Xét xử vụ án đánh bạc tại Vân Đồn, Quảng Ninh: Nhiều vi phạm tố tụng được đề nghị làm rõ

Vào ngày 18/08/2020, tại bè nuôi trồng thuỷ sản thuộc vùng biển xã Hạ Long, huyện Vân Đồn, đối tượng Lục Văn Lý (trú Khu 1, phường Ka Long, Móng Cái, Quảng Ninh) đã có hành vi rủ rê, chuẩn bị địa điểm, công cụ, phương tiện, thu tiền “hồ” để cho Bùi Văn Huấn, Nguyễn Duy Phượng, Đỗ Văn Lợi, Đoàn Kim Anh, Trần Thị Cam, Trần Thị Thanh Hiếu, Từ Văn Tiến, Nguyễn Văn Hùng…đánh bạc với hình thức xóc đĩa.

Nhận được tin báo từ quần chúng nhân dân, khoảng 17 giờ cùng ngày, Công an huyện Vân Đồn đã đến bè kiểm tra. Tại đây, Công an huyện Vân Đồn thu giữ trên chiếu bạc số tiền hơn 45 triệu đồng cùng nhiều tang vật khác. Kết quả xác minh cho thấy đối tượng Lục Văn Lý đã thu lợi bất chính từ việc tổ chức đánh bạc là 3,5 triệu đồng.

Sau khi nghe công bố bản cáo trạng, trả lời HĐXX, bị cáo Lý khai nhận đã chuẩn bị bát đĩa để làm dụng cụ đánh bạc. Đồng thời tiến hành thu tiền “hồ” với nam là 1 triệu đồng và nữ là 500 nghìn đồng/1 người. Một số bị cáo khác trong vụ án đã thừa nhận trực tiếp tham gia đánh bạc. Mức đặt cược thấp nhất trong chiếu bạc là 100 nghìn đồng. Đồng thời khi bị công an phát hiện vụ việc và “mời” về trụ sở Công an huyện Vân Đồn từ ngày 18, 19/8/2020, các đối tượng này đều tự nguyện khai báo, không bị ép cung.

Tuy nhiên, tại phiên toà, bị cáo Trần Thị Thanh Hiếu bất ngờ…kêu oan, cho rằng mình không tham gia đánh bạc như cáo buộc. Lý giải việc không tham gia đánh bạc nhưng lại có mặt tại sới bạc, Hiếu cho rằng do cãi nhau với chồng, không còn tiền nên có qua Vân Đồn để gặp bị cáo Hùng đòi nợ. Do nhiều lần đòi nợ không được nên ngày 18/8 có bắt taxi đến chờ gần cổng nhà Hùng. Khi thấy Hùng ra khỏi cổng thì đi theo ra bè. Khi đến bè, Hiếu thừa nhận có nộp 500 nghìn tiền “hồ” cho Lý (tiền thuê xuồng – bị cáo khai) với mục đích lên bè để đòi nợ Hùng. Tại bè, bị cáo cho rằng không tham gia đánh bạc, chỉ ngồi phía ngoài ăn hải sản và đợi Hùng trả tiền. Khi thấy công an, Hiếu thấy những người khác nhảy xuống biển khiến bè chao đảo nên hoảng sợ cũng nhảy theo dù không biết bơi.

Đại diện VKS huyện Vân Đồn đặt câu hỏi tại sao không tham gia đánh bạc nhưng biên bản lấy lời khai Hiếu lại thừa nhận. Đồng thời, một số bị cáo khác đều khai nhận có nhìn thấy Hiếu tham gia đánh bạc. Bị cáo Hiếu cho rằng trong quá trình hỏi cung lấy lời khai đã bị điều tra viên tên Tâm đấm vào thái dương bên trái. Vì vậy, bị cáo đã hoảng sợ nên khai nhận có đánh 200 nghìn để được tha về. HĐXX đề nghị bị cáo Hiếu cung cấp chứng cứ về việc bị điều tra viên đánh thì Hiếu cho biết không thể cung cấp do quá trình lấy lời khai Công an huyện Vân Đồn không trang bị thiết bị ghi âm, ghi hình.

Ngay sau đó, luật sư Trần Quốc Toản, Văn phòng Luật sư Trần Quốc Toản (luật sư bào chữa cho bị cáo Hiếu) đã đề nghị HĐXX đặt câu hỏi với một số cán bộ điều tra Công an huyện Vân Đồn. Trả lời HĐXX, điều tra viên Trần Ánh Dương cho biết, do khó khăn về cơ sở vật chất nên chưa thể thực hiện ghi âm, ghi hình lấy lời khai các bị cáo theo quy định tại Thông tư liên tịch số 03/2018 TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BQP về hướng dẫn trình tự thủ tục ghi âm, ghi hình trong điều tra, truy tố, xét xử.

Đồng thời, điều tra viên Dương còn khẳng định: “chúng tôi đã có văn bản hướng dẫn 3 ngành” để báo cáo về những vướng mắc trong quá trình thực hiện Thông tư 03. Tuy nhiên, khi luật sư đề nghị cho sao chụp văn bản này vì không có trong hồ sơ vụ án thì HĐXX cho biết hiện tại TAND huyện Vân Đồn cũng không có văn bản này.

Bên cạnh đó, khi được HĐXX đặt câu hỏi, cán bộ điều tra Vũ Phúc Tâm “phủ nhận” việc có hành vi dùng vũ lực đánh và bắt bị cáo Hiếu khai nhận. Ngoài ra, trước khi có lệnh tạm giữ các bị cáo vào ngày 18,19,20/8/2020 các cán bộ điều tra đều cho biết đã được thủ trưởng đơn vị phân công giao nhiệm vụ trực tiếp. Khi nhận được tin báo, các cán bộ công an đã ra bè phát hiện sự việc và mời các đối tượng tình nghi về trụ sở làm việc.

Tuy nhiên, luật sư cho rằng các cán bộ điều tra đã tiến hành lấy hàng loạt biên bản lời khai khi chưa có quyết định phân công. “Chính lời khai này trở thành chứng cứ buộc tội các bị cáo nhưng lại không được thu thập theo quy định của pháp luật. Đồng thời việc “mời” các bị cáo về trụ sở công an là có dấu hiệu của việc giữ người trái pháp luật theo quy định tại Điều 110, BLTTHS”- luật sư nêu quan điểm.

Để làm rõ hành vi này, trả lời HĐXX, các bị cáo như: Tú, Trường, Phượng, Kim Anh, Thành, Cam…đều khẳng định bị tạm giữ từ tối ngày 18/08, không được về nhà. Đến ngày 20/0, các bị cáo mới nhận được lệnh tạm giữ. Trong quá trình được giữ lại cơ quan công an, một số bị cáo khai rằng không được tự do đi lại, nhu cầu sinh hoạt cá nhân bị hạn chế và phải được sự đồng ý của cán bộ.

Tại phần tranh luận, đại diện VKSND huyện Vân Đồn cho rằng căn cứ vào các tài liệu chứng cứ có trong hồ sơ vụ án, xét hỏi công khai tại phiên toà, có đủ cơ sở xác định tất cả 20 bị cáo đã có hành vi đánh vi đánh bạc và tổ chức đánh bạc. Đồng thời khẳng định việc cơ quan điều tra, tố tụng mời các đối tượng trên bè về trụ sở lấy lời khai ban đầu là đúng quy định. Bên cạnh đó, điều tra viên, kiểm sát viên tham gia lấy lời khai đều được thủ trưởng cơ quan phân công trực tiếp, thực hiện đúng trình tự. Đối với việc hỏi cung chưa có ghi âm, ghi hình, hiện Vân Đồn đã có đề án thực hiện nhưng chưa đủ cơ sở vật chất, và đã dựa trên các tài liệu thu thập theo đúng trình tự để xác định tội danh.

Trong khi đó, luật sư cho rằng đã có dấu hiệu vi phạm hàng loạt các quy định trong điều tra, tố tụng như: Có dấu hiệu giữ người trái pháp luật, quá trình ghi lời khai của cá bị cáo đều không được ghi âm, ghi hình tuân thủ theo quy định tại Thông tư liên tịch 03/2018. Đặc biệt, các điều tra viên đã thực hiện việc lấy lời khai của đương sự khi không có quyết định phân công của người có thẩm quyền là vi phạm điểm d khoản 1 Điều 52 và khoản 1, 2, 3 Điều 53 Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự.

“Do đó, toàn bộ tài liệu do Công an huyện Vân Đồn thu thập được đã vi phạm Điều 86, 87 BLTTHS bởi những lời khai và vật chứng của vụ án không được thu thập theo trình tự thủ tục”- Luật sư nêu quan điểm.

“Bên cạnh đó, hiện cơ quan điều tra huyện Vân Đồn cũng chưa làm rõ những lời khai mâu thuẫn của bị cáo Hiếu tại các biên bản hỏi cung (những lời khai ban đầu bị cáo không nhận tội vì không đánh bạc, nhưng tại tòa bị cáo cho biết sau khi bị đánh và bị dụ cung nên mới nhận). Bị cáo Hiếu khai nhận có đóng 500 nghìn theo xuồng ra bè ăn uống là phù hợp với lời khai của bị cáo Lý. Tuy nhiên, lúc đó bị cáo chỉ còn 170 nghìn đồng trong người nên không thực hiện hành vi đánh bạc do chưa đòi được tiền từ Hùng. Vì thế mặc dù có ý định tham gia đánh bạc nhưng lại không đánh vì chưa đòi được tiền.

Do đó, khi chưa đánh giá hết đầy đủ chứng cứ thì đường lối xét xử: Toà chỉ được tuyên án khi đã làm rõ mọi tình tiết có trong hồ sơ vụ án theo đúng tinh thần chỉ đạo của Chánh án TAND Tối cao. Toàn bộ quá trình điều tra, truy tố xét xử vụ án này đều có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng tố tụng, rất cần sự quan tâm lãnh đạo Bộ Công an, VKSND Tối cao, TANTC”- Luật sư nêu quan điểm.

Không chỉ có vậy, luật sư còn cho rằng hai vị kiểm sát giữ quyền công tố là không khách quan bởi đã tham gia lấy cung các bị can ngay từ đầu khi không có quyết định phân công. Luật sư có nêu cơ chế nào để cơ quan điều tra, VKSND phối hợp trong hoạt động này nhưng VKS viện dẫn nhầm khoản 1 Điều 9, thông tư 01 nhưng HĐXX vẫn chấp nhận hai vị kiểm sát giữ quyền công tố tại phiên toà mà không thay đổi theo đề nghị luật sư. Đây chính là dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng tố tụng trong xét xử.

Phần tranh luận kiểm sát viên không tiếp tục tranh luận và bảo lưu quan điểm nên luật sư cho rằng đã không thể tranh luận khi không đưa ra được quan điểm pháp lý nên luật sư đề nghị HĐXX lưu ý sử dụng kết quả tranh tụng để đưa ra phán quyết.

Từ những căn cứ này, luật sư đã đề nghị HĐXX trả hồ sơ để VKSND huyện Vân Đồn, điều tra bổ sung nhằm đảm bảo tài liệu, chứng cứ được thu thập đúng theo quy định của pháp luật. Từ đó, HĐXX sẽ có cơ sở đưa ra những phán quyết công tâm, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật vì cho dù có xử đúng người đúng tội nhưng không đúng pháp luật thì bản án cũng không được công nhận bởi 3 yếu tố là không thể tách rời nhau, trong phán quyết của toà án. Đồng thời bản án sẽ có tính giáo dục, răn đe, phòng ngừa đối với bị cáo Hiếu và những người khác.

Đề nghị Bộ Công an, Cục điều tra hình sự Viện kiểm sát nhân dân Tối cao, Ban Thanh tra Toà án nhân dân tối cao, Toà án nhân dân tỉnh Quảng Ninh nhanh chóng cử các đơn vị chức năng có liên quan vào cuộc tiến hành thanh tra, kiểm tra lại vụ án này, tránh gây oan và bỏ lọt tội phạm. 

Sỹ Lam