Từ năm 2026, người dân được khám sức khỏe định kỳ miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần

Bối cảnh và những hạn chế hiện tại của y tế Việt Nam

Việt Nam đã đạt được những thành tựu quan trọng trong công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, được quốc tế đánh giá cao qua việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc về sức khỏe. Nước ta có chỉ số bao phủ dịch vụ y tế thiết yếu cao hơn mức trung bình khu vực và nhiều chỉ số sức khỏe vượt trội so với các quốc gia cùng mức phát triển. 

Tuy nhiên, công tác này vẫn đối mặt với nhiều hạn chế: việc bảo vệ môi trường sống, rèn luyện sức khỏe, an toàn thực phẩm và dinh dưỡng chưa được chú trọng đúng mức. Y tế dự phòng chưa được đầu tư thỏa đáng, năng lực sản xuất thuốc, vật tư còn phụ thuộc nhập khẩu. Y tế cơ sở còn hạn chế về dịch vụ chăm sóc ban đầu và khám sàng lọc, gây quá tải tuyến trên.

Chất lượng và khả năng tiếp cận y tế còn chênh lệch giữa các vùng, nhân lực y tế, đặc biệt ở cơ sở, còn thiếu hụt và chế độ đãi ngộ chưa tương xứng. Tiềm năng của y học cổ truyền chưa phát huy hết, khoa học công nghệ và chuyển đổi số y tế còn chậm. Ngoài ra, còn tồn tại các vụ việc vi phạm, lạm dụng gây bức xúc dư luận.

Trước những yêu cầu cấp bách từ thực tiễn, công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân đòi hỏi sự thay đổi mạnh mẽ trong nhận thức và hành động, cùng với đổi mới toàn diện bằng các giải pháp đột phá.

Về mục tiêu đến năm 2030: Tăng chiều cao trung bình của trẻ em và thanh thiếu niên từ 1-18 tuổi thêm tối thiểu 1,5cm; tuổi thọ trung bình đạt 75,5 tuổi, trong đó số năm sống khỏe mạnh đạt tối thiểu 68 năm.

Tỷ lệ tiêm chủng vắc-xin thiết yếu đạt trên 95%; tỷ lệ người dân thường xuyên tham gia hoạt động thể chất tăng thêm 10%; tăng cường kiểm soát các yếu tố nguy cơ (rượu, bia, thuốc lá, môi trường).

Từ năm 2026, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần, được lập sổ sức khỏe điện tử. Đến năm 2030, người dân được miễn viện phí ở mức cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế theo lộ trình.

100% trạm y tế cấp xã được đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị, nhân lực, đến năm 2027 có ít nhất từ 4-5 bác sĩ. Tăng tỷ lệ khám chữa bệnh bảo hiểm y tế tại trạm y tế cấp xã lên trên 20%. Đến năm 2026, tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế đạt trên 95% dân số, đến năm 2030 đạt bao phủ bảo hiểm y tế toàn dân.

Tầm nhìn đến năm 2045: Môi trường sống chất lượng tốt; các chỉ số sức khỏe, chỉ số bao phủ dịch vụ chăm sóc sức khỏe thiết yếu ngang tầm các nước phát triển trong khu vực và trên thế giới.

Người dân có tuổi thọ trung bình đạt trên 80 tuổi (số năm sống khỏe mạnh trên 71 tuổi), tầm vóc, thể lực, chiều cao trung bình của thanh niên tương đương các quốc gia có cùng mức phát triển. Hệ thống y tế hiện đại, công bằng, hiệu quả, bền vững, lấy phòng bệnh làm ưu tiên hàng đầu.

Các nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm

Nghị quyết 72-NQ/TW đề ra 6 nhóm nhiệm vụ và giải pháp đột phá để đạt được các mục tiêu đã đặt ra:

Thứ nhất là đổi mới mạnh mẽ tư duy và hành động, coi sức khỏe là trọng tâm chính sách kinh tế-xã hội, khuyến khích chủ động phòng bệnh, xây dựng văn hóa sức khỏe, và cải cách quản trị ngành y tế minh bạch.

Thứ hai là hoàn thiện thể chế và nâng cao năng lực hệ thống y tế, đặc biệt kiện toàn y tế dự phòng hiện đại, nâng cao chất lượng y tế cơ sở (đảm bảo đủ nhân lực và thiết bị, luân chuyển bác sĩ về xã), phát triển y tế chuyên sâu, kết hợp quân dân y và phát huy thế mạnh y học cổ truyền.

Thứ ba là nâng cao y đức và phát triển nhân lực y tế chất lượng, đồng bộ, thực hiện chính sách ưu đãi đặc biệt cho nghề y (như xếp lương, phụ cấp ưu đãi tối thiểu 70% và 100% cho vùng khó khăn), cải thiện môi trường làm việc và tăng cường hợp tác quốc tế.

Thứ tư là cải cách tài chính y tế và phát triển bền vững bảo hiểm y tế, với ngân sách nhà nước đóng vai trò chủ đạo, ưu tiên tăng chi cho y tế cơ sở và dự phòng. Kế hoạch triển khai khám sức khỏe định kỳ miễn phí cho người dân từ 2026, từng bước miễn viện phí cho các đối tượng ưu tiên, và tăng chi Quỹ Bảo hiểm y tế cho phòng bệnh.

Thứ năm là đột phá phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số toàn diện trong chăm sóc sức khỏe, hoàn thành cơ sở dữ liệu y tế quốc gia, vận hành sổ sức khỏe điện tử, ứng dụng AI, Big Data, và phát triển công nghiệp dược để tự chủ vắc-xin, thuốc.

Thứ sáu là đẩy mạnh phát triển y tế tư nhân, huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực xã hội, khuyến khích đầu tư vào dịch vụ chất lượng cao, phòng bệnh, nghiên cứu và sản xuất thuốc, với các chính sách ưu đãi về đất đai, thuế để thúc đẩy sự tham gia của khu vực kinh tế ngoài nhà nước.

Để đạt được mục tiêu trên, Bộ Chính trị yêu cầu tập trung triển khai đồng bộ nhiều nhóm giải pháp: hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật về y tế; tăng đầu tư cho y tế, nhất là y tế cơ sở và y tế dự phòng; đổi mới cơ chế tài chính, bảo hiểm y tế; chú trọng đào tạo, bồi dưỡng và đãi ngộ đội ngũ cán bộ y tế; thúc đẩy nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ số trong quản lý và chăm sóc sức khỏe; tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực y tế.

Bộ Chính trị cũng yêu cầu các cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị – xã hội tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, huy động sự tham gia của toàn dân, toàn xã hội trong công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.

Nghị quyết số 72-NQ/TW là định hướng quan trọng, tạo cơ sở chính trị và pháp lý để đổi mới toàn diện ngành y tế, góp phần xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc, vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.

Tuấn Kiệt