Thanh tra Chính phủ điểm mặt nhiều dự án còn thiếu sót, sai phạm tại Hải Phòng

Ngày 23/12/2024, Thanh tra Chính phủ đã ban hành kết luận thanh tra công tác quản lý, sử dụng đất đai theo tinh thần Nghị quyết số 73 ngày 23/9/2019 và số 116 ngày 6/12/2019 của Chính phủ; công tác quy hoạch và thực hiện quy hoạch xây dựng của UBND thành phố Hải Phòng.

Theo kết luận, giai đoạn 2011 - 2023, Thành ủy, HĐND và UBND thành phố Hải Phòng đã tăng cường công tác chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc các sở, ngành, quận, huyện tập trung hoàn thiện các thủ tục về đất đai, quy hoạch xây dựng. 

Qua thanh tra 18 dự án sử dụng đất tại Hải Phòng, Thanh tra Chính phủ phát hiện 11 dự án có hạn chế thiếu sót về công tác quy hoạch. Có 2 dự án bị phát hiện hạn chế, thiếu sót trong lựa chọn chủ đầu tư thực hiện nhà ở. Thanh tra phát hiện 3 dự án có hạn chế, thiếu sót trong việc giao đất, cho thuê đất.

Theo kết luật thanh tra, các dự án bị nêu tên là: Hoàng Huy - Sở Dầu, khu đô thị Hoàng Huy Green River tại huyện Thủy Nguyên, cụm công nghiệp thị trấn Yên Lãng, giai đoạn 1 công viên hai đầu cầu Bính, nhà ở xã hội số 39 Lương Khánh Thiện, xây dựng nhà máy phân bón NPK, phát triển nhà ở tại số 80 Hạ Lý, khách sạn quốc tế Đồ Sơn, phát triển khu dân cư tại thị trấn Vĩnh Bảo, xây dựng khu nhà ở tại huyện An Dương, khu công nghiệp MP Đình Vũ, đầu tư tòa nhà Matexim Hải Phòng Plaza, xây dựng làng việt kiều quốc tế tại quận Lê Chân, xây dựng khu nhà ở thương mại tại 85 đường vòng Cầu Niệm, xây dựng khu nhà ở tại quận Hải An, khu công nghiệp Nam Cầu Kiền, đầu tư kinh doanh cơ sở hạ tầng khu dịch vụ cuối tuyến Đình Vũ giai đoạn 1.

Công ty Cổ phần Đầu tư dịch vụ tài chính Hoàng Huy có hai dự án bị nêu tên

Trong 18 dự án, Công ty Cổ phần Đầu tư dịch vụ tài chính Hoàng Huy có hai dự án bị nêu tên là khu đô thị mới Hoàng Huy Green River và Hoàng Huy - Sở Dầu. Kết luận thanh tra cho rằng nguyên nhân chính do UBND Hải Phòng không xác định chấm dứt lãi vay khi thực hiện giao đất nhưng sau đó đã có biên bản xác nhận việc hoàn thành thanh toán dự án mà không tính lãi trả chậm theo hợp đồng.

Hoàng Huy Green River tại xã Hoa Động, huyện Thủy Nguyên là dự án đổi đất lấy hạ tầng (dự án BT) để xây dựng lại từ chung cư cũ xuống cấp. Tháng 8/2023, UBND Hải Phòng phê duyệt giá đất cụ thể tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất trả tiền hàng năm cho dự án trên cơ sở chứng thư định giá đất của Công ty TNHH Tư vấn và Thẩm định giá Phú Khang. Tuy nhiên, thanh tra xác định các chứng thư có nhiều thiếu sót.

Chứng thư tính thời gian đầu tư xây dựng của dự án là hai năm là không thống nhất với thời gian đầu tư xây dựng theo chủ trương được phê duyệt (hơn 4 năm). Nội dung này được dùng làm thay đổi cơ sở xác định giá đất.

Khi bị thanh tra, dự án chưa được cấp giấy phép xây dựng với các hạng mục, công trình phải có giấy phép. Thế nhưng chủ đầu tư đã thi công hạng mục san nền và phần móng một số trục đường giao thông, trái với Luật Xây dựng.

Với Hoàng Huy - Sở Dầu, đây cũng là dự án đối ứng của dự án BT xây dựng lại chung cư cũ xuống cấp, cho ra đời hai tòa chung cư HH3 và HH4. Tháng 8/2019, UBND Hải Phòng chấp thuận cho Công ty Hoàng Huy là chủ đầu tư xây dựng 16 căn liền kề cao 5 tầng và một tòa nhà cao 37 tầng với 821 căn hộ. Tổng mức đầu tư hơn 1.400 tỷ đồng, tiến độ thực hiện từ quý 4/2019 đến quý 4/2024.

Theo cơ quan thanh tra, UBND Hải Phòng phê duyệt điều chỉnh cục bộ khi có một phần đất ở thấp tầng là không phù hợp với quy hoạch chung nhưng đến năm 2023 dự án của Hoàng Huy đã được cập nhật vào quy hoạch chung. Sở Xây dựng thành phố chấp thuận điều chỉnh quy hoạch tổng mặt bằng dự án có nội dung về chỉ tiêu bổ sung hơn 1.600 m2 đất giao thông nằm ngoài ranh giới dự án được phê duyệt cũng chưa phù hợp.

Rà soát các thủ tục pháp lý, chuyển cơ quan điều tra nếu phát hiện vi phạm

Với dự án Làng Việt kiều quốc tế do Công ty cổ phần đầu tư và phát triển Việt Anh làm chủ đầu tư, theo thanh tra, việc chấp thuận chủ trương đầu tư mà không thông qua đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo pháp luật về nhà ở. Đến thời điểm thanh tra, dự án đã cơ bản hoàn thành, chủ đầu tư đã thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất với Nhà nước, đã bán chuyển nhượng nhà, đất cho hộ gia đình, cá nhân.

Việc đấu thầu dự án có sử dụng đất nhằm lựa chọn chủ đầu tư có năng lực thực hiện dự án, thời điểm lựa chọn chủ đầu tư chưa liên quan tới việc tính giá đất khi được giao đất, cho thuê đất.

Để đảm bảo ổn định cho người dân mua nhà ở lâu dài, tránh phát sinh khiếu kiện phức tạp, Thanh tra Chính phủ kiến nghị UBND thành phố Hải Phòng căn cứ quy định, rà soát các thủ tục pháp lý của dự án đảm bảo phù hợp với pháp luật và thực tiễn. Đồng thời rà soát lại nghĩa vụ tài chính đất đai, xác định lại tiền sử dụng đất đảm bảo tính đúng, tính đủ theo quy định của pháp luật, không để thất thoát ngân sách nhà nước.

Qua kiểm tra, rà soát và thực hiện kết luận thanh tra, nếu phát hiện có vi phạm pháp luật về hình sự thì chuyển vụ việc sang cơ quan điều tra để xử lý theo quy định.

Đối với dự án tòa nhà Matexim Hải Phòng Plaza (số 20 đường Trần Phú, quận Ngô Quyền) do Công ty cổ phần Matexim Hải Phòng - Animex làm chủ đầu tư, theo thanh tra, UBND thành phố Hải Phòng có quyết định cho chủ đầu tư thuê để xây dựng trung tâm thương mại, văn phòng cho thuê, căn hộ để bán nhưng "chưa thực hiện trình tự, thủ tục chuyển mục đích từ thuê đất sang giao đất thực hiện dự án".

Điều này không đúng quy định Luật Đất đai, dẫn đến chưa xác định được tiền sử dụng đất theo mục đích của dự án. Cục Thuế thành phố vẫn đang xác định tiền thuê đất hằng năm theo mục đích sử dụng cũ, kết luận nêu. Đến thời điểm thanh tra, dự án chậm tiến độ đầu tư, chưa được UBND thành phố phê duyệt quy hoạch chi tiết tỉ lệ 1/500, chưa ký hợp đồng thuê đất và chưa cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Cơ quan thanh tra kiến nghị UBND thành phố Hải Phòng kiểm tra, rà soát lại thủ tục pháp lý về đất đai, đầu tư, liên doanh, liên kết, đồng thời thực hiện đúng trình tự, thủ tục chuyển mục đích từ thuê đất sang giao đất. Qua kiểm tra, rà soát và thực hiện kết luận, nếu phát hiện có vi phạm pháp luật về hình sự thì chuyển vụ việc sang cơ quan điều tra để xử lý theo quy định, cơ quan thanh tra kiến nghị.

Công trình trong dự án nhà máy phân bón NPK không phép

Thanh tra Chính phủ cho rằng, dự án đầu tư xây dựng nhà máy phân bón NPK (ở xã Kiền Bái, huyện Thủy Nguyên) do Công ty Cổ phần Phát triển nông nghiệp GFS Việt Nam làm chủ đầu tư, được Sở Kế hoạch và Đầu tư cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư. Mục tiêu của dự án nhằm đáp ứng nhu cầu phân bón phục vụ sản xuất nông nghiệp với công suất 360.000 tấn/năm, tiến độ thực hiện phân làm 2 giai đoạn.

Ngày 4/10/2016, UBND TP Hải Phòng quyết định cho phép Công ty cổ phần GFS Việt Nam thuê đất để xây dựng nhà máy. Sở Tài nguyên và Môi trường cũng cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, ký hợp đồng thuê đất cho doanh nghiệp, hình thức thuê trả tiền hàng năm. Dự án sau đó được UBND huyện Thủy Nguyên phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500. Quy hoạch này phù hợp với điều chỉnh quy hoạch chung của thành phố đến năm 2025, tầm nhìn 2050…

Đến thời điểm thanh tra, Công ty Cổ phần Phát triển nông nghiệp Việt Nam GFS, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính về tiền thuê đất đến hết năm 2023. Tuy nhiên, qua kiểm tra, TTCP thấy còn một số hạn chế, thiếu sót như các công trình xây dựng dự án đều không có giấy phép.

Theo cơ quan thanh tra, dự án còn chậm tiến độ, không đạt mục tiêu, hiện đã tạm dừng hoạt động; báo cáo ngày 6/3/2024 thể hiện công ty mới đầu tư dây chuyển, chạy thử với tổng chi phí hơn 14 tỷ đồng (đạt 3,55% tổng mức đầu tư); từ năm 2017 đến nay, dự án dừng hoạt động, không triển khai tiếp (chậm 7 năm theo giấy chứng nhận đăng ký đầu tư đã được cấp.

Ngày 14/12/2016, Thanh tra Sở Xây dựng Hải Phòng xử phạt hành chính số tiền 7,5 triệu đồng chủ đầu tư vì không lưu trữ đầy đủ hồ sơ chất lượng công trình xây dựng dự án. Sở Kế hoạch và Đầu tư Hải Phòng trong tháng 11/2023 cũng kiểm tra và xử phạt Công ty cổ phần Phát triển nông nghiệp GFS Việt Nam 85 triệu đồng, do chưa thực hiện đúng tiến độ.

Từ năm 2016 đến nay, Sở Tài nguyên và Môi trường chưa thanh tra, kiểm tra việc sử dụng đất của Công ty GFS Việt Nam nên không có kiến nghị UBND Thành phố có biện pháp xử lý theo quy định Luật Đất đai.

Thanh tra Chính phủ kết luận, để xảy ra hạn chế, thiếu sót ở 18 dự án này, thanh tra cho rằng trách nhiệm thuộc Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND thành phố phụ trách lĩnh vực, Hội đồng thẩm định giá đất qua các thời kỳ; Giám đốc, Phó Giám đốc các thời kỳ phụ trách Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng, Sở Tài Chính, Sở Kế hoạch Đầu tư... Trách nhiệm còn thuộc về đơn vị tư vấn thẩm định giá, chủ đầu tư các dự án và cá nhân có liên quan.

Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND thành phố Hải Phòng tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và xử lý theo thẩm quyền hoặc báo cáo, kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý. Đồng thời chỉ đạo thủ trưởng các cơ quan, đơn vị, địa phương và các tổ chức, cá nhân nghiêm túc kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của từng tổ chức, cá nhân có liên quan, từ đó xác định hình thức xử lý theo quy định pháp luật.

Tuấn Kiệt (t/h)