Quốc hội đồng ý cho phép doanh nghiệp tư nhân đầu tư đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam

Ngoài đầu tư công, hai hình thức mới được bổ sung là đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) - hợp tác có thời hạn giữa Nhà nước và nhà đầu tư qua hợp đồng dự án - và đầu tư kinh doanh, tức nhà đầu tư trực tiếp bỏ vốn để triển khai, vận hành và thu lợi nhuận.

Chính phủ cho biết trước đây dự án được định hướng đầu tư công. Tuy nhiên, sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân, nhiều doanh nghiệp đề xuất được tham gia theo hình thức đầu tư tư nhân trực tiếp. Trong khi đó, hiện chưa có hình thức đầu tư cụ thể nào được quy định cho đường sắt tốc độ cao.

Việc mở rộng hình thức đầu tư được đánh giá phù hợp với định hướng của Bộ Chính trị và Nghị quyết 198/2025 của Quốc hội về huy động nguồn lực ngoài ngân sách cho các dự án hạ tầng chiến lược.

Trước đó, báo cáo giải trình, tiếp thu dự án luật Đường sắt sửa đổi, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, Chính phủ đã rà soát, dự thảo luật sau tiếp thu, chỉnh lý gồm 4 chương, 59 điều, giảm 25 điều so với dự thảo Chính phủ đã trình. 

Các chính sách đặc thù được quy định riêng tại mục 2, chương II của dự thảo luật và chỉ áp dụng cho các dự án quan trọng quốc gia, dự án do Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư.

Về chính sách ưu đãi, hỗ trợ của Nhà nước về phát triển đường sắt, tiếp thu ý kiến của đại biểu, trên cơ sở kế thừa và hoàn thiện các chính sách ưu đãi, hỗ trợ nhằm thu hút nguồn lực đầu tư, phát triển hạ tầng và công nghiệp đường sắt, nâng cao vai trò chủ đạo của đường sắt trong hệ thống giao thông vận tải quốc gia, dự thảo luật đã được chỉnh lý theo hướng minh bạch, rõ ràng và khả thi hơn.

Về quy hoạch đường sắt, dự thảo luật quy định phân quyền từ Thủ tướng Chính phủ cho phép Bộ trưởng Bộ Xây dựng phê duyệt quy hoạch mạng lưới đường sắt.

Để tháo gỡ khó khăn vướng mắc, dự thảo luật đã chỉnh lý theo hướng trường hợp việc phê duyệt, điều chỉnh dự án đường sắt, dự án tái định cư phục vụ giải phóng mặt bằng cho dự án đường sắt nếu khác quy hoạch, có thể được phê duyệt mà không phải thực hiện thủ tục điều chỉnh quy hoạch.

Đặc biệt, để thể chế hóa kịp thời chủ trương đường lối quan trọng của Đảng về phát triển kinh tế tư nhân tại Nghị quyết số 68-NQ/TW, dự thảo luật đã có quy định về đầu tư dự án đường sắt bằng nguồn vốn ngoài nhà nước.

Theo Bộ trưởng Xây dựng, dự thảo luật khuyến khích các tổ chức, doanh nghiệp tham gia đầu tư dự án đường sắt theo phương thức đối tác công tư hoặc đầu tư trực tiếp. Đồng thời, quy định các dự án này được nhà nước đảm bảo kinh phí bồi thường, hỗ trợ tái định cư và phần kinh phí này không tính vào tỷ lệ vốn nhà nước tham gia vào dự án khi thực hiện theo phương thức PPP.

Minh Anh