Cơ hội và thách thức để thực phẩm Việt chinh phục thị trường Thụy Điển

Việt Nam – Thụy Điển có cơ cấu kinh tế bổ trợ lẫn nhau

Theo các chuyên gia thương mại, Việt Nam và Thụy Điển có rất nhiều điểm tương đồng về mục đích phát triển đất nước, có cơ cấu kinh tế bổ trợ lẫn nhau, các mặt hàng xuất nhập khẩu không cạnh tranh với nhau. Đáng lưu ý, kể từ sau khi Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-Liên minh châu Âu (EVFTA) chính thức có hiệu lực, cơ hội giao thương và kết nối đã mở ra ngày càng nhiều cho doanh nghiệp hai nước.

Dẫn số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan Việt Nam, Bộ Công Thương cho biết năm 2024 kim ngạch xuất nhập khẩu hai chiều đạt gần 1,5 tỷ USD, tăng 14,3% so với năm 2023; trong đó, xuất khẩu đạt 1,045 tỷ USD, tăng 10,5% và nhập khẩu đạt 427,6 triệu USD, tăng 25% so với cùng kỳ.

Cơ cấu xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Thụy Điển tương đối hài hòa, phản ánh đúng lợi thế so sánh của mỗi bên. Việt Nam xuất khẩu chủ yếu các mặt hàng truyền thống nhưng có giá trị kinh tế cao. Cụ thể như hàng dệt may, giày dép, hải sản, đồ gỗ, thủ công mỹ nghệ, điện thoại và linh kiện, máy tính và sản phẩm điện tử; trong đó hàng điện tử-viễn thông và hàng dệt may là hai nhóm hàng chiếm tỷ trọng lớn nhất.

Năm 2024, Việt Nam xuất khẩu sang Thụy Điển 103,9 triệu USD hàng dệt may, 99,8 triệu USD máy tính, linh kiện và 68,7 triệu USD giày dép. Đáng chú ý, kim ngạch xuất khẩu điện thoại và linh kiện tuy giảm nhẹ so với năm 2023 nhưng vẫn đạt 327,9 triệu USD, chiếm hơn 30% tổng giá trị xuất khẩu sang thị trường này.

Ở chiều ngược lại, Việt Nam nhập khẩu từ Thụy Điển nhiều loại hàng hóa có hàm lượng kỹ thuật cao như máy móc, thiết bị, dược phẩm, sản phẩm hóa chất và giấy các loại. Trong năm 2024, Việt Nam nhập khẩu tới 143,7 triệu USD máy móc, thiết bị (chiếm hơn 33% tổng nhập khẩu từ Thụy Điển) và 113,4 triệu USD dược phẩm.

Trong 4 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất nhập khẩu hai chiều đạt 580,5 triệu USD, tăng 24,2% so với cùng kỳ năm 2024; trong đó, xuất khẩu đạt 403,9 triệu USD, tăng 14,2% và nhập khẩu đạt 176,5 triệu USD, tăng 55,3% so với cùng kỳ năm ngoái.

Việc tăng trưởng đều ở cả hai chiều xuất và nhập khẩu là tín hiệu đáng mừng cho thấy tính bổ sung của hai nền kinh tế trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đồng thời phản ánh mức độ tin cậy ngày càng cao giữa cộng đồng doanh nghiệp.

Tuy nhiên, Thụy Điển với hệ thống tiêu chuẩn rất khắt khe về an toàn thực phẩm, môi trường và truy xuất nguồn gốc, chính là "bài kiểm tra năng lực" quan trọng với hàng hóa Việt Nam khi vươn ra thị trường châu Âu. Những doanh nghiệp Việt Nam chinh phục được thị trường này cũng sẽ có nhiều thuận lợi khi tiếp cận các nước EU khác.

Doanh nghiệp Việt cần chuyên nghiệp từ sản xuất đến phân phối

Bà Nguyễn Thị Hoàng Thúy, Tham tán Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển, nhấn mạnh rằng để tiếp cận và giữ chân các nhà nhập khẩu Thụy Điển, doanh nghiệp Việt phải chuyên nghiệp từ sản xuất đến phân phối.

Người tiêu dùng Thụy Điển sẵn sàng chi trả cao hơn cho các sản phẩm tốt cho sức khỏe và thân thiện với môi trường. Điều này đòi hỏi đảm bảo truy xuất nguồn gốc; minh bạch trong sản xuất. Có chứng nhận đầy đủ là điều bắt buộc nếu muốn thâm nhập sâu vào hệ thống bán lẻ tại Thụy Điển.

Để gia nhập và phát triển bền vững, doanh nghiệp cần đáp ứng các chứng nhận quốc tế bắt buộc. Các chứng nhận phổ biến bao gồm: Chứng nhận hệ thống quản lý an toàn thực phẩm theo tiêu chuẩn ISO 22000. Chứng nhận hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001:2015.

Đối với thực phẩm hữu cơ, cần đáp ứng tiêu chuẩn của EU Organic hoặc KRAV. Ngoài ra, các nhà mua hàng có thể tìm kiếm các chứng nhận như Fairtrade, tiêu chuẩn Fair for Life và một số tiêu chuẩn khác.

Chiến lược tiếp cận bền vững: Sản phẩm, bao bì & hậu cần

Để nâng cao khả năng cạnh tranh, doanh nghiệp cần tập trung vào các khía cạnh chiến lược như chất lượng sản phẩm, bao bì bền vững, xây dựng thương hiệu và marketing hiệu quả.

Phát triển sản phẩm hữu cơ và có giá trị gia tăng: Đầu tư vào các sản phẩm chế biến từ nông sản hữu cơ, thực vật hoặc thực phẩm đặc sản như cà phê, hạt điều, tiêu, trái cây sấy, gia vị truyền thống. Nâng cao chất lượng, cải tiến mẫu mã, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và có chứng nhận quốc tế để sản phẩm nổi bật.

Bao bì bền vững và thiết kế hiện đại: Thụy Điển rất nhạy cảm với các vấn đề môi trường, vì vậy, việc sử dụng bao bì tái chế, phân hủy sinh học hoặc bao bì từ vật liệu tự nhiên sẽ giúp sản phẩm tiếp cận người tiêu dùng dễ dàng hơn. Thiết kế bao bì cần hiện đại, tối giản, mang lại cảm giác tin cậy và sạch sẽ, phù hợp với thị hiếu thị trường Bắc Âu.

Xây dựng thương hiệu rõ ràng, minh bạch: Người tiêu dùng Thụy Điển đánh giá cao các thương hiệu có câu chuyện rõ ràng, nhấn mạnh yếu tố con người, cộng đồng và môi trường. Doanh nghiệp nên kể câu chuyện về hành trình sản xuất bền vững, quy trình chọn lọc nguyên liệu, hoặc đóng góp cho phát triển nông thôn, tạo giá trị vô hình lớn cho thương hiệu.

Marketing hiệu quả và đa kênh: Kết hợp marketing truyền thống với marketing số là điều không thể thiếu. Tận dụng mạng xã hội, website đa ngôn ngữ, thương mại điện tử xuyên biên giới. Tham gia các sự kiện B2B, hội chợ thực phẩm lớn như Nordic Organic Food Fair, FoodTech Nordic. Việc xuất hiện tại các hệ thống siêu thị hoặc chuỗi bán lẻ đặc sản châu Âu cũng là minh chứng thuyết phục cho uy tín sản phẩm.

Giải quyết bài toán logistics: Rào cản lớn và lợi thế chiến lược

Chi phí vận chuyển cao và thời gian giao hàng dài là một trong những rào cản lớn nhất đối với doanh nghiệp Việt, đặc biệt với mặt hàng thực phẩm tươi hoặc dễ hỏng. Để giải quyết vấn đề hậu cần này, Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển khuyến nghị:

Hợp tác với các đối tác logistics quốc tế uy tín có kinh nghiệm vận chuyển lạnh, bảo quản thực phẩm và hiểu rõ thị trường Bắc Âu. Áp dụng công nghệ bảo quản hiện đại, đóng gói đạt chuẩn châu Âu, đảm bảo chất lượng sản phẩm. Tối ưu hóa vận chuyển đường biển, hoặc lựa chọn tuyến vận chuyển có thời gian ngắn, chi phí hợp lý thông qua phối hợp với các hiệp hội ngành hàng.

Bà Nguyễn Thị Hoàng Thúy khẳng định: “Nhiều nhà nhập khẩu lớn tại Thụy Điển sẵn sàng hợp tác lâu dài nếu doanh nghiệp Việt đảm bảo được yếu tố chất lượng đồng đều, giao hàng đúng hẹn và có chiến lược thương hiệu bài bản. Logistics chỉ là một mắt xích, nhưng nếu làm tốt, nó sẽ là lợi thế chiến lược”.

Thị trường thực phẩm chế biến Thụy Điển là một cánh cửa rộng mở nhưng không dễ vượt qua. Chỉ những doanh nghiệp có tư duy xuất khẩu hiện đại, sẵn sàng đầu tư dài hạn vào chất lượng, thương hiệu và chuỗi cung ứng mới có thể đứng vững và gặt hái thành công tại đây.

Minh Phương