Chợ Tết từ xưa đến nay không chỉ là nơi để trao đổi buôn bán mà còn là một bức tranh tái hiện màu sắc văn hoá bao đời của người Việt. Chợ Tết khơi gợi những kỷ niệm xưa cũ cho thế hệ ông bà bố mẹ và giáo dục cho con trẻ những giá trị truyền thống. Bởi thế, những phiên chợ Tết vẫn luôn là một phần quan trọng trong không gian văn hóa Tết Việt.

Nằm giữa trung tâm TP Hải Phòng, chợ Hàng (ở phường Dư Hàng Kênh, quận Lê Chân) được biết đến là phiên chợ quê độc đáo nhất đất cảng. Đã từ lâu, chợ Hàng được biết đến là nơi hội tụ những nét đặc sắc truyền thống và hiện đại về văn hóa thương mại của người dân địa phương. Mọi người thường gọi chợ Hàng là chợ quê giữa lòng thành phố bởi từ hàng hóa đến cung cách sinh hoạt, mua bán đều rất… quê.

Trong những ngày giáp Tết Nguyên đán, chợ Hàng trở nên hấp dẫn đầy cuốn hút với người dân mua sắm, trang trí nhà cửa. Đặc biệt, chợ Hàng vẫn gìn giữ được những nét đặc trưng của vùng quê Bắc Bộ từ xa xưa. Vào dịp giáp Tết, chợ Hàng họp cả ngày lẫn đêm và luôn luôn nhộn nhịp.

Điều khiến chợ Hàng trở nên hấp dẫn đó là sự đa dạng về các sản phẩm hàng hóa. Những sản phẩm bày bán chủ yếu là động vật, cây cảnh, cá cảnh, đồ điện tử cũ,... Tại phiên họp chợ, người dân ở quê mang chó, mèo, gà, vịt, chim cảnh... đến đây bán cho những người có nhu cầu mua, giá cả hợp lý, không nói thách, thuận mua vừa bán nên người dân đi chợ rất vui vẻ và thoải mái.

Nhiều người dân ở Hải Phòng coi việc đi chợ Hàng như một thú vui dịp cuối tuần, đặc biệt dịp Tết đến xuân về. Người ta đến chợ để mua bán nhưng cũng có thể chỉ để dạo chơi, ngắm cảnh vì thích một phiên chợ dân dã giữa nhịp sống đô thị hiện đại.

Những phiên chợ ngày Tết không chỉ thấy đa dạng về các mặt hàng thực phẩm và các món đồ trang trí, được ngắm nhìn tận hưởng sắc màu rực rỡ của các loại hoa như cảm thấy sắc xuân, không khí Tết đến gần hơn. Việc đi chợ hoa ngày Tết để chọn mua những chậu hoa đẹp về chưng trước nhà hay trên bàn thờ gia tiên đã trở thành một nét văn hóa của người dân Việt Nam. Những phiên chợ hoa như chợ Lũng hay như dọc tuyến đường Lê Hồng Phong… đều tấp nập người qua lại. Tiếng nói cười vui vẻ, các bà, các cô ai cũng mong muốn chọn được những bông hoa rực rỡ nhất để trang trí nhà cửa. Cũng có những bạn trẻ rủ nhau về đây để check in, chụp ảnh kỉ niệm, tận hưởng cái rét ngọt và không khí rạo rực của những ngày Tết đến xuân về.

Từ đầu tháng Chạp, trên đường Lê Hồng Phong (quận Ngô Quyền), gian hàng của gia đình anh Nguyễn N. A đã trưng bày hàng trăm cây quất, khoảng 30 cây bưởi bon sai để bán trong dịp Tết này. Anh N. A chia sẻ, cửa hàng sẽ giảm giá quất và bưởi so với mọi năm để kích cầu mua của người dân. Chậu quất cảnh bon sai sẽ có giá từ 150 nghìn đồng đến 3 triệu đồng/chậu. Chậu cây bưởi cảnh bon sai có giá từ 5 triệu đến 20 triệu đồng/chậu.

Đi lui lên phía trên một đoạn là cửa hàng cúc vạn thọ đủ sắc màu của chị Lê K. C (huyện Thủy Nguyên). Chị K. C thông tin, năm nay gia đình chị nhập hoa cúc vạn thọ từ các nhà vườn ở huyện Văn Giang (tỉnh Hưng Yên), giá một chậu hoa dao động từ 150 nghìn đồng đến 300 nghìn đồng. Năm nay thời tiết thuận lợi nên lượng hoa bày bán rất phong phú và đa dạng, chị mong sao những ngày cuối cùng của năm sẽ có nhiều khách tới mua hơn để có thể sớm cùng gia đình ăn Tết.

Sắc thắm của những loại hoa ngày Tết cùng thoang thoảng những hương thơm dịu mát, đặc trưng càng làm cho chợ hoa thêm đặc biệt và thú vị. Người Việt Nam mua hoa không chỉ xem nó đẹp, phù hợp với ngôi nhà của mình hay không, mà còn rất chú trọng vào ý nghĩa, biểu tượng của từng loại hoa. Người ta quan niệm mỗi loài hoa sẽ mang một ý nghĩa nhất định, nếu mua được những loài hoa phù hợp thì có thể mang lại nhiều may mắn cho gia đình.

Một điều đặc biệt là chợ hoa ngày Tết khác với ngày thường ở chỗ không chỉ bán những loại hoa quen thuộc hàng ngày như: hồng, lan, cúc mà còn có những gian hàng bán hoa đào, hoa mai. Đây là những loài hoa mà khi nhắc đến tên ta sẽ nhớ ngay đến không khí của ngày xuân, đặc biệt là khi Tết đến.

Những cành đào rực hồng, nở rộ được uốn khéo léo thành những hình vòng cung vô cùng đẹp mắt. Hoa đào có khi được bán theo cành, cũng có khi được trồng trong những chậu cây, tùy theo sở thích của mỗi người khi mua. Nhìn một khu chợ dài được điểm tô sắc hồng của hoa đào gợi ra cảm giác rạo rực của không khí ngày Tết.

Bên cạnh hoa đào, hoa mai cũng được nhiều người ưa thích vì sự mới lạ. Những cánh mai vàng tinh khôi, mỏng manh mang một vẻ đẹp tươi mới, thuần khiết. Màu vàng là màu của hi vọng, nó cũng tượng trưng cho sự hân hoan, hứng khởi mỗi khi mùa xuân về. Nếu như hoa đào là loại hoa đặc trưng cho ngày Tết ở miền Bắc thì hoa mai lại là loại hoa không thể thiếu trong ngày Tết ở miền Nam và miền Trung. Những năm gần đây, để đáp ứng nhu cầu chơi Tết của người dân, những cành mai vàng cũng đã được vận chuyển ra miền Bắc và được bày bán rất phổ biến.

Chợ Tết với kẻ mua người bán nhộn nhịp, hàng hóa đầy ắp. Người mua chọn cho gia đình mình những mặt hàng cần thiết để đón một năm mới an lành, sung túc. Còn người bán cũng có dịp “trổ tài” quảng cáo để thu hút khách với những câu chào hàng dí dỏm càng làm khu chợ trở lên huyên náo, tấp nập. Những người đi chợ Tết, ai cũng vui tươi và “dễ tính” hơn hẳn ngày thường. Dù có đông đúc, vội vã hay va vấp một chút, cũng cười xòa cho qua. Bởi “sắp Tết mà… Có lẽ không khí mùa xuân cùng những sắc hoa rực rỡ, dạt dào càng làm cho không khí ấy trở nên đặc biệt. Sức sống, niềm tin, niềm hi vọng vào một năm mới tốt đẹp được thể hiện rõ nét trên từng nét mặt, nụ cười.

Dẫu cuộc sống hiện tại đã có nhiều đổi thay nhưng những phiên chợ Tết vẫn đang mang đến nhiều giá trị văn hóa, nhiều tình cảm quê hương đã bám rễ sâu trong tâm hồn những người con Việt Nam mỗi dịp Tết đến, xuân về. Phiên chợ Tết cũng là dịp nhắc nhở thế hệ trẻ hướng về cội nguồn với những nét văn hóa truyền thống tốt đẹp.

Mộc Trà