Vietnam IT Day 2025 mở ra kỷ nguyên Al, bán dẫn và chuyển đổi xanh

Sự kiện do Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ Công nghệ thông tin Việt Nam (VINASA) tổ chức, dưới sự bảo trợ của Bộ Khoa học & Công nghệ Việt Nam, cùng sự phối hợp của các tổ chức uy tín như Hiệp hội Công nghiệp Thông tin Nhật Bản (JISA), Tổ chức Xúc tiến Thương mại Nhật Bản (JETRO), Ủy ban Hợp tác Công nghệ thông tin Việt Nam-Nhật Bản (VJC) và Hiệp hội Chuyển đổi số Việt Nam tại Nhật Bản (VADX).

Tại đây, các nhà lãnh đạo và chuyên gia đã cùng nhau phác thảo tầm nhìn "Đồng kiến tạo tương lai số", đề xuất các sáng kiến và "điểm chạm" quan trọng nhằm thắt chặt hơn nữa mối quan hệ hợp tác công nghệ giữa hai quốc gia.

Nền tảng vững chắc cho hợp tác số Việt-Nhật

Mặc dù thế giới đang chứng kiến nhiều biến động, quan hệ kinh tế Việt-Nhật vẫn duy trì một nền tảng vững chắc. Kim ngạch thương mại song phương đạt 46,23 tỷ USD năm 2024, cho thấy sự phục hồi đáng kể. Nhật Bản tiếp tục là một trong những nhà đầu tư lớn nhất tại Việt Nam, với hơn 5.557 dự án và tổng vốn đăng ký 78,6 tỷ USD tính đến tháng 3/2025.

Đặc biệt, khảo sát của JETRO tiết lộ rằng hơn 60% doanh nghiệp Nhật Bản đang hoạt động tại Việt Nam có kế hoạch mở rộng trong 1-2 năm tới, và khoảng 50,9% doanh nghiệp mong muốn tăng mua sắm sản phẩm, dịch vụ tại Việt Nam. Những con số này là minh chứng mạnh mẽ cho độ tin cậy của chuỗi cung ứng và nguồn nhân lực số Việt Nam.

Doanh nghiệp Việt Nam đã vượt xa mô hình gia công truyền thống, hiện chiếm khoảng 6-7% thị phần thị trường ủy thác phát triển phần mềm tại Nhật Bản (quy mô trên 30 tỷ USD/năm) và duy trì tốc độ tăng trưởng ấn tượng 20-40%/năm. Các công ty Việt Nam đã tham gia trọn vòng đời sản phẩm, từ R&D, kiến trúc hệ thống, đến triển khai hiện đại hóa (cloud, AI, blockchain, XR…).

Đến nay, Việt Nam đã trở thành đối tác quan trọng lớn thứ 2 về phát triển phần mềm của Nhật Bản, với hơn 300 doanh nghiệp CNTT Việt cung cấp sản phẩm/dịch vụ, trong đó hơn 100 doanh nghiệp đã có văn phòng tại Nhật Bản.

4 "điểm chạm" để thúc đẩy hợp tác chặt chẽ

Tại sự kiện, Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Hoàng Phương đã chia sẻ 4 "điểm chạm" mà các doanh nghiệp Nhật Bản có thể hợp tác chặt chẽ hơn với đối tác Việt Nam.

Thứ nhất, mở rộng hợp tác chiến lược với doanh nghiệp Việt Nam trong phần mềm, dịch vụ công nghệ số, chuyển đổi số và phát triển sản phẩm công nghệ mới. Thứ hai, tăng cường R&D chung, cùng đầu tư phòng thí nghiệm, trung tâm tại Việt Nam và Nhật trong các lĩnh vực công nghệ chiến lược, nhất là các công nghệ số như AI, bán dẫn.

3 sáng kiến "đồng kiến tạo tương lai số"

Đồng quan điểm về năng lực của doanh nghiệp Việt Nam trong việc thực thi các giải pháp chuyển đổi số và AI phức tạp nhất, ông Nguyễn Văn Khoa, Chủ tịch VINASA, đã đề xuất 3 sáng kiến chiến lược nhằm hiện thực hóa tầm nhìn "Đồng kiến tạo tương lai số" với cộng đồng doanh nghiệp ICT Việt-Nhật:

1. Sáng kiến "Digital Innovation Hubs Việt - Nhật": VINASA và VADX sẽ làm đầu mối, phối hợp cùng JISA và JETRO để hình thành các trung tâm đổi mới sáng tạo chung. Đây sẽ là nơi doanh nghiệp hai nước cùng nhau nghiên cứu, phát triển và thương mại hóa các sản phẩm công nghệ "Made by Vietnam-Japan" cho các ngành công nghiệp trọng điểm như sản xuất ô tô, tài chính, y tế.

2. Sáng kiến "Liên minh Chinh phục Thị trường Toàn cầu": Thành lập một liên minh chính thức, nơi các doanh nghiệp Việt Nam và Nhật Bản với thế mạnh bổ trợ sẽ cùng xây dựng giải pháp và đấu thầu các dự án chuyển đổi số tại các thị trường thứ ba như ASEAN, Hoa Kỳ và Châu Âu. Đã đến lúc thương hiệu chung Việt - Nhật cùng nhau vươn ra biển lớn.

3. Sáng kiến "Vườn ươm Tài năng Công nghệ Thế hệ mới": VINASA sẽ hợp tác với các trường đại học hàng đầu của Việt Nam và các tập đoàn công nghệ Nhật Bản để xây dựng các chương trình đào tạo chuyên sâu, "đo ni đóng giày" cho các lĩnh vực chiến lược như thiết kế vi mạch bán dẫn, AI trong sản xuất và công nghệ xanh, đảm bảo nguồn nhân lực chất lượng cao và bền vững cho tương lai hợp tác.

Việt Nam - Nguồn lực quan trọng cho ưu tiên chiến lược của Nhật Bản

Nhật Bản đang đối mặt với những thách thức lớn trong kỷ nguyên số, bao gồm lực lượng lao động già hóa, chi phí duy trì hệ thống cũ cao, và năng lực cạnh tranh công nghệ suy giảm (từ vị trí số 1 năm 1992 xuống hạng 38 năm 2024 theo xếp hạng của IMD). Trong bối cảnh đó, chuyển đổi số và phát triển hạ tầng công nghệ mới là yếu tố sống còn.

Ông Ishida Eiji, Trưởng phòng Xúc tiến Cơ sở hạ tầng số quốc tế, Bộ Nội vụ & Truyền thông Nhật Bản (MIC), nhấn mạnh rằng Nhật Bản đang triển khai Chiến lược DX & Innovation 2030, với trọng tâm là AI, an ninh mạng, dữ liệu lượng tử, trung tâm dữ liệu thế hệ mới và All-Photonics Network (APN) – những trụ cột hạ tầng số then chốt. Ông khẳng định Việt Nam là một đối tác quan trọng, có khả năng đồng hành cùng Nhật Bản trong phát triển hạ tầng số và nhân lực số cho cả khu vực.

Ông Junya Kawamoto, Chủ tịch Ủy ban Hợp tác Quốc tế JISA, bổ sung rằng Generative AI có thể trở thành "game changer", mở ra cơ hội để Nhật Bản phục hồi sức mạnh công nghệ. Để biến cơ hội này thành hiện thực, cần hợp tác sâu sắc hơn với các đối tác chiến lược như Việt Nam – quốc gia đang nổi lên mạnh mẽ với năng lực công nghệ, nhân lực trẻ và tinh thần đổi mới sáng tạo.

Việt Nam hiện có hơn 500.000 kỹ sư công nghệ thông tin, đào tạo mới khoảng 70.000 kỹ sư mỗi năm, trong đó 6.000 kỹ sư đang trực tiếp làm việc tại Nhật Bản. Quy mô đội ngũ này giúp doanh nghiệp Việt Nam đủ năng lực đảm nhận các dự án phức tạp bậc nhất, từ bảo trì hệ thống tài chính – ngân hàng đến các dự án migration và AI quy mô lớn.

Bên cạnh chuyển đổi số, Việt Nam và Nhật Bản còn có một sứ mệnh chung là chuyển đổi xanh, với cam kết đạt Net-Zero vào năm 2050. Ông Nguyễn Văn Khoa, Chủ tịch VINASA khẳng định việc hiện đại hóa các hệ thống cũ chính là cơ hội vàng để tích hợp các giải pháp công nghệ xanh.

Doanh nghiệp công nghệ Việt Nam đã sẵn sàng các giải pháp quản trị sản xuất, tối ưu hóa năng lượng và đo lường carbon, đặc biệt trong ngành công nghiệp ô tô, để cùng doanh nghiệp Nhật Bản dẫn đầu cuộc cách mạng sản xuất bền vững.

Tuấn Kiệt