Hàng trăm con lợn chết do bị tiêm vắc xin dịch tả châu Phi sai quy trình

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho hay, từ đầu tháng 7 đến ngày 24/8/2022, Công ty Navetco đã cung ứng trên 22.000 liều vắc xin dịch tả heo châu Phi NAVET-ASFVAC cho 19 tỉnh, thành phố để tổ chức tiêm cho các đàn heo của địa phương và các doanh nghiệp.

Về cơ bản, đến thời điểm hiện tại, đàn heo của các địa phương đều khỏe mạnh, phát triển tốt, ngoại trừ một số trường hợp không mong muốn xảy ra tại tỉnh Bình Định và Phú Yên khi triển khai tiêm phòng không có sự giám sát của cơ quan thú y và Công ty cung ứng vắc xin.

Cụ thể, tại tỉnh Bình Định, trong tổng số 905 liều vắc xin tiêm cho heo thịt từ ngày 21/7/2022 tại 09 cơ sở chăn nuôi heo đủ điều kiện đảm bảo an toàn sinh học; đến nay, các đàn heo tiêm đều sinh trưởng, phát triển tốt.

Tuy nhiên, do thông tin sử dụng 905 liều vắc xin dịch tả heo châu Phi NAVET-ASFVAC có hiệu quả, cùng với dịch bệnh dịch tả heo châu Phi tại tỉnh Bình Định nguy cơ bùng phát, người chăn nuôi, thú y cơ sở đề nghị được cung cấp vắc xin để tự tiêm phòng cho các loại heo với tổng cộng 4.950 liều.

Việc tiêm mở rộng nêu trên chưa đúng với tinh thần chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hướng dẫn của Cục Thú y; đặc biệt là tiêm sai đối tượng chỉ định được dùng vắc xin, tiêm không có hướng dẫn, giám sát của cơ quan thú y, hậu quả hơn 250 con heo nái, đực giống, heo con theo mẹ, heo thịt phản ứng, chết tại 66 hộ chăn nuôi.

Theo cơ quan chức năng địa phương, số heo phản ứng và chết này có thể do các đàn heo đã nhiễm vi rút dịch tả heo châu Phi thực địa hoặc nhiễm một số mầm bệnh truyền nhiễm khác, đang trong thời gian ủ bệnh và chưa có biểu hiện triệu chứng bệnh, chủ hộ, thú y cơ sở không xác định được heo đã nhiễm bệnh, nên khi tiêm phòng vắc xin dịch tả heo châu Phi NAVET-ASFVAC đã xảy ra bệnh hoặc đàn heo nhiễm một số bệnh truyền nhiễm khác.

Qua kiểm tra, đánh giá của Đoàn công tác của Cục Thú y, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Công ty Navetco, hiện nay, heo phản ứng, chết sau tiêm vắc xin đã giảm, cơ bản được kiểm soát.

Heo được tiêm vắc xin còn sống sẽ có đáp ứng miễn dịch nên số bị chết sẽ giảm và hết trong thời gian tới. Tuy nhiên, trước mắt, Công ty Navetco cam kết bước đầu hỗ trợ 2 triệu đồng/heo nái và heo đực giống; 1 triệu đồng/heo thịt bị chết sau tiêm vắc xin; đồng thời hỗ trợ thuốc, chất bổ trợ để điều trị triệu chứng, nâng cao thể trạng những con heo có phản ứng sau tiêm phòng.

Về phía tỉnh Bình Định đã chỉ đạo dừng tiêm vắc xin; tập trung thống kê chính xác số heo có phản ứng, chết để hỗ trợ; tổng vệ sinh, sát trùng, tiêu độc để xử lý ổ dịch; chỉ đạo, hướng dẫn người dân không bán chạy heo bệnh, heo chết, xử lý theo hướng dẫn của cơ quan thú y; tiếp tục theo dõi, giám sát, lấy mẫu các trường hợp heo phản ứng, chết sau tiêm vắc xin để xác định nguyên nhân. Thu hồi toàn bộ số vắc xin đã được Navetco cung ứng để quản lý, lưu giữ tại Chi cục Chăn nuôi và Thú y tình Bình Định.

Đối với tỉnh Phú Yên không được lựa chọn, không có trong văn bản chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hướng dẫn của Cục Thú y. Tuy nhiên, từ ngày 04/8/2022 đến ngày 17/8/2022 tại các huyện Phú Hòa, Sông Hinh, Tây Hòa, Tuy An và thị xã Đông Hòa, người dân mua 36 lọ vắc xin (900 liều) về tự tiêm cho đàn heo mà không có hướng dẫn, giám sát của cơ quan thú y.

Thú y cơ sở và người dân tự tiêm tổng cộng 609 con heo từ 2 tháng tuổi trở lên của 45 hộ; sau đó 542 (89,0%) con heo phản ứng sau tiêm vắc xin, trong đó có 297 con chết (chiếm 48,8%); 245 con đang điều trị triệu chứng và hồi phục. Đoàn công tác của Cục Thú y tiếp tục phối hợp với các địa phương để nắm bắt tình hình, hướng dẫn, hỗ trợ các biện pháp xử lý các vấn đề phát sinh, cũng như phòng, chống dịch bệnh.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ kiểm điểm trách nhiệm, nghiêm túc rút kinh nghiệm của Công ty Navetco và các cơ quan chuyên môn của các địa phương đã không tuân thủ nghiêm ngặt chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hướng dẫn của Cục Thú y; đặc biệt việc mở rộng đối tượng tiêm vắc xin nhưng không có hướng dẫn, giám sát của cơ quan thú y; tiêm sai đối tượng heo đã chỉ định được tiêm vắc xin dịch tả heo châu Phi NAVET-ASFVAC. 

Đồng thời, đề nghị Công ty Navetco tập trung cùng với các địa phương hoàn thành việc hỗ trợ kinh phí, xử lý các trường hợp có heo chết trước ngày 31/8/2022. Tạm dừng triển khai sử dụng vắc xin dịch tả heo châu Phi NAVET-ASFVAC để tập trung nguồn lực xử lý các vấn đề phát sinh tại Bình Định, Phú Yên và các địa phương khác nếu có.

Khẩn trương rà soát, xác định nguyên nhân, sự bất thường trong quá trình triển khai sử dụng vắc xin dịch tả heo châu Phi. Kịp thời báo cáo đầy đủ, chính xác về tình hình cung ứng, sử dụng và giám sát sau tiêm phòng vắc xin theo đúng chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hướng dẫn của Cục Thú y.

Đề nghị tỉnh Bình Định và tỉnh Phú Yên chỉ đạo dừng tiêm vắc xin; tập trung thống kê chính xác số heo có phản ứng, chết để hỗ trợ; tổng vệ sinh, sát trùng, tiêu độc để xử lý ổ dịch; chỉ đạo, hướng dẫn người dân không bán chạy heo bệnh, heo chết, xử lý theo hướng dẫn của cơ quan thú y; tiếp tục theo dõi, giám sát, lấy mẫu các trường hợp heo phản ứng, chết sau tiêm vắc xin để xác định nguyên nhân; kịp thời báo cáo đầy đủ, chính xác về tình hình sử dụng và giám sát sau tiêm phòng vắc xin; kiểm điểm làm rõ trách nhiệm của các tập thể, cá nhân có liên quan để xảy ra tình trạng nêu trên.

Các đơn vị thuộc Cục Thú y tiếp tục rà soát, đánh giá lại chất lượng các lô vắc xin đã sử dụng tại các địa phương; tiến hành xét nghiệm, phân tích chuyên sâu (mẫu heo bệnh, heo sau tiêm vắc xin, mẫu vắc xin,…) để có cơ sở kết luận chính xác nguyên nhân; phối hợp, hỗ trợ, hướng dẫn các địa phương và Công ty Navetco để khắc phục sự cố tại các địa phương đã tiêm vắc xin và có heo phản ứng; khẩn trương tổng hợp, báo cáo đầy đủ thực trạng sử dụng vắc xin dịch tả heo châu Phi NAVET-ASFVAC ở tất cả các địa phương để báo cáo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trước ngày 27/8/2022.

PV