Dữ liệu – Nền móng không thể thiếu cho chuyển đổi số báo chí

Dữ liệu – Từ đo lường đến điều phối chiến lược 

Tại Diễn đàn Báo chí toàn quốc lần thứ 2 (phiên 8: Dữ liệu là gốc của toà soạn hiện đại) bà Nguyễn Thu Hương, Phó Tổng Biên tập Báo VnExpress khẳng định: “Dữ liệu là nền tảng của toà soạn hiện đại”. Không chỉ giúp điều phối sản xuất hiệu quả, dữ liệu còn là công cụ phát triển độc giả trung thành và tăng trưởng doanh thu. 

Toà soạn VnExpress đã xây dựng ba hệ thống lõi gồm dữ liệu bài viết (VA), độc giả (ADP) và quảng cáo (SIS), tích hợp xuyên suốt trong quy trình từ lên đề tài, xuất bản đến phân phối nội dung. Dữ liệu được phân tích định kỳ để đưa ra quyết định biên tập phù hợp, tối ưu trải nghiệm người đọc và tăng tính cá nhân hoá nội dung. 

Bà Hương nhấn mạnh: “Cá nhân hóa không thể làm bằng cảm tính. Muốn phục vụ đúng đối tượng, vào đúng thời điểm, báo chí cần dữ liệu. Nhưng quan trọng hơn, dữ liệu phải được hiểu và sử dụng đúng mục tiêu. Nếu không, đó chỉ là rác chứ không phải vàng.” 

Khi trình bày tham luận về việc sử dụng dữ liệu trong truyền hình số, ông Phạm Anh Chiến, Phó Giám đốc Trung tâm Sản xuất và Phát triển nội dung số, Đài Truyền hình Việt Nam (VTV Digital) cũng chia sẻ thêm rằng: Hệ thống VTV Ratings đã được triển khai để cung cấp dữ liệu thời gian thực về hành vi xem truyền hình, từ đó giúp tối ưu khung giờ phát sóng và điều chỉnh nội dung để giữ chân khán giả đa nền tảng.

Từ dữ liệu đến đạo đức số 

Trong quá trình thu thập và khai thác dữ liệu, bài toán đạo đức nghề nghiệp và bảo vệ quyền riêng tư người dùng đang trở thành yêu cầu sống còn. 

Ông Ngô Mạnh Hà, Giám đốc Công ty Công nghệ DIBIZ khuyến nghị: Các cơ quan báo chí cần ban hành quy định nội bộ về quản lý dữ liệu, thực thi các tiêu chuẩn quốc tế như ISO/IEC 27701, GDPR hay Luật Bảo vệ Dữ liệu Cá nhân của Việt Nam. Đồng thời, áp dụng các biện pháp kỹ thuật như mã hóa, phân quyền, ẩn danh hóa và kiểm soát truy cập. 

Cùng với đó là việc bồi dưỡng đạo đức số cho đội ngũ nhà báo, biên tập viên, kỹ thuật viên, nhằm xây dựng văn hoá tôn trọng dữ liệu – nơi dữ liệu không bị khai thác vô tội vạ mà được sử dụng có trách nhiệm và nhân văn.

Hướng đến nền báo chí hiện đại, chuyên nghiệp và nhân văn

Theo nhà báo Lê Xuân Trung, Phó Tổng Biên tập Báo Tuổi Trẻ: “Muốn giữ chân độc giả trung thành, phải hiểu họ là ai, đọc gì, và cần gì”. Việc khảo sát bạn đọc, phân loại theo thói quen, thiết bị sử dụng, thời điểm truy cập và gợi ý nội dung phù hợp là hướng đi tất yếu để chuyển bạn đọc ẩn danh thành bạn đọc thành viên, gắn bó dài lâu với tờ báo. Ông Trung cho rằng, chăm sóc bạn đọc bằng dữ liệu chính là chăm sóc mối quan hệ giữa báo chí và công chúng. Từ đó, báo chí không chỉ tồn tại, mà còn phát triển vững vàng giữa thời đại bùng nổ thông tin. 

Dữ liệu đang và sẽ là công cụ không thể thiếu trong hành trình chuyển đổi số của báo chí Việt Nam. Nhưng quan trọng hơn cả, là cách chúng ta ứng xử với dữ liệu – minh bạch, có chiến lược, có đạo đức và vì lợi ích công cộng. Chuyển đổi số không chỉ là một cuộc cách mạng công nghệ, mà còn là cuộc cách mạng về tư duy, tổ chức và trách nhiệm. Trong đó, dữ liệu không phải đích đến, mà là nền móng để báo chí Việt Nam vươn tới tầm cao mới – hiện đại, chuyên nghiệp, nhân văn và phụng sự xã hội.

Quốc An (bài, ảnh)