Cách nhận biết thuốc giả, thuốc kém chất lượng

Nhiều người còn nhầm lẫn giữa thuốc kém chất lượng và thuốc giả. Cần phân biệt thuốc kém chất lượng là thuốc thật, nhưng không đạt tiêu chuẩn chất lượng đã đăng ký với cơ quan có thẩm quyền. Thuốc kém chất lượng có nhiều nguyên nhân gây ra: Bảo quản thuốc không tốt dẫn đến thuốc bị ẩm, mốc… mặc dù thuốc vẫn còn hạn sử dụng. Vận chuyển không đúng cách, không đảm bảo quy trình an toàn… dẫn đến thuốc có thể bị hỏng. Thuốc đã hết hạn sử dụng. Thuốc đã được phê duyệt, nhưng sau đó có bất thường nên bị thu hồi.

Thuốc giả là thuốc có thể chứa đúng thành phần hoạt chất nhưng sản xuất trái phép. Hoặc có dược chất không đúng với dược chất ghi trên nhãn. Thuốc không đúng tiêu chuẩn đã đăng ký lưu hành. Có dược chất, dược liệu nhưng không đúng hàm lượng, nồng độ. Quy trình sản xuất không bảo đảm… Được sản xuất, trình bày, dán nhãn bao bì mạo danh nhà sản xuất. Hiện nay, hầu hết các thuốc đều có nguy cơ bị làm giả: Từ thực phẩm chức năng, thuốc bổ đến các thuốc chữa bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường, thuốc kháng sinh, thuốc ung thư, thuốc kháng virus… Với công nghệ tinh vi, các thuốc giả này có thể được sản xuất với hình dáng, bao bì, nhãn mác giống như thuốc thật mà bệnh nhân rất khó phát hiện. Dưới đây là một số cách nhận biết thuốc giả:

Nhận biết qua hình thức vỏ hộp

Bao bì thuốc giả thường có chất lượng in kém, màu sắc nhòe nhoẹt, mờ, không sắc nét, thậm chí bị lem. Phông chữ, kích thước chữ in có thể khác với sản phẩm thật, thường có các lỗi chính tả trên bao bì hoặc tờ hướng dẫn sử dụng. Số lô, ngày sản xuất và hạn sử dụng trên thuốc giả thường bị làm mờ, khó đọc, hoặc có dấu hiệu tẩy xóa. Quan trọng nhất, hãy so sánh số lô và hạn sử dụng in trên vỏ hộp với thông tin in trên vỉ thuốc hoặc lọ thuốc bên trong. Thuốc giả thường có thông tin không trùng khớp.

Tên nhà sản xuất, số đăng ký lưu hành có thể bị thiếu hoặc sai lệch. Tem chống hàng giả trên thuốc giả thường được in sơ sài, dễ bóc, dễ bong tróc và không có các đặc điểm bảo mật như đổi màu, phản quang, hoặc in chìm. Mã xác thực không hợp lệ: Nếu có mã QR, mã vạch hoặc mã cào, hãy sử dụng các ứng dụng quét mã chuyên dụng hoặc truy cập vào trang web của nhà sản xuất để kiểm tra. Thuốc giả thường có mã không quét được, hoặc thông tin hiển thị không đúng với sản phẩm.

Nhận biết qua hình thức viên thuốc

Sử dụng công cụ kiểm tra

Có thể truy cập vào cổng dịch vụ công trực tuyến của Cục Quản lý Dược để tra cứu số đăng ký và mẫu nhãn của thuốc đã được cấp phép. Nếu sản phẩm không có trong danh sách này hoặc thông tin không khớp, có khả năng đó là thuốc giả. Một số hãng dược phẩm lớn có ứng dụng riêng để người dùng quét mã xác thực sản phẩm, có thể tận dụng các công cụ này để kiểm tra. Nên mua thuốc tại các nhà thuốc uy tín hoặc có thể tra cứu thông tin thuốc trước khi mua...

Để không mua phải thuốc giả, Cục quản lý dược khuyến cáo người dân nên mua thuốc tại nhà thuốc lớn, nhà thuốc bệnh viện có đầy đủ giấy phép kinh doanh, niêm yết giá công khai; không mua thuốc không rõ nguồn gốc ở chợ đen, hàng xách tay hoặc các trang mạng xã hội. Kiểm tra kỹ bao bì và nhãn mác, vỏ hộp thuốc phải còn nguyên, không bị rách, móp méo hay có dấu hiệu đã bị mở. Hộp thuốc phải có đầy đủ thông tin, bao gồm tên thuốc, hàm lượng, số lô sản xuất, ngày sản xuất, hạn sử dụng, tên công ty sản xuất và tem chống hàng giả.

Sử dụng các ứng dụng để quét mã vạch hoặc mã QR trên bao bì để kiểm tra nguồn gốc sản phẩm. Nếu giá thuốc quá rẻ so với giá thị trường, hãy cẩn thận vì đó có thể là thuốc giả hoặc thuốc kém chất lượng. Quan sát kỹ viên thuốc bên trong, viên thuốc thật thường có màu sắc, hình dáng đồng đều, không bị sứt mẻ, ẩm mốc hay biến màu. Trước khi mua thuốc, nên tìm hiểu thông tin về thuốc trên các trang web chính thống của Bộ Y tế hoặc các cơ quan y tế uy tín để biết hình dạng, màu sắc và các thông tin khác của thuốc thật.

Cảnh giác với thuốc bán online. Theo đó, từ ngày 01/07/2025, khi Luật số 44/2024 (sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược) có hiệu lực thi hành, chỉ những loại thuốc không kê đơn mới được phép kinh doanh (bán lẻ) qua hình thức thương mại điện tử. Cụ thể, thuốc chỉ được bán qua các sàn giao dịch thương mại điện tử, ứng dụng bán hàng hoặc website có chức năng đặt hàng trực tuyến và đã được cấp phép.

• Sau ngày 01/07/2025, trường hợp mua thuốc qua mạng, chỉ nên mua trên các trang web được cấp phép bán thuốc trực tuyến. Tuyệt đối không mua thuốc qua các nền tảng mạng xã hội hoặc từ người bán cá nhân không rõ nguồn gốc.

Thu Thủy