Thanh Hóa: Giá vật liệu xây dựng tăng cao do cầu vượt cung

Theo phương án bảo vệ, thăm dò, khai thác và sử dụng khoáng sản trong Quy hoạch tỉnh Thanh Hóa thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045, toàn tỉnh Thanh Hoá có 557 mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, gồm: 187 mỏ đá xây dựng, trữ lượng 652 triệu m3; 233 mỏ đất xây dựng, trữ lượng 235 triệu m3; 124 mỏ cát xây dựng, trữ lượng 18 triệu m3; 13 mỏ khoáng sản nhỏ lẻ do Bộ Bộ Nông nghiệp và Môi trường phân cấp quản lý với trữ lượng 2,72 triệu m3.

Trữ lượng khai thác đến năm 2030 theo quy hoạch là 391 triệu m3 đá xây dựng, 128 triệu m3 đất san lấp và 14,4 triệu m3 cát xây dựng. Việc vật liệu xây dựng khan hiếm thời gian qua là cơ hội cho một số chủ mỏ tăng giá, chèn ép người mua dẫn đến nguy cơ ảnh hưởng đến tiến độ triển khai các dự án đầu tư công và đời sống của nhân dân.

Qua khảo sát thực tế tại một đơn vị khai thác, chế biến đá ở huyện Yên Định, sáng ngày 9/4 vừa qua, tại mỏ khai thác đá xã Định Tăng đang có nhiều xe tải chờ xếp hàng đến lượt lấy đá, do không có sẵn hàng nên mỗi khi đến lượt, lái xe phải đưa xe vào hứng đá đang xay từ băng chuyền máy nghiền xuống thùng xe, trong thời gian này, để lấy được một chuyến đá mất rất nhiều thời gian mà giá đá lại cao và chất lượng đá không được như khách hàng mong muốn.

Ông Lê Thế Hạnh, lái xe mua vật liệu xây dựng tại huyện Thiệu Hóa đang lấy đá tại mỏ đá xã Định Tăng, huyện Yên Định cho biết: "trước Tết tôi đi làm từ 7h nhưng từ sau Tết đến nay tôi đến xếp lốt từ 4h sáng để lấy đá mà còn phải chờ đợi lâu. Bây giờ để mua được một xe đá rất khó khăn, bởi giá đá lên cao, các mỏ đá xay ra đến đâu hết đến đó, không đi sớm là không có đá để bán cho khách hàng nên phải dậy từ sáng sớm mà vẫn chưa đến lượt". 

Qua tìm hiểu được biết, làng nghề đá Yên Lâm có 34 mỏ đá đang hoạt động, lượng đá xây dựng cung cấp ra thị trường chiếm khoảng gần 30% lượng đá xây dựng của tỉnh Thanh Hóa, song hiện tại, dù các mỏ đá đang duy trì hoạt động nhưng vẫn không đủ nguồn cung cho thị trường. Đá xay ra đến đâu hết đến đó.

Tình trạng khan hiếm vật liệu cũng xảy ra đối với đất san lấp và cát xây dựng. Việc đa số mỏ cát trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa dừng hoạt động đã khiến cho nguồn cung dừng đột ngột. Hiện chỉ còn một số mỏ hoạt động nhưng các đơn vị này cũng chỉ bán lượng cát còn lại trên bãi mà không khai thác mới do 100% tàu khai thác cát trên địa bàn tỉnh đều quá hạn đăng kiểm, không đủ điều kiện hoạt động.

Điều đáng nói là trước tình trạng khan hiếm vật liệu xây dựng, một số doanh nghiệp, chủ mỏ đã tăng giá bán. Có doanh nghiệp đã tăng giá bán cát tại mỏ lên hơn 350 nghìn đồng/m3. Giá bán này chưa bao gồm thuế giá trị gia tăng (VAT). Theo tìm hiểu của phóng viên, trước khi tăng, giá cát đơn vị này bán ra chỉ 200 nghìn đồng/1m3, tức là giá thời điểm này đã tăng 75%. Việc tăng giá như vậy là bất thường vì thời điểm hiện tại, giá cả các yếu tố đầu vào như giá xăng dầu, nhân công không tăng. Tình trạng khan hiếm vật liệu cùng với giá cả tăng cao đã ảnh hưởng ngay đến việc triển khai thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn tỉnh.

Anh Nguyễn Thanh Minh, chủ một doanh nghiệp xây dựng trên địa bàn TP Thanh Hóa cho biết: "Các sở, ngành cần quan tâm hơn vào việc các mỏ cát, đá, đất…phục vụ cho các công trình nhà nước, đối với các mỏ này nên có cơ chế để kiềm chế, kiểm soát về giá chứ không thể thả nổi được, vì việc đội giá là sẽ thiệt hại chính cho Nhà nước và nhân dân chứ không phải ai. Phải chăng việc quản lý có vấn đề nên khi cát tặc bị bắt, cơ quan có thẩm quyền vào cuộc thì không thể hút trộm được nên tăng giá để trục lợi?!. Rõ ràng, chi phí gì đi nữa cũng dưới 100 nghìn 1m3 mà giá bán trước kia 200 nghìn đã có lãi, giờ 500 đến 550 nghìn thì lợi nhuận sẽ quá kinh khủng...".

Trước việc này, trao đổi với PV, ông Nguyễn Thế Hùng, Trưởng phòng Địa chất và Khoáng sản, Sở Nông nghiệp và Môi trường Thanh Hóa cho biết: "Nhu cầu sử dụng vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh những năm qua tương đối nhiều,  trong khi công suất các mỏ được cấp phép chưa đáp ứng được nhu cầu. Nguyên nhân là không phải mỏ nào cũng có thể nâng công suất được. Thời gian qua, công tác dự báo về nhu cầu vật liệu xây dựng của các ngành chưa tốt dẫn đến có những vùng cần vật liệu nhưng không có mỏ".

Theo tìm hiểu, căn nguyên chính của việc giá vật liệu xây dựng thời gian qua đó là tình trạng khan hiếm vật liệu xây dựng vì có sự chênh lệch lớn giữa cung và cầu khiến giá đội lên như vậy.

Việc nguồn cung khoáng sản thiếu hụt so với nhu cầu của thị trường là chuyện bình thường. Thế nhưng, thiếu hụt dẫn đến khan hiếm và tăng giá đột biến lại là bất thường, gây ảnh hưởng tiêu cực đến xã hội. Giải quyết bài toán cung cầu không phải là câu chuyện một sớm một chiều. Vì vậy, rất cần có những biện pháp chỉ đạo kịp thời của các ngành, đơn vị liên quan để giải quyết tình trạng khan hiếm và tăng giá đang xảy ra hiện nay trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa.

Duy Duẩn