thành lãnh đạo của Công ty mẹ VNA.

Khoản nợ lũy kế hơn 4.000 tỷ đồng và nguy cơ thiệt hại gần 300 tỷ đồng từ phi vụ cho PPA thuê máy bay, ai là người chịu trách nhiệm và những khoản lỗ này sẽ được giải quyết như thế nào? Đây vẫn là những câu hỏi mà dư luận cần được giải đáp từ những người đứng đầu.

PV