“Trong cái Không có gì không?”: Sách triết học bằng tranh của thiền sư Thích Nhất Hạnh

Cuốn sách thuộc thể loại artbook, được minh họa với tranh vẽ công phu, giàu chất sáng tạo của Họa sĩ Vũ Xuân Hoàn, một trong những họa sĩ minh họa tác phẩm thiếu nhi hàng đầu hiện nay.

Ấn phẩm nguyên bản bằng tiếng Anh, xuất bản lần đầu tại Hoa Kỳ. Sau đó được dịch và xuất bản rộng rãi bằng nhiều ngôn ngữ khác như Ý, Hàn Quốc, Tây Ban Nha.

Trong cái KHÔNG có gì không? ghi lại những câu hỏi của trẻ nhỏ về mọi mặt của đời sống, với đôi mắt ngây thơ và cảm nhận trong trẻo. Đó là những thắc mắc về thế giới nghe như trừu tượng, vô hình: Tại sao thế giới này tồn tại? Thượng Đế có hình dáng ra sao? Chánh Niệm là gì? Bụt là ai?

Đó là những khúc mắc rất đời thường, nảy sinh từ cuộc sống gia đình, các mối quan hệ hay những cảm xúc bên trong con trẻ: Tại sao có những ngày thật đẹp mà cũng có những ngày thật tệ? Con rất thương ông của con, nhưng ông đã mất rồi; làm thế nào để ông có thể còn hoài với con? Con cần làm gì để không lo lắng quá nhiều? Con nên làm gì mỗi khi buồn?

Cả những câu hỏi về thói quen hay hiện tượng tự nhiên, cũng được Sư Ông dành thời gian, nhỏ nhẹ trả lời cho trẻ thấu hiểu bằng chính sự thông tuệ, minh triết và đơn giản: Tại sao Mặt Trời lại nóng? Tại sao trẻ em thích xem ti vi? Tại sao anh/em con luôn cáu kỉnh với con?

Thiền sư Thích Nhất Hạnh trả lời cho trẻ những thắc mắc về ý nghĩa cuộc sống, về cái chết, về gia đình, bạn bè và nhiều câu hỏi khác "bằng những gì hay nhất của mình". Trong mỗi lời giải đáp của Sư Ông, luôn luôn đi kèm rất nhiều gợi mở và thực hành. Thiền sư hướng đứa trẻ biết yêu quý những khoảnh khắc hiện tại, chấp nhận cơn giận, ngay cả nỗi buồn cũng có vẻ đẹp riêng:

“Một điều tuyệt vời mà con có thể làm là mỉm cười với nỗi buồn của mình. Sự thực tập này rất đơn giản mà vô cùng hiệu quả. Nụ cười của ta giống như ánh nắng. Ánh nắng có thể xuất hiện cùng lúc với cơn mưa. Vì vậy con vẫn có thể cười trong khi khóc, và khi ấy, con đang tạo ra một chiếc cầu vồng.”

Trong các khóa tu hàng năm do Làng Mai tổ chức, những buổi vấn đáp với Sư Ông thường ưu tiên cho trẻ em được hỏi trước người lớn. Cuốn sách này tập hợp những câu hỏi từ rất nhiều buổi pháp thoại như vậy.

Mỗi trang sách là một câu hỏi khó, ngộ nghĩnh và chân thành của các em nhỏ nhưng đầy ý nghĩa. Ngay trong lời đáp ngắn gọn, ấp ủ yêu thương của Thiền Sư Thích Nhất Hạnh cũng thật phù hợp với trẻ, mở ra những chân trời khám phá nội tâm độc đáo.

Hơn thế, cuốn sách còn phù hợp với cha mẹ đang mong tìm câu trả lời cho con em họ, cả những ai đang giữ những thắc mắc riêng mình.

Điều đặc biệt hơn, tác phẩm có thêm tranh minh họa trong sáng, chứa đựng chất thơ và chiều sâu ý nghĩa của Họa sĩ Vũ Xuân Hoàn. Gần 45 bức họa được vẽ tỉ mỉ, giàu tính biểu tượng, phần lời và phần tranh góp sức làm sáng bừng những lời giảng của Sư Ông, cũng chính là vẻ đẹp giản dị của đời sống hàng ngày.

 Họa sĩ Vũ Xuân Hoàn chia sẻ: “Tôi thực hiện bản thảo tranh minh họa tác phẩm Trong cái KHÔNG có gì không? của Thiền sư Thích Nhất Hạnh trong khoảng một năm. Những bức tranh đầu tiên được vẽ liền mạch, rất nhanh. Nhưng ngay sau đó, tôi nhận ra nó không phù hợp với hình dung của trẻ em, quá đóng khung và ngay ngắn. Tôi dành thời gian để suy nghĩ, làm thế nào chuyển thể những đoạn hỏi đáp ngắn gọn này thành hình ảnh một cách trực quan, dễ hiểu, hấp dẫn, nhưng vẫn khiến trẻ cảm nhận đầy đủ sự bình an, từ bi và giản dị.

Minh họa cuốn sách về triết học, nhắc đến các yếu tố Bụt, Phật, Thiền hành… nên bản thân họa sĩ cũng học được cách thả lỏng tâm trí, vẽ theo cảm nhận của mình, không vì nội dung câu chữ mà trở nên áp đặt, cứng nhắc. Những bức tranh bằng chất liệu màu nước, nhẹ nhàng, có độ loang tự nhiên, hi vọng sẽ chạm đến cảm xúc của bạn đọc.”

 Với cách thể hiện minh họa độc đáo, Trong cái KHÔNG có gì không? là cuốn sách triết học bằng tranh cho trẻ em có dấu ấn đặc biệt, đầy cuốn hút.

Sư Ông Thích Nhất Hạnh (sinh năm 1926) là một thiền sư, nhà thơ, học giả và giáo viên. Sư Ông đã đi hoằng pháp khắp nơi trên thế giới để hướng dẫn cho mọi người nghệ thuật sống chánh niệm và lập ra Đạo tràng Làng Mai. Hiện Sư Ông sống tại Tổ đình Từ Hiếu (Thành phố Huế, Việt Nam).

Ngân An