Tìm lại thời hoàng kim của làng nghề gỗ mỹ nghệ Tam Sơn

Nằm cách thủ đô Hà Nội khoảng 25km đi về hướng Đông Bắc, Tam Sơn biết đến là một vùng đất khoa bảng là làng khoa bảng lớn thứ 4 ở Việt Nam thời xưa. Từ lâu, vùng đất này đã có cơ cấu kinh tế: công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp – thương mai, dịch vụ - nông nghiệp. Nghề sản xuất đồ gỗ mỹ nghệ du nhập vào Tam Sơn từ đầu những năm 1990. Những người thợ lành nghề, đi học việc từ các làng nghề gỗ mỹ nghệ nổi tiếng như Đồng Kỵ, Phù Khê, Hương Mạc… Đây cũng là nghề chủ đạo chiếm đến 70% lao động của xã, Tam Sơn dần dần trở thành một làng nghề đồ gỗ mỹ nghệ sầm uất và nhộn nhịp. 

Với cơ sở hạ tầng hiện đại, tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp và người dân có mặt bằng mở rộng sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy nghề đồ gỗ mỹ nghệ nơi đây phát triển. Giai đoạn 2010 đến 2015 có thể được coi là thời kỳ hoàng kim của làng nghề gỗ mỹ nghệ Tam Sơn. Nhờ doanh thu khủng từ các sản phẩm gỗ nội thất, các chủ cơ sở tại Tam Sơn dần có nguồn vốn để mở rộng kinh doanh, có những cơ sở trong làng đạt mức quy mô đến 5 tỷ đồng.

Nằm sát chợ gỗ Đồng Kỵ, Phù Khê, làng nghề gỗ Tam Sơn phát triển sản xuất rất nhiều sản phẩm đồ gỗ, từ bàn ghế phòng khách - giường ngủ - tủ đồ và những đồ thờ vô cùng đẹp. Đến nay, Tam Sơn đã sản xuất cả các mặt hàng gỗ mỹ nghệ phục vụ cho nhu cầu thờ cúng như: tranh gỗ, tượng gỗ, hoành phi, câu đối, cột kèo… 

Nguồn nguyên liệu gỗ dùng để sản xuất sản phẩm được lựa chọn phải đáp ứng được những tiêu chuẩn rất khắt khe, đảm bảo phù hợp với sơn thếp pha chế thủ công. Ngoài các loại gỗ thường thấy như mít; xà cừ; gụ; trắc; sưa…làng nghề còn có các sản phẩm làm từ gỗ quý như hương, gỗ mun… để phục vụ đa dạng nhu cầu của khách hàng. Thêm vào đó, những thiết kế như bàn ghế gỗ; tranh gỗ; tượng gỗ; bình gỗ… đều được trang trí những hình ảnh ý nghĩa, mang đậm hơi hướng văn hóa Việt Nam.

Để có sản phẩm mỹ nghệ đem lại giá trị cao, ngoài nguồn nguyên liệu những người thợ với đôi bàn tay khéo léo đã thổi hồn vào tác phẩm nghệ thuật hết sức sống động. Từng nét hoa văn trên tranh, chiếc bình gỗ đều được thực hiện vô cùng tinh xảo, tỉ mỉ. Từ những hoa văn đơn giản như hoa, lá, cỏ cây đến cả những bộ trường kỷ đục tích tam quốc sống động và cầu kỳ. 

Người ta thường chọn đồ gỗ Tam Sơn để bày trí, trang trí nhà cửa, vừa đẹp lại vừa rất bền, vừa sang trọng và rất lịch sự, không cầu kỳ mà rất cuốn hút, cổ điển mà vẫn hiện đại, tạo ra sự phá cách, sự đốt phá, khẳng định được đẳng cấp của gia chủ...

Mặc dù hiện nay, có rất nhiều sản phẩm gỗ công nghiệp có giá thành rẻ và mẫu mã đẹp nhưng làng gỗ Tam Sơn đâu đấy vẫn có “chất” riêng của mình. Làng nghề đang ngày một cải tiến hơn; để nâng cao cả về chất và lượng; khẳng định thương hiệu lâu đời của nghề gỗ Tam Sơn nói riêng và Việt Nam nói chung. 

Lưu Kỳ