Đề xuất áp dụng tiêu chuẩn khí thải ô tô từ 1/1/2026

Tại cuộc họp, ông Lê Hoài Nam - Phó Cục trưởng Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, mục tiêu của cuộc họp là lấy ý kiến góp ý, hoàn thiện các dự thảo quy chuẩn khí thải mới, đặc biệt cho xe mô tô, xe máy, lĩnh vực lần đầu được triển khai, có ảnh hưởng xã hội sâu rộng và góp phần giảm thiểu ô nhiễm không khí, bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Theo ông Nam, hiện nay thực hiện kiểm soát khí thải đối với các phương tiện giao thông đường bộ, Việt Nam vẫn đang thực hiện theo Quyết định số 16/2019/QĐ-TTg ngày 28/3/2019 của Thủ tướng Chính phủ quy định lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với xe ô tô tham gia giao thông và xe ô tô đã qua sử dụng nhập khẩu.

Tuy nhiên, để tăng cường kiểm soát khí thải từ phương tiện giao thông, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang xây dựng lộ trình áp dụng quy chuẩn mới, thay thế các quyết định cũ, với mục tiêu nâng cao hiệu quả kiểm soát khí thải, nhất là tại các địa phương có mật độ phương tiện lớn và tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng.

Ông Nam cho rằng, trước đây chúng ta chưa có quy định kiểm soát khí thải cho xe mô tô, xe gắn máy, việc triển khai sẽ góp phần quan trọng kiểm soát khí thải từ số lượng phương tiện khổng lồ này. Tuy nhiên, do đây là phương tiện thiết yếu, được hầu hết các gia đình Việt Nam sử dụng, nên việc thực thi cần đặc biệt lưu ý đến những tác động xã hội.

Đại diện Cục Môi trường cũng thông tin, dự thảo quyết định mới của Thủ tướng về lộ trình áp dụng quy chuẩn khí thải đối với ô tô đang được hoàn thiện. Theo đó, từ năm 2030, những ô tô không đạt chuẩn khí thải sẽ không được phép lưu thông tại Hà Nội và TP.HCM.

Quy định này chỉ áp dụng cho ô tô sử dụng động cơ đốt trong (xăng hoặc diesel) và không áp dụng đối với xe chuyên dụng phục vụ mục đích quốc phòng, an ninh thuộc Bộ Quốc phòng và Bộ Công an. Lộ trình áp dụng mức khí thải được chia theo năm sản xuất của xe và khu vực lưu hành, cụ thể như sau:

Xe sản xuất trước năm 1999 áp dụng mức 1; xe sản xuất từ năm 1999 – 2016 áp dụng mức 2.

Xe sản xuất từ 2017 - 2021: Trên toàn quốc áp dụng mức 3 từ 1/1/2026. Riêng Hà Nội và TPHCM áp dụng mức 4 từ 1/1/2027.

Xe sản xuất từ năm 2022 trở đi: Trên toàn quốc áp dụng mức 4 từ 1/1/2026, áp dụng mức 5 từ 1/1/2030. Riêng tại Hà Nội và TP.HCM, áp dụng mức 5 sớm hơn, từ 1/1/2028.

Đặc biệt, từ ngày 1/1/2030, toàn bộ ô tô lưu thông trên địa bàn Hà Nội và TPHCM bắt buộc phải đạt tối thiểu mức khí thải số 2. Xe không đáp ứng yêu cầu sẽ không được phép tham gia giao thông tại hai đô thị lớn này.

Tại dự thảo đề xuất, thời điểm bắt đầu thực hiện kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông ở Việt Nam:

Từ 1/7/2027 đối với TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh;

Từ 1/7/2028 đối với các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương còn lại;

Từ 1/7/2030 đối với các tỉnh, thành phố còn lại. Tùy theo tình hình thực tế, các tỉnh, thành phố này có thể quy định áp dụng thời hạn sớm hơn.

Việc phân giai đoạn được đánh giá là cần thiết do yêu cầu về hạ tầng kiểm định, nhân lực và trang thiết bị cần thời gian chuẩn bị, đặc biệt trong bối cảnh đây là lần đầu tiên Việt Nam thực hiện kiểm định khí thải xe máy.

Mức tiêu chuẩn khí thải áp dụng cũng được phân chia theo năm sản xuất: Trước 2008 áp dụng mức 1; từ 2008 - 2016 áp dụng mức 2; từ 2017 - 30/6/2026 áp dụng mức 3; từ 1/7/2026 trở đi áp dụng mức 4.

Đối với xe gắn máy, lộ trình tương tự được áp dụng, nhưng chia mốc bắt đầu mức cao nhất là từ 1/7/2027.

Trong khu vực nội đô Hà Nội và TP.HCM, dự kiến từ năm 2030, tất cả xe tham gia giao thông phải đạt tối thiểu mức 2, nhằm loại bỏ dần các phương tiện cũ nát, phát thải cao. Tuy nhiên, các cơ quan chức năng lưu ý cần có lộ trình hợp lý để không gây tác động lớn tới người dân, đặc biệt là các đối tượng yếu thế, người lao động đang sử dụng xe cũ làm phương tiện mưu sinh.

Minh Anh