Dự án Đường vành đai 2 Bắc Hà: Động lực phát triển, biểu tượng của sự đồng thuận và pháp quyền

Dự án Đường vành đai 2 (đoạn từ ĐT 153 đi UBND xã Na Hồi - Na Kim, xã Tả Chải) huyện Bắc Hà được UBND tỉnh Lào Cai phê duyệt tại Quyết định số 3478/QĐ-UBND ngày 31/10/2018 và điều chỉnh tại Quyết định số 2912/QĐ-UBND ngày 19/9/2019.

Với tổng diện tích đất thu hồi là 36,8 ha, bao gồm tuyến trục chính dài 3.733,6 m, 17 tuyến đường nội bộ và hệ thống hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, dự án không chỉ là một công trình hạ tầng giao thông đơn thuần mà còn là hạt nhân kết nối không gian phát triển mới cho Bắc Hà - huyện trung tâm của vùng du lịch cao nguyên trắng.

Mục tiêu của dự án đã được xác lập rõ trong các quyết định phê duyệt: mở rộng đô thị, tạo quỹ đất hai bên tuyến đường, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh và từng bước nâng cao đời sống nhân dân. Về lâu dài, tuyến đường này sẽ là xương sống trong hệ thống giao thông kết nối các xã vùng cao, phá thế chia cắt địa hình, giúp giảm chi phí lưu thông hàng hóa, phục vụ du lịch cộng đồng – vốn là thế mạnh đặc thù của Bắc Hà. Việc gắn phát triển hạ tầng kỹ thuật với quy hoạch sử dụng đất và xây dựng khu dân cư cũng là minh chứng cho tư duy phát triển đồng bộ, hướng tới mô hình đô thị sinh thái mang đậm bản sắc văn hóa.

Ngay sau khi dự án được UBND tỉnh phê duyệt, UBND huyện Bắc Hà đã tiến hành điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm thực địa của dự án trong phạm vi diện tích cần thu hồi để lập phương án bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng. Qua kiểm tra, khảo sát xác định có 461 hộ dân có đất đai, tài sản bị ảnh hưởng phải thu hồi để thi công dự án Đường vành đai 2, thuộc 06 thôn của xã Na Hối, 03 thôn của xã Tà Chải và 02 tổ dân phố của thị trấn Bắc Hà.

Toàn bộ quá trình giải phóng mặt bằng được thực hiện theo đúng quy định pháp luật, đúng trình tự, thủ tục, công khai và minh bạch. Đặc biệt, việc thu hồi đất chỉ diễn ra trong phạm vi được UBND tỉnh phê duyệt, không có tình trạng “thu hồi ngoài ranh giới quy hoạch”.

UBND huyện Bắc Hà đã ban hành đầy đủ các thông báo thu hồi đất, phương án bồi thường hỗ trợ, và công khai niêm yết theo đúng quy trình quy định tại Luật Đất đai 2013 và các nghị định hướng dẫn thi hành như Nghị định 47/2014/NĐ-CP.

Đáng chú ý, chính quyền địa phương không chỉ tập trung tiến độ mà còn đặc biệt coi trọng tính công khai, minh bạch, giải thích rõ từng bước thủ tục pháp lý cho người dân, thực hiện các cuộc họp tuyên truyền, phổ biến chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Các quyết định phê duyệt giá đất, phương án hỗ trợ di dời mồ mả, hỗ trợ nhà ở, đất vườn... đều được giải thích rõ ràng bằng văn bản và tại các buổi tiếp xúc trực tiếp với người dân.

Tuy nhiên, như nhiều dự án phát triển hạ tầng khác, quá trình triển khai cũng gặp không ít khó khăn. Một số người dân chưa nắm rõ các quy định pháp luật đã có đơn thư khiếu kiện vượt cấp, kéo dài. Có thời điểm, việc không phối hợp trong kiểm đếm, nhận đất tái định cư hoặc hiểu sai về ranh giới quy hoạch đã ảnh hưởng đến tiến độ dự án.

Trước thực trạng đó, lãnh đạo tỉnh Lào Cai, trực tiếp là đồng chí Trịnh Xuân Trường – Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh – đã chủ trì buổi đối thoại ngày 18/4/2025, với sự tham dự của đại diện Thanh tra Chính phủ, Tòa án nhân dân tỉnh, Công an tỉnh, các sở, ngành liên quan và 100% đại diện các hộ dân có đơn thư. Cuộc đối thoại được tổ chức công khai, minh bạch, dân chủ và cầu thị. Tại cuộc họp, tính pháp lý của dự án đã được các cơ quan có thẩm quyền xác nhận rõ ràng: Sở Xây dựng, Sở Nông nghiệp & Môi trường, Công an tỉnh, Tòa án nhân dân tỉnh… đều khẳng định hồ sơ pháp lý của dự án được thực hiện đúng trình tự, thẩm quyền, phù hợp với quy hoạch sử dụng đất.

Không dừng lại ở cấp tỉnh, hồ sơ pháp lý của dự án đã được Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội tuyên giữ nguyên trong Bản án số 324/2023/HC-PT, bác toàn bộ yêu cầu hủy quyết định phê duyệt của một số cá nhân có khiếu kiện. Điều này càng củng cố niềm tin vào tính thượng tôn pháp luật và và sự chuẩn mực trong công tác điều hành của chính quyền địa phương.

Tại cuộc họp, đồng chí Trưởng Ban Tiếp công dân Trung ương Nguyễn Hồng Điệp và đại diện Thanh tra Chính phủ đánh giá cao nỗ lực của tỉnh Lào Cai trong việc thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Tổ công tác của Thanh tra Chính phủ, đặc biệt là tinh thần tiếp thu, lắng nghe và vận dụng tối đa chính sách có lợi cho người dân trong quá trình xử lý vướng mắc.

Phát biểu kết luận, ông Trịnh Xuân Trường – Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh cho rằng: Cuộc đối thoại là dịp để UBND tỉnh và các cơ quan liên quan được trực tiếp lắng nghe ý kiến, kiến nghị, những nội dung còn chưa thống nhất từ phía người dân. Qua đối thoại, không chỉ tháo gỡ được khó khăn, vướng mắc để đẩy nhanh tiến độ dự án, mà còn củng cố lòng tin giữa chính quyền và nhân dân, tránh khiếu kiện vượt cấp, kéo dài gây lãng phí nguồn lực.

Trên thực tế, trong quá trình triển khai dự án, ngay sau khi nhận được đơn đề nghị, khiếu nại, tố cáo của công dân, UBND tỉnh đều chỉ đạo UBND huyện Bắc Hà xem xét, giải quyết và trả lời công dân; đối với nội dung vượt thẩm quyền, UBND huyện báo cáo tỉnh để xử lý theo đúng quy định.

Các ý kiến, kiến nghị và đơn thư được tiếp nhận thông qua các buổi tiếp dân, đối thoại, hoặc gửi trực tiếp bằng văn bản đều đã được UBND tỉnh, UBND huyện Bắc Hà chỉ đạo giải quyết. Những nội dung khởi kiện đã được Tòa án nhân dân tỉnh thụ lý xét xử sơ thẩm và Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội xét xử phúc thẩm. Cụ thể: Cấp xã đã tổ chức 42 cuộc làm việc và đối thoại với các hộ dân.

Cấp huyện đã tiếp nhận, trả lời đơn thư 07 lượt; tổ chức 15 cuộc đối thoại, làm việc trực tiếp (trong đó Huyện ủy 05 cuộc, UBND huyện 10 cuộc); làm việc và phúc đáp luật sư của người dân 03 cuộc.

Cấp tỉnh đã tiếp nhận, trả lời đơn thư 13 lượt; tổ chức 04 cuộc đối thoại trực tiếp và trực tuyến với lãnh đạo tỉnh, gồm: ông Nguyễn Trọng Hài (06/01/2022), ông Trịnh Xuân Trường (20/6/2023 và 18/4/2025), ông Vũ Xuân Cường (10/7/2023).

Ở cấp Trung ương, UBND tỉnh, UBND huyện Bắc Hà phối hợp Ban Tiếp công dân Trung ương tổ chức 07 lượt tiếp, vận động công dân tại trụ sở Ban Tiếp công dân Trung ương về địa phương.

Việc xử lý đơn thư, tiếp dân và đối thoại được triển khai bài bản, đảm bảo đúng quy trình pháp luật, thể hiện tinh thần cầu thị, minh bạch và nhất quán trong suốt quá trình thực hiện dự án.

Đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh cũng yêu cầu, trong giai đoạn tới, nhiệm vụ của huyện Bắc Hà không chỉ là tiếp tục hoàn thiện các thủ tục giải phóng mặt bằng còn lại, mà quan trọng hơn là tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật, giải thích chính sách và lắng nghe tâm tư nguyện vọng của nhân dân. Sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng và người dân là yếu tố then chốt để đẩy nhanh tiến độ thi công, tránh lãng phí nguồn lực, sớm đưa dự án vào sử dụng.

Câu chuyện ở huyện Bắc Hà là minh chứng sinh động cho cách một địa phương vùng cao vận dụng luật pháp để tạo sự đồng thuận xã hội, xây dựng niềm tin nơi người dân. Trong bối cảnh nhiều địa phương còn vướng mắc trong giải phóng mặt bằng, thiếu minh bạch trong đền bù, Bắc Hà đã chọn cách làm bài bản, dựa vào đối thoại, thuyết phục và pháp lý.

Dự án Đường vành đai 2 không chỉ mở đường cho phát triển không gian đô thị huyện Bắc Hà, mà còn mở ra cách tiếp cận mới trong điều hành, quản trị các dự án đầu tư công ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Đó là: lấy pháp luật làm gốc, lấy người dân làm trung tâm và lấy đối thoại làm phương thức hóa giải mọi bất đồng.

Trong tương lai gần, khi tuyến đường hoàn thành và các khu dân cư mới hình thành, huyện Bắc Hà không chỉ phát triển về hạ tầng, mà còn để lại bài học quý giá về giá trị của một chính quyền thượng tôn pháp luật, minh bạch và đồng hành cùng nhân dân. Thực tế đã chứng minh, chỉ khi luật pháp được tôn trọng và vận dụng đúng đắn, khi người dân được giải thích, được lắng nghe - thì những tuyến đường không chỉ mở ra không gian phát triển, mà còn kết nối niềm tin giữa Nhà nước và nhân dân.

PV