Hà Nội: Cải tạo giao thông khu vực trường học để trẻ an toàn đến trường

Tại Việt Nam, ước tính mỗi năm có khoảng hơn 2.000 trẻ em tử vong do va chạm giao thông, trong đó có nhiều trường hợp xảy ra khi các em trên đường đến trường. Riêng tại Hà Nội, đường giao thông đế trường có thể nói là vấn đề nhức nhối bởi mật độ giao thông quá đông trong khi ý thức của người tham gia giao thông cũng như các hoạt động kinh doanh, sinh hoạt khác chưa thực sự tốt.

Tại các khu vực trường học, bất cứ ai cũng có thể nhìn thấy hình ảnh những chiếc ô tô đưa con vào tận cổng trường, rồi quay đầu gây ách tắc và mất an toàn, hay tình trạng ô tô đỗ kín vỉa hè nơi lẽ ra phải dành cho trẻ đi bộ. Đặc biệt, trong những ngày mưa lụt vừa qua, Hà Nội càng bộc lộ những vấn đề về an toàn giao thông cho trẻ đến trường khi mà các lòng đường, vỉa hè, cứ chỗ nào cao, sạch thì nhanh chóng được các chủ xe ô tô chiếm đỗ, còn học sinh và phụ huynh thì lội bì bõm dưới lòng đường ngập sâu, mất an toàn. Các trường học cũng chưa chủ động có các phương án để đưa học sinh an toàn từ trong trường ra khu vực phụ huynh đón con…

Trước thực trạng trên, nhận thấy sự cần thiết phải thay đổi, Thành phố Hà Nội đã khởi động quá trình thiết kế lại giao thông với trọng tâm là an toàn cho người đi bộ và ý tưởng về việc xây dựng một hành lang an toàn giao thông tại khu vực đường phố tại Trường Tiểu học Vạn Phúc (phường Hà Đông, Hà Nội) ra đời với sự chủ trì của Sở Xây dựng Hà Nội và sự hỗ trợ của nhiều tổ chức quốc tế như HealthBridge Việt Nam, Global Designing Cities Initiative (GDCI), Vital Strategies trong mạng lưới Hợp tác vì các Thành phố Lành mạnh (PHC) và Sáng kiến Bloomberg vì An toàn Đường bộ Toàn cầu (BIGRS), chính quyền địa phương.

Hoạt động này đã đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc xây dựng những tuyến phố an toàn, thân thiện hơn với trẻ em tại Hà Nội.

Tuyến phố tại Vạn Phúc là một đường phố nhỏ, các vỉa hè hẹp và không liên tục, buộc học sinh và người dân phải đi bộ dưới lòng đường, đối mặt trực tiếp với các phương tiện cơ giới. Điều này khiến tuyến phố trở nên thiếu an toàn, đặc biệt với trẻ em trên đường đến và tan trường. Nhận thấy sự cần thiết phải thay đổi, thành phố đã khởi động quá trình thiết kế lại giao thông với trọng tâm là an toàn cho người đi bộ. Nhiều vòng tham vấn cộng đồng đã được tổ chức với sự tham gia của trẻ em, phụ huynh, giáo viên và người dân địa phương để cùng đồng sáng tạo phương án thiết kế ưu tiên con người.

Phương án thiết kế đề xuất sau đó được kiểm tra trên thực địa thông qua một can thiệp thử nghiệm nhằm thu thập ý kiến phản hồi và quan sát cách không gian đường phố được sử dụng. Trên cơ sở các kết quả thu được, dự án sẽ điều chỉnh và hoàn thiện thiết kế, đồng thời triển khai các hạ tầng cố định như vạch qua đường nâng cao và gồ giảm tốc nhằm giảm tốc độ phương tiện và tạo dựng một môi trường an toàn hơn cho tất cả mọi người.

Từ ý tưởng đến hoàn thiện phương án và triển khai tại thực địa trong vòng 5 tháng, nhằm đảm bảo thiết kế đáp ứng nhu cầu thực tế của trẻ em, phụ huynh, giáo viên và cộng đồng. Quá trình này bắt đầu từ tháng 4/2025 với sự tham gia của các bên tại các hội thảo và cuộc họp tham vấn cộng đồng. Tuần lễ can thiệp thử nghiệm đã diễn ra vào ngày 5/9/2025, nhân dịp khai giảng năm học mới, để xem xét các giải pháp và thu thập phản hồi từ cộng đồng. Dựa trên những ý kiến và quan sát thu thập được, một thiết kế chi tiết sẽ được triển khai và sau đó việc quản lý sẽ được bàn giao cho chính quyền địa phương và cộng đồng.

“Chúng tôi tham gia, chủ trì hoạt động này, huy động sự hỗ trợ của các đối tác và cộng đồng để tạo ra những tuyến phố an toàn hơn cho trẻ em. Đây là ví dụ rõ ràng về phương pháp tiếp cận thiết kế mới và sự phối hợp hiệu quả có thể cải thiện an toàn cho nhóm tham gia giao thông dễ bị tổn thương nhất. Cùng với hướng dẫn về sự tham gia, chúng tôi hy vọng sẽ hỗ trợ các trường học và chính quyền địa phương khác áp dụng cách tiếp cận này một cách hiệu quả hơn. Chúng tôi mong rằng mô hình này sẽ sớm được nhân rộng ra các khu vực khác của Thành phố Hà Nội”, ông Nguyễn Đức Toàn, Trưởng phòng hạ tầng, Sở Xây dựng nói.

“Thông qua kinh nghiệm hợp tác với nhiều thành phố trên thế giới, chúng tôi biết rằng các giải pháp thiết kế đường phố đề xuất đã được chứng minh là có thể phòng tránh va chạm giao thông gây thương tích và tử vong. Khi hỗ trợ Hà Nội bằng chuyên môn quốc tế, chúng tôi rất vui mừng khi thấy các giải pháp này được áp dụng và mang lại lợi ích ngay lập tức cho học sinh Trường Tiểu học Vạn Phúc”, ông Kim Beng Lua, Trưởng khu vực châu Á và châu Phi, GDCI cho biết.

Bên cạnh các cải thiện về hạ tầng, một phần quan trọng của hoạt động này là việc khởi động việc xây dựng tài liệu Khuyến nghị thực hiện - Hướng dẫn về huy động sự tham gia của cộng đồng vào các dự án khu vực trường học an toàn. Tài liệu này tổng hợp bài học kinh nghiệm từ dự án Vạn Phúc, các dự án thành công khác tại Hà Nội và thực tiễn quốc tế, nhằm cung cấp một tài liệu tham khảo thiết thực cho chính quyền địa phương, các trường học và cộng đồng trong việc nhân rộng các dự án đường phố an toàn quanh trường học trong tương lai.

Tại buổi góp ý vào Dự thảo Khuyến nghị thực hiện – hướng dẫn huy động sự tham gia của cộng đồng vào các dự án cải thiện an toàn giao thông khu vực trường học được Sở Xây dựng tổ chức mới đây, ông Nguyễn Đức Toàn – Trưởng phòng đường sắt Đô thị cho biết, kết quả thử nghiệm cho thấy tốc độ chung của phương tiện đã giảm, số lượng học sinh sử dụng hè phố tăng. Cùng với đó, số người chọn đi xe đạp để đến khu vực tăng và đương nhiên, số người cảm thấy rất an toàn sau khi cải tạo tăng. Điều đáng chú ý là mức độ tin tưởng của phụ huynh đối với sự an toàn tăng, số người đi bộ dưới lòng đường, số người băng qua đường không đúng nơi quy định (ngoài vạch sang đường cho người đi bộ) giảm rõ rệt.

Còn ông Đinh Đăng Hải, cán bộ của tổ chức Health Bridge nhấn mạnh tầm quan trọng của việc huy động cộng đồng tham gia, bao gồm cả cha mẹ và học sinh, các tổ dân phố, tình nguyện viên… làm tăng thêm ý thức trách nhiệm của tất cả mọi người với sự an toàn của trẻ.

Cô Nguyễn Thanh Vân, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Vạn Phúc cho biết: Ban giám hiệu cũng như là các thầy cô cũng đặt rất nhiều kỳ vọng với hoạt động này.

“Chúng tôi mong có một con đường đi đến trường an toàn cho học sinh của nhà trường, và cũng kỳ vọng sẽ tăng số lượng học sinh có thể tự đi bộ đến trường mà phụ huynh cảm thấy yên tâm. Bên cạnh đó, hoạt động này cũng góp phần nâng cao ý thức thực hiện tốt luật an toàn giao thông của cộng đồng cũng như của phụ huynh học sinh và học sinh trong nhà trường” – cô Hiệu trưởng Nguyễn Thanh Vân chia sẻ.

Việc cải tạo giao thông khu vực trường học tại Trường Vạn Phúc tiếp nối các nỗ lực tại Hà Nội, đồng thời đóng góp vào việc thực hiện Chiến lược Quốc gia về An toàn Giao thông đường bộ đến năm 2030, tầm nhìn 2045 của Việt Nam và Thập kỷ Hành động vì An toàn Giao thông Đường bộ của Liên Hợp Quốc 2021–2030.

PV