Bài 3: Cụm Công nghiệp Mẫn Xá - Văn Môn chưa đạt như kỳ vọng

CCN làng nghề với nhiều số 0

Nhằm giảm thiểu tình trạng báo động về ô nhiễm môi trường tại làng nghề Mẫn Xá (xã Văn Môn, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh), tháng 8/2016 năm 2016, UBND tỉnh Bắc Ninh đã ban hành Quyết định số 478/QĐ-UBND về việc thành lập CCN làng nghề Mẫn Xá – Văn Môn. CCN có diện tích khoảng 26,54 ha, do Công ty Cổ phần tập đoàn Hanaka làm chủ đầu tư.

Ghi nhận ý kiến của một số hộ sản xuất ở Mẫn Xá, được biết, trong quá trình thu hồi đất để giải phóng mặt bằng phục vụ việc xây dựng CCN làng nghề, các hộ dân có đất thu hồi được trả tiền đền bù là 150 triệu đồng/360m² đất ruộng (1 sào Bắc Bộ). Thời điểm này, nhà đầu tư “hứa”, sau khi hoàn thành sẽ chỉ lấy 4 triệu đồng/m² tiền thuê đất tại CCN, với thời hạn thuê trong 50 năm. Thế nhưng khi xây xong 1 phần hạ tầng, chủ đầu tư đưa ra giá thuê đất từ 9-10 triệu đồng/m2 khiến. Đây là “chướng ngại vật” khiến đa số các hộ dân không thể tiếp cận được mặt bằng sản xuất tại CCN, mục tiêu di dời cơ sở tái chế trong khu dân cư ra CCN Mẫn Xá vì thế cũng thất bại.

Được biết, đến thời điểm hiện tại, chủ đầu tư CCN đã xây dựng hạ tầng đạt hơn 90% diện tích; tổng số lô quy hoạch 666 lô gồm 619 lô đất công nghiệp, 47 lô đất dịch vụ. Tuy nhiên, theo kết luận của Sở Xây dựng tỉnh Bắc Ninh, cơ bản các công trình đầu tư xây dựng sai mẫu theo quy hoạch được duyệt như ghép lô, lấn chiếm ra ngoài chỉ giới, xây dựng vào khoảng lùi và rãnh thoát nước ở giữa 2 dãy đất công nghiệp.

Tuy rằng, diện tích xây dựng đạt hơn 90%, nhưng CCN hiện mới chỉ dừng lại ở những hạng mục cơ bản như phân lô, đường nội bộ, hệ thống điện, hệ thống nước. Còn các hạng mục quan trọng của một CCN như khu tập kết chất thải rắn, khu xử lý nước thải tập trung; hệ thống PCCC, hệ thống xử lý khí thải tại các nhà xưởng… thì vẫn chỉ là những con số 0 tròn trĩnh.

Điều đặc biệt, mặc dù chưa đảm bảo điều kiện để đưa CCN vào hoạt động, tuy nhiên theo trang thông tin của UBND tỉnh Bắc Ninh, đến tháng 4/2022, chủ đầu tư CCN đã cho hơn 100 cơ sở sản xuất thuê đất công nghiệp.

Trước đó, vào năm 2021 do hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản tại dự án CCN Mẫn Xá, cụ thể là việc kinh doanh bất động sản mà bất động sản đó không đảm bảo đầy đủ các điều kiện theo quy định hoặc không được phép đưa vào kinh doanh theo quy định, chủ đầu tư của CCN này là Công ty Cổ phần tập đoàn Hanaka làm chủ đầu tư đã bị UBND tỉnh Bắc Ninh ban hành quyết định xử phạt hành chính, mức xử phạt 275 triệu đồng. Kèm theo đó, Công ty Cổ phần tập đoàn Hanaka còn bị dừng kinh doanh bất động sản khi chưa đủ điều kiện theo quy định.

Trước đó, cũng vào thời điểm năm 2021, Phòng Kinh tế Hạ tầng của huyện Yên Phong đã tiến hành lập biên bản vi phạm đối với Công ty Cổ phần Tập đoàn Hanaka, chủ đầu tư CCN, bao 3 hành vi: Kinh doanh bất động sản mà bất động sản đó không đảm bảo đầy đủ các điều kiện theo quy định hoặc không được phép đưa vào kinh doanh theo quy định; khởi công xây dựng khi chưa đủ điều kiện theo quy định và vi phạm quy định về trật tự xây dựng.

Mặc dù bị xử phạt hành chính, tuy nhiên, thực tế từ đó đến nay các cơ sở sản xuất, tái chế trong CCN này vẫn đang hoạt động một cách rầm rộ. Điều này đã khiến cho dư luận đặt ra vấn đề về trách nhiệm quản lý của UBND huyện Yên Phong và các Sở, ngành chức năng của tỉnh Bắc Ninh.

Lo sợ CCN biến thành “Mẫn Xá thứ 2”

Trước tình trạng ô nhiễm môi trường tại làng nghề tái chế Mẫn Xá, thời gian qua, rất nhiều đơn từ phản ánh, kiến nghị được người dân các thôn sống tại xã Văn Môn gửi đi khắp nơi, từ xã, huyện tới tỉnh.

Ông Nguyễn Văn Trạm (thôn Phù Xá, xã Văn Môn, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh), một trong nhiều người dân đứng đơn gửi cơ quan chức năng mới đây phản ánh: Mỗi ngày có hàng trăm ống khói đen kịt từ những lò cô đúc nhôm, kim loại nặng của thôn Mẫn Xá và CCN Mẫn Xá xả thải ra môi trường. Đặc biệt, các cơ sở sản xuất trong CCN hiện tại có dấu hiệu được xây dựng khi chưa có giấy phép xây dựng, không đủ điều kiện hoạt động, không tuân thủ quy định pháp luật về bảo vệ môi trường… tuy nhiên, vẫn không bị các cơ quan chức năng đình chỉ hoạt động.

“Những năm qua, người dân xung quanh làng nghề và CCN đang phải oằn mình hứng chịu ô nhiễm từ không khí, nguồn nước, nguồn thực phẩm chứa kim loại nặng…từ đó ảnh hưởng xấu tới sức khoẻ, gây ra nhiều bệnh tật. Người dân trong xã không muốn cứ tiếp tục sống mòn và chết mòn vì ô nhiễm”, ông Nguyễn Văn Trạm than thở.

Trong nhiều ngày theo dõi hoạt động của các cơ sở tái chế tại thôn Mẫn Xá, phóng viên đã ghi lại được hiện trạng xả thải khí thải của các cơ sở tái chế trong thôn Mẫn Xá và trong CCN Mẫn Xá vào lúc rạng sáng và chiều tối.

Những thời điểm nêu trên, ống khói của các cơ sở tái chế trong làng nghề và trong CCN thi nhau nhả khói. Màu khói đen đặc kèm theo mùi ngột ngạt đến khó thở. Vì tất cả các ống khói, cả cơ sở tái chế trong khu dân cư lẫn trong CCN đều được xây dựng sơ sài bằng gạch, với chiều cao khoảng 5 - 6m (tính từ mặt đất), nên khí phát thải, luồng khí bay là là trên các nóc nhà người dân, bao phủ không khí ô nhiễm xung quanh khu dân cư.

Mục sở thị nhiều ngày tại CCN, có thể thấy, ngoài việc chủ đầu tư phân thành lô vuông vức để bán, tại các cơ sở sản xuất trong CCN về cơ bản giống như trong khu vực dân cư, hoàn toàn không thấy có sự cải tiến nào về xử lý khí thải, nước thải và chất thải rắn.

Với sự dang dở trong “bức tranh” xây dựng, đầu tư hạ tầng CCN, với hiện trạng đang tồn tại, nhiều ý kiến cho rằng, CCN làng nghề Mẫn Xá lâu nay đang làm mỗi nhiệm vụ chuyển ô nhiễm từ chỗ này sang chỗ kia.

Lâm Tới