Kế hoạch triển khai sách giáo khoa lớp 1 mới

Việc tổ chức tập hợp đội ngũ để biên soạn, biên tập, thiết kế, chỉnh sửa SGK mới lớp 1 để qua được các vòng thẩm định của các Hội đồng quốc gia thẩm định đã khó, nhưng việc triển khai thực hiện tốt những công việc tiếp theo sau khi Bộ Giáo dục và Đào tạo có quyết định ban hành chính thức SGK mới lớp 1 cũng khó khăn không kém… Một mặt tiếp tục biên soạn, biên tập, hoàn thiện bản thảo trình Hội đồng quốc gia thẩm định những bộ sách của các lớp tiếp theo đáp ứng lộ trình đổi mới SGK của Bộ Giáo dục và Đào tạo, mặt khác phải hết sức khẩn trương thực hiện các kế hoạch nhằm triển khai SGK mới lớp 1 đến các cơ sở giáo dục trong toàn quốc. Những người làm xuất bản phục vụ ngành giáo dục đang phải gồng mình để làm sao đạt được sự phục vụ về SGK mới tốt nhất, đáp ứng yêu cầu mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông mới.

NXBGDVN chia sẻ những kế hoạch triển khai SGK mới lớp 1 đã và đang tiến hành.

1/ Giới thiệu SGK mới

Thời gian vừa qua, từ khi Hội đồng quốc gia thẩm định các môn học thông qua các bộ SGK mới của NXBGDVN, đặc biệt là từ khi Bộ GD&ĐT có quyết định ban hành các bộ SGK mới lớp 1, NXBGDVN đã chủ động triển khai nhiều hoạt động nhằm giới thiệu các bộ SGK mới. Thông qua các cuộc hội thảo chuyên đề được tổ chức tại nhiều tỉnh thành, các thầy cô giáo trực tiếp dạy học ở lớp 1, các cán bộ quản lí giáo dục đã được tiếp cận làm quen với các bộ SGK mới của NXBGDVN, để trên cơ sở đó, khi Bộ ban hành chính thức thông tư hướng dẫn về việc chọn SGK, các cơ sở giáo dục sẽ nhanh chóng có được sự lựa chọn chính xác bộ SGK phù hợp, hiệu quả.

Các cuộc hội thảo như thế được tổ chức tại Kiên Giang, TP.Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng, Sơn La, Bà Rịa-Vũng Tàu, Đồng Tháp, Lào Cai... đã thu hút gần 3.000 giáo viên tiểu học trực tiếp đứng lớp và các thầy cô làm công tác quản lí giáo dục. Với mục tiêu rõ ràng hướng tới là phát triển năng lực và phẩm chất học sinh, SGK mới có nội dung và hình thức ra sao,… đã luôn thu hút sự quan tâm của các nhà quản lí giáo dục và đặc biệt là những người trực tiếp đứng lớp.

Để tạo nên thành công của các cuộc hội thảo gần đây của NXBGDVN, phải nói đến vai trò của các báo cáo mang tính khoa học cao về chương trình và SGK của các chuyên gia uy tín. NXBGDVN đã mời hàng chục lượt các chuyên gia cao cấp về chương trình và SGK của quốc tế và Việt Nam tham dự, báo cáo tại các cuộc hội thảo. Những báo cáo nghiên cứu công phu về SGK trên thế giới thực sự đã mang đến cho những người tham dự hội thảo những thông tin cơ bản về chương trình và SGK phát triển năng lực qua nhiều nền giáo dục trên thế giới. Trên cơ sở đó các thầy cô có thông tin ứng dụng vào việc tham chiếu, đánh giá chất lượng, hiệu quả các bộ SGK.

NXBGDVN đã mời gần 50  lượt các Tổng chủ biên, Chủ biên SGK mới báo cáo về nội dung, phương pháp, cấu trúc của SGK mới. Các báo cáo đã trình bày cụ thể, chi tiết về những điểm mới của SGK các môn học, những điểm ưu việt về nội dung, phương pháp dạy học và phương pháp kiểm tra đánh giá. Qua đó, giáo viên có được những thông tin hết sức chi tiết về các bộ SGK mới, có thể đưa ra những ý kiến nhận xét, đánh giá về hiệu quả của các bộ SGK mới.

Những cuộc hội thảo như thế đang được NXBGDVN tiếp tục triển khai tại các tỉnh thành trên cả nước. Công việc này sẽ được diễn ra cùng với việc Bộ GD&ĐT lấy ý kiến góp ý cho thông tư hướng dẫn các cơ sở giáo dục lựa chọn SGK.

2/ Tập huấn sử dụng SGK mới

Sau đợt tổ chức các hội thảo chuyên đề như thế sẽ là đợt tập huấn giáo viên khai thác và sử dụng SGK mới.

NXBGDVN đã lập kế hoạch chi tiết cho việc tập huấn sử dụng SGK mới khi các cơ sở giáo dục đã chọn được SGK cho mình. Xác định đây là một mảng việc cực kì quan trọng góp phần tạo nên sự thành công của SGK mới, NXBGDVN đã chuẩn bị chu đáo cho các phương thức tập huấn trực tiếp và tập huấn trực tuyến (online).

Đối với các cuộc tập huấn trực tiếp trên phạm vi toàn quốc, NXBGDVN đã phải tính toán giải quyết hàng loạt các vấn đề, cần sự đầu tư không nhỏ cả về sức người cả về tài chính

- Sẽ tổ chức tại từng tỉnh thành hay tại các cụm tỉnh thành?

- Việc sắp xếp lên lịch cho đội ngũ báo cáo viên và tính toán dự trù quy mô số lượng giáo viên tham dự cụ thể ra sao?

- Bố trí chỗ ăn nghỉ cho giáo viên từ các địa phương về dự tập huấn như thế nào?

- Cơ sở địa điểm tập huấn, trang bị kĩ thuật tại các địa phương như thế nào?

- Việc bố trí đội ngũ hậu cần tổ chức, phục vụ hội thảo cùng lúc có thể diễn ra ở nhiều nơi cũng là một công việc lớn cần chuẩn bị.

- Theo kế hoạch, đến tháng 3/2020, các địa phương phải hoàn thành việc chọn SGK.Việc triển khai hoàn thiện kế hoạch giới thiệu và tập huấn lựa chọn sách chỉ cho phép diễn ra trong một thời gian không dài. Làm sao đến thời điểm đó, giáo viên cả nước có thể tiếp cận với các bộ SGK để đưa ra lựa chọn cuối cùng?

 3/ Biên soạn tài liệu giới thiệu các bộ SGK, biên soạn in ấn tài liệu tập huấn

Việc biên soạn tài liệu giới thiệu tập huấn SGK mới cũng là một công việc được ưu tiên hàng đầu. Lần đầu tiên ở Việt Nam, việc biên soạn, biên tập, thiết kế SGK mới theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất học sinh được nêu lên như một mục tiêu quan trọng nhất, nên việc giới thiệu các bộ SGK qua các tài liệu phải nêu bật được điều đó.

Trước hết, đó là việc chuẩn bị nội dung, thiết kế, in ấn hàng chục ngàn bản catalogue, tài liệu giới thiệu khái quát nhất về những điểm nổi bật của các bộ SGK của NXBGDVN. Trong các cuộc hội thảo, các tài liệu này đã được phát một cách rộng rãi đến các nhà quản lí giáo dục, các thầy cô giáo trực tiếp đứng lớp trong các cuộc hội thảo. Nội dung  của tài liệu giới thiệu về quan điểm, mục tiêu biên soạn của các bộ SGK của NXBGDVN – Kết nối tri thức với cuộc sống, Chân trời sáng tạo, Cùng học để phát triển năng lực, Vì sự bình đẳng và dân chủ trong giáo dục. Bên cạnh đó là giới thiệu năng lực của NXBGDVN trong việc đồng hành và hỗ trợ giáo viên thực hiện SGK mới, năng lực cung ứng đầy đủ, đồng bộ, kịp thời SGK mới đến học sinh toàn quốc.

Cùng với đó, NXBGDVN đã tổ chức biên soạn, biên tập, in ấn hàng chục ngàn bản tài liệu tập huấn giúp giáo viên khai thác và sử dụng hiệu quả SGK mới. Các tài liệu tập huấn được biên soạn theo cụm môn, do các Tổng chủ biên, Chủ biên biên soạn; được biên tập kĩ lưỡng và thiết kế đẹp mắt, được in ấn như các tài liệu chính quy khác. Mục tiêu chính của các tài liệu tập huấn là làm sao làm nổi bật được những điểm mấu chốt, điểm mới về mục tiêu, cấu trúc, nội dung, phương pháp dạy học, phương pháp kiểm tra đánh giá. Các tài liệu này một mặt được in và phát miễn phí cho giáo viên, mặt khác sẽ được đưa lên cổng thông tin điện tử của NXBGDVN để tạo sự tiếp cận thuận lợi nhất cho giáo viên mọi nơi, mọi lúc.

4/ Cung cấp miễn phí một số sách giáo viên

Sách giáo viên là các tài liệu hướng dẫn cụ thể, chi tiết để giáo viên tổ chức dạy học SGK học sinh làm sao tốt nhất và đạt hiệu quả cao nhất. Sách giáo viên được biên soạn đồng thời với SGK học sinh. Mức đầu tư cho biên soạn, biên tập sách giáo viên cũng là một khoản đầu tư không nhỏ. Trước mắt NXBGDVN dự kiến sẽ cung cấp miễn phí một số sách giáo viên qua hình thức phát không thu tiền sách giấy và đưa lên mạng internet.

5/ Cung ứng 40.000 bản sách mẫu phục vụ việc lựa chọn SGK mới tại các cơ sở giáo dục trong toàn quốc

Dư luận báo chí nhiều ngày nay quan tâm đến việc làm sao giáo viên và những người có trách nhiệm chọn sách được tiếp cận sách mẫu để lựa chọn được bộ SGK phù hợp với cơ sở giáo dục của mình. Sự thực, để cung cấp được sách mẫu cho hầu khắp các cơ sở giáo dục trong cả nước là một vấn đề không đơn giản.

NXBGDVN đã xây dựng kế hoạch cung ứng 40.000 bản SGK tạo điều kiện thuận lợi nhất giúp cho giáo viên và các cơ sở giáo dục trong toàn quốc tiếp cận được với các bộ SGK mới.

6/ Triển khai kho tài nguyên học liệu điện tử phục vụ giáo viên

NXBGDVN có một công ty thành viên chuyên về việc làm sách điện tử cũng như triển khai các giải pháp điện tử hỗ trợ cho việc thực hiện SGK mới đáp ứng yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông mới. Thời gian vừa qua, NXBGDVN đã chỉ đạo công ty thành viên này tích cực thực hiện kế hoạch làm SGK điện tử và đặc biệt là hoàn thiện kho tài nguyên học liệu điện tử phục vụ giáo viên và học sinh thực hiện SGK mới. Kho tài nguyên học liệu điện tử với nguồn tài nguyên lớn và phong phú như các video clip bài giảng mẫu về các loại hình bài học điển hình trong mỗi cuốn SGK mới; các clip nói về chương trình SGK trên thế giới của các chuyên gia cao cấp quốc tế; các clip giới thiệu nội dung cấu trúc phương pháp của SGK mới của các Tổng chủ biên, Chủ biên SGK mới; các tài liệu hỗ trợ giáo viên tổ chức tốt việc dạy học theo SGK mới như sách giáo viên, tài liệu tập huấn giáo viên khai thác và sử dụng hiệu quả SGK mới,...

Với hình thức kho tài nguyên học liệu điện tử như vậy, giáo viên trong cả nước hoàn toàn được tạo điều kiện thuận lợi trong việc tiếp cận với các thông tin cần thiết, thiết thực nhằm sử dụng SGK mới một cách hiệu quả nhất.

Đây cũng là một sự đầu tư công phu, không hề nhỏ của NXBGDVN nhằm đáp ứng những yêu cầu, đòi hỏi của thực tiễn dạy học.

7/ Chuẩn bị sẵn sàng cho việc in ấn SGK mới

Làm sao SGK được in đẹp nhất, giấy tốt nhất mà có giá phù hợp nhất? Đó chính là một bí quyết của NXBGDVN trong nhiều chục năm nay. Kế thừa những thành tựu trong việc tổ chức in ấn SGK mới, NXBGDVN tự tin trong việc tổ chức in ấn SGK mới để có chất lượng và hiệu quả nhất.

Điều khó khăn hơn cả trong bối cảnh hiện nay về việc in ấn là làm sao trong một thời gian ngắn (tháng 3/2020 các cơ sở giáo dục trong cả nước mới hoàn thành việc chọn sách), NXB có thể tập hợp được đầy đủ số lượng đặt hàng trong toàn quốc để in ấn cho kịp thời? Công tác dự báo, làm kế hoạch in ấn phát hành, hơn bao giờ hết trở nên vô cùng quan trọng. Làm sao không thiếu sách, sốt sách? Nhưng làm sao đừng để tồn kho? Đó là những câu hỏi không dễ gì giải quyết, trả lời cho chính những người đã làm công tác này hàng chục năm.

8/ Đảm bảo đủ, không để thiếu, sốt SGK lớp 1 trước ngày khai giảng năm học 2020-2021

Bối cảnh mới một chương trình nhiều SGK, các đầu mối phát hành SGK trong cả nước đang có nhiều biến đổi lớn. Tuy nhiên, với sự chuẩn bị bài bản, kĩ càng của NXBGDVN và các đơn vị làm công tác phát hành SGK trong cả nước, NXBGDVN tin tưởng vào năng lực hệ thống phân phối sản phẩm của mình. 73 đối tác phát hành thuộc mạng lưới phát hành của NXBGDVN đang nằm ở 63 tỉnh thành trong toàn quốc sẽ cùng NXBGDVN làm sao trong một thời gian ngắn nhất có thể đưa SGK mới kịp thời, đồng bộ đến với học sinh trên mọi miền tổ quốc, kể cả những vùng sâu, vùng xa, giao thông khó khăn, việc đưa sách phải sử dụng đến các phương tiện vận chuyển như voi (ở Tây Nguyên), ngựa (ở Tây Bắc)… Những đối tác phát hành của NXBGDVN sẽ phối hợp hiệu quả với NXBGDVN trong việc xây dựng kế hoạch, trong việc dự báo biến động của thị trường để đi đến những quyết định in ấn chính xác nhất.

Hệ thống mạng lưới phát hành này của NXBGDVN sẽ giúp SGK mới của NXB vươn đi muôn nơi, có thể phục vụ được SGK cho những nơi mà đứng về mặt lợi nhuận những người làm kinh doanh thuần tuý sẽ chối từ phục vụ.

9/ Tiếp tục thực hiện chính sách xã hội trong việc phát hành SGK

Tiếp nối truyền thống lá lành đùm lá rách, truyền thống nhân ái mà NXBGDVN đã luôn thực hiện trong hàng chục năm nay, trong giai đoạn mới, là một doanh nghiệp nhà nước lấy kinh doanh là phương tiện, phục vụ là mục đích, NXBGDVN đã lập và sẽ tiếp tục triển khai hiệu quả hơn trong việc tặng SGK cho học sinh có hoàn cảnh đặc biệt, tặng sách cho các thư viện, tủ sách dùng chung ở những địa bàn khó khăn. Năm học 2019-2020, NXBGDVN đã trao tặng 25.000 bộ SGK cho HS có hoàn cảnh đặc biệt trên cả nước. Năm học 2020 – 2021, năm đầu tiên thực hiện chương trình – SGK mới, NXBGDVN sẽ tiếp tục công việc có ý nghĩa xã hội tốt đẹp này.

10/ Chi phí đầu tư lớn nhưng giá SGK phải hợp lí, phù hợp với mức sống của đại đa số người dân

Để triển khai các kế hoạch nêu trên, NXBGDVN phải huy động tối đa các nguồn lực, từ nhân lực cho đến tài chính. Chắc chắn, dư luận sẽ đặt câu hỏi, chi phí đầu tư lớn như thế chắc sẽ lại đưa hết vào giá bán SGK chứ vào đâu?

Xin được trả lời, không phải mọi thứ đều được tính vào SGK; NXBGDVN phải tính toán, cân đối phân bổ hợp lý các chi phí, thậm chí bù đắp để làm sao các sản phẩm của mình có giá cả hợp lí nhất, phù hợp với mức sống của đại đa số người dân theo phương châm phục vụ sự nghiệp giáo dục là mục tiêu hàng đầu.

Ngân An