Giá gạo xuất khẩu tăng trở lại, dự báo phục hồi từ quý II/2025

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, trong 2 tháng đầu năm 2025, Việt Nam xuất khẩu khoảng 1,1 triệu tấn gạo, tăng 5,9% so với cùng kỳ, nhưng giá trị đạt 613 triệu USD, giảm 13,6%. Giá gạo xuất khẩu trung bình ước đạt 553,6 USD/tấn, giảm 18,3% so với cùng kỳ.

Giá gạo xuất khẩu tăng trở lại

Từ nửa đầu tháng 3/2025, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam đã bắt đầu tăng nhẹ, trong khi các nước khác vẫn tiếp tục giảm. Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) cho biết, vào thời điểm ngày 15/3/2025, trên thị trường xuất khẩu, gạo 5% tấm của Việt Nam được chào bán ở mức 392 USD/tấn, tăng 3 USD/tấn so với một tuần trước đó.

Hiện gạo 25% tấm của Việt Nam đang chào bán ở mức 364 USD/tấn; gạo 100% tấm ở mức 307 USD/tấn. Trong khi đó, giá gạo xuất khẩu cùng loại của Ấn Độ đã giảm xuống mức thấp nhất trong 21 tháng qua do nhu cầu yếu và sự cạnh tranh gay gắt từ các nước xuất khẩu khác. Gạo 5% tấm của Thái Lan cũng giảm xuống 7-10 USD/tấn so với cuối tuần trước do biến động tỷ giá.

Hiện nay, tại Việt Nam gạo trắng chiếm khoảng 71% tổng kim ngạch xuất khẩu (giá trung bình 523-540 USD/tấn), chủ yếu xuất sang Philippines, Indonesia và châu Phi. Gạo thơm như ST24, ST25 chiếm 19% (giá 640-700 USD/tấn), xuất khẩu sang EU, Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản. Gạo nếp chiếm 6%, chủ yếu tiêu thụ tại Trung Quốc, Philippines và các nước Đông Nam Á khác.

Thị trường sẽ sớm ổn định và phục hồi từ quý II/2025

Nhiều chuyên gia nhận định thị trường sẽ sớm ổn định và phục hồi. Còn với thông tin Ấn Độ dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo 100% tấm có thể gây áp lực lên giá gạo thế giới trong đó có Việt Nam, lãnh đạo một số doanh nghiệp cho rằng, 80% gạo xuất khẩu của Việt Nam thuộc phân khúc chất lượng cao, trong khi nguồn cung từ Ấn Độ chủ yếu là gạo chất lượng thấp, nên tác động chỉ mang tính tạm thời.

Liên quan đến xuất khẩu gạo, tại hội nghị về sản xuất và thị trường lúa gạo do Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà chủ trì mới đây, ông Ngô Hồng Phong, Cục trưởng Cục Chất lượng, chế biến và phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), nhận định rằng năm 2025, nhu cầu nhập khẩu gạo trên toàn cầu vẫn có khả năng duy trì cao. Ưu thế gạo thơm và chất lượng cao được ưa chuộng tại các thị trường cao cấp như EU, Hoa Kỳ và Nhật Bản… đang là lợi thế của gạo xuất khẩu Việt Nam. Tuy nhiên, Ấn Độ dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo trắng từ tháng 9/2024 đang tạo áp lực lớn lên các quốc gia xuất khẩu khác, đặc biệt là gạo trắng cấp thấp.

Về vấn đề trên, ông Phạm Thái Bình, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty Cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Trung An, cho rằng chúng ta không e ngại việc Ấn Độ xả gạo. Bởi 80% gạo xuất khẩu của Việt Nam ở phân khúc chất lượng cao, nên mức độ ảnh hưởng về giá do gạo của Ấn Độ quay trở lại thị trường, chủ yếu là chất lượng thấp, chỉ là tạm thời.

Mặt khác, nguồn cung nội địa hạn chế khiến Việt Nam không rơi vào tình trạng bán tháo, giảm áp lực giá trong ngắn hạn. Hơn nữa, theo dự báo, trong năm 2025, Trung Quốc cần nhập khẩu 5-6 triệu tấn; Philippines sẽ vẫn phải nhập khẩu 4,5-4,7 triệu tấn. “Xuất khẩu gạo sẽ khởi sắc từ quý II/2025, đây là yếu tố hỗ trợ giá gạo Việt Nam phục hồi”, ông Bình nhận định.

Sớm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp xuất khẩu gạo

Trước những phân tích cũng như nhận định về thị trường xuất khẩu gạo, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu Bộ Công Thương khẩn trương kiểm tra, đánh giá đúng thực trạng tình hình thị trường lúa gạo trong nước, khi phân khúc lúa gạo chất lượng cao (chiếm 80% sản lượng xuất khẩu), vẫn ổn định về giá cả do không cạnh tranh nhiều với Ấn Độ và Thái Lan ở phân khúc gạo chất lượng thấp. Mặt khác, phải khẩn trương sửa đổi, bổ sung Nghị định 107/2018/NĐ-CP về kinh doanh xuất khẩu gạo để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc hiện nay cho doanh nghiệp xuất khẩu gạo.

Đối với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Phó Thủ tướng yêu cầu khẩn trương xây dựng cơ sở dữ liệu toàn diện về hoạt động sản xuất, xuất khẩu lúa gạo; “đặt hàng” nghiên cứu xây dựng mô hình kinh tế để phục vụ quản lý nhà nước về thị trường lúa gạo. Đồng thời, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương, hiệp hội, doanh nghiệp ngành hàng lúa gạo khẩn trương hoàn thiện Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp…

Các địa phương bám sát Luật Đất đai, các nghị định về đất nông nghiệp, hỗ trợ nông nghiệp, rà soát, có tiêu chí lựa chọn các vùng sản xuất lúa lớn để triển khai Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp, chuẩn bị và đề xuất gói chính sách đi kèm.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh: “Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần xem xét, quy hoạch lại mùa vụ, diện tích sản xuất lúa gạo theo hướng chủ động hạ tầng thủy lợi, giao thông, thích ứng với biến đổi khí hậu; phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ khẩn trương xây dựng chiến lược phát triển thương hiệu lúa gạo quốc gia mạnh mẽ, đăng ký bản quyền, chỉ dẫn địa lý để phục vụ xúc tiến thương mại, mở thêm các thị trường mới; phát triển thương mại điện tử cho ngành hàng lúa gạo…”.

Về phía Ngân hàng Nhà nước, Phó Thủ tướng đề nghị tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến thời hạn, hạn mức vay, điều kiện vay vốn và giải ngân; nghiên cứu gói tín dụng ưu đãi để doanh nghiệp đầu tư ứng dụng khoa học công nghệ vào hoạt động lưu trữ, chế biến, vận chuyển, xuất khẩu lúa gạo.

Minh Anh