Tăng cường quản lý than, đảm bảo điện cho mục tiêu GDP trên 8%

Tại Chỉ thị nêu: Với tinh thần nghiêm túc và quyết liệt trong triển khai các nhiệm vụ được Chính phủ giao, cùng với việc thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 29/CT-TTg ngày 2/12/2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc tiếp tục tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh than và cung cấp than cho sản xuất điện trong thời gian qua, hoạt động sản xuất, kinh doanh than tại các địa phương trên cả nước đã được kiểm soát, cơ bản tuân thủ quy định của pháp luật; an ninh trật tự, tài nguyên ranh giới mỏ cơ bản được đảm bảo; có chuyển biến tích cực trong công tác bảo vệ khoáng sản than và bảo vệ môi trường; hoạt động vận chuyển, kinh doanh, tiêu thụ than bất hợp pháp đã được kiểm soát, hạn chế, góp phần tạo điều kiện để ngành Than ổn định sản xuất kinh doanh và đóng góp đáng kể cho ngân sách nhà nước; việc cung cấp than cho sản xuất điện được thực hiện đồng bộ, hiệu quả và đã góp phần tích cực trong việc bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, phát triển kinh tế xã hội của đất nước.

Thời gian tới, các điều kiện và yêu cầu phát triển kinh tế xã hội trong tình hình mới đặt ra mục tiêu cao hơn rất nhiều so với thời gian qua, như: mục tiêu tăng trưởng kinh tế cả nước năm 2025 phấn đấu đạt trên mức 8% và giai đoạn 2026 - 2030 ở mức 2 con số (tương ứng tốc độ tăng trưởng điện năng gấp khoảng 1,2 - 1,5 lần tốc độ tăng trưởng kinh tế); việc thực hiện cam kết của Việt Nam phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050; việc chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất kinh doanh; việc bảo đảm an ninh cho các mỏ than (nhất là các mỏ than nội địa).

Để đối phó với những thách thức này, Thủ tướng chỉ thị các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp phải tổ chức thực hiện thống nhất, đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp, đặc biệt là thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong các doanh nghiệp than và các đơn vị sử dụng than cho sản xuất điện.

Chỉ thị 30/CT-TTg nhấn mạnh việc tăng cường công tác kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi thăm dò, khai thác, vận chuyển, chế biến, kinh doanh than trái phép. Thủ tướng yêu cầu kiên quyết xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân có hành vi tiếp tay, bao che cho hoạt động sản xuất, kinh doanh than trái phép.

Bộ Công Thương có trách nhiệm thường xuyên theo dõi tình hình cung cấp than cho sản xuất điện, chủ động dự báo nhu cầu và khả năng cung ứng than cho giai đoạn 2025-2030. Đồng thời, Bộ Công Thương sẽ chủ trì tổ chức kiểm tra hoạt động chế biến và cung cấp than cho sản xuất điện, cùng với công tác bảo đảm an toàn lao động trong sản xuất than.

Bộ Quốc phòng (gồm Cảnh sát biển, Bộ đội Biên phòng) và Bộ Công an phải tiếp tục phối hợp chặt chẽ, tăng cường kiểm tra, kiểm soát các tuyến biên giới, vùng biển, hải đảo để kịp thời phát hiện và ngăn chặn hoạt động buôn lậu, kinh doanh than trái phép.

Bộ Tài nguyên và Môi trường (Bộ TN&MT) cũng được giao các nhiệm vụ trọng tâm nhằm tối đa hóa sản lượng khai thác trong nước. Trong đó, rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục hành chính trong việc điều chỉnh, bổ sung nội dung Giấy phép hoạt động khoáng sản để gia tăng tối đa sản lượng than khai thác trong nước. Bộ TN&MT phải báo cáo Thủ tướng kết quả thực hiện trong tháng 10/2025.

Khẩn trương rà soát, xử lý các vấn đề vướng mắc liên quan đến chồng lấn quy hoạch, phương án sử dụng rừng, chuyển đổi mục đích sử dụng rừng hoàn thành trong tháng 10/2025. Thực hiện kiểm tra, hậu kiểm hoạt động thăm dò, đánh giá trữ lượng, và không để xảy ra tình trạng cấp phép thấp hơn trữ lượng thực tế.

Rà soát các Giấy phép hoạt động khoáng sản còn hiệu lực và kiên quyết thu hồi, chấm dứt hiệu lực đối với các tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật một cách có hệ thống, chây ì. Đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, khoa học công nghệ trong việc cấp phép hoạt động khoáng sản than để cắt giảm tối đa thủ tục hành chính.

Thủ tướng yêu cầu Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có hoạt động sản xuất, kinh doanh than và cung cấp than cho sản xuất điện khẩn trương hoàn thành việc sắp xếp các vị trí bến cảng, kho bãi kinh doanh than trên địa bàn quản lý theo thẩm quyền và quy định của pháp luật liên quan hoàn thành trong tháng 12/2025. Tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc (trong việc sử dụng đất, đền bù giải phóng mặt bằng, tái định cư,...) của các doanh nghiệp ngành Than.

Thường xuyên kiểm tra các điểm khai thác, tuyến đường vận chuyển, vị trí tập kết, chế biến, lưu trữ, kinh doanh than, cung cấp than cho sản xuất điện trên địa bàn quản lý; kiên quyết xử lý theo thẩm quyền/đề xuất cơ quan có thẩm quyền xử lý nghiêm theo pháp luật đối với các tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật trong quá trình thực hiện nhằm phòng ngừa, ngăn chặn, xử lý kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật và các vấn đề phức tạp về an ninh trật tự (đặc biệt là đối với các mỏ than nội địa, địa phương); tổ chức và chỉ đạo thực hiện các biện pháp bảo vệ tài nguyên địa chất chưa khai thác, sử dụng, bảo vệ khoáng sản chưa khai thác.

Đồng thời, hỗ trợ các đơn vị sản xuất, sử dụng than tại địa phương đẩy mạnh việc chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ để kiểm soát hiệu quả chất lượng và định mức tiêu hao than, giảm các khâu trung gian, tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, quản trị doanh nghiệp và phù hợp lộ trình cam kết của Việt Nam phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Thủ tướng chỉ đạo Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV), Binh đoàn 19 (Tổng công ty Đông Bắc) và các đơn vị được phép khai thác than phải đẩy mạnh khai thác than trong nước tối đa nhằm đáp ứng đủ nhiên liệu than và có dự phòng cho sản xuất điện. Thủ tướng yêu cầu TKV phải phấn đấu khai thác than tăng từ 20% - 25% so với năm 2024.

Các doanh nghiệp than phải tăng cường đầu tư, thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, chuyển đổi xanh trong tất cả các khâu (thăm dò, khai thác, chế biến, pha trộn) nhằm nâng cao năng suất lao động, giảm giá thành sản xuất và phù hợp với lộ trình cam kết Net Zero 2050. Các doanh nghiệp than phải tăng cường quản lý, giám sát chặt chẽ than từ nơi khai thác, chế biến, trên đường vận chuyển đến các kho bãi, cảng/vị trí giao nhận than.

Bộ Tài chính được giao nhiệm vụ chỉ đạo, giám sát TKV áp dụng các biện pháp quản lý hiệu quả về tài chính (hóa đơn, thuế, phí,...) theo hướng ứng dụng chuyển đổi số để ngăn chặn hiệu quả việc gian lận thương mại trong hoạt động kinh doanh than.

Chủ đầu tư nhà máy nhiệt điện than chịu trách nhiệm thu xếp nguồn than hợp pháp để vận hành nhà máy an toàn, ổn định. Tuyệt đối không để xảy ra tình trạng thiếu than cho sản xuất điện. Các nhà máy phải luôn duy trì sẵn sàng lượng than dự trữ trong kho phù hợp với định mức và có tính đến dự phòng ứng phó với các tình huống cực đoan.

Tú Anh