Công bố giá trị nổi bật toàn cầu của Di sản văn hóa thế giới Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc

Chiều 17/8, tại buổi họp báo công bố giá trị nổi bật toàn cầu của chuỗi di sản, lãnh đạo ngành văn hóa các địa phương đã nhấn mạnh sự công nhận này không chỉ là niềm tự hào của ba tỉnh Quảng Ninh, Bắc Ninh, TP Hải Phòng mà còn khẳng định giá trị độc đáo, sống động và có tầm vóc toàn cầu của Phật giáo Trúc Lâm, góp phần hình thành bản sắc dân tộc Việt Nam và lan tỏa thông điệp hòa bình, khoan dung, sống hài hòa với thiên nhiên

Di sản văn hóa thế giới dạng chuỗi đầu tiên và là Di sản liên tỉnh thứ hai của Việt Nam

Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc là Di sản văn hóa thế giới dạng chuỗi đầu tiên và là Di sản liên tỉnh thứ hai trong số 9 Di sản Thế giới của Việt Nam được UNESCO công nhận. Đây là thành quả của một hành trình dài bền bỉ, kiên trì và đầy nỗ lực, cùng với sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các cấp, các ngành, các địa phương và các tổ chức trong nước, quốc tế.

Ngay từ khi Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo bổ sung tỉnh Hải Dương (nay là TP Hải Phòng) vào địa bàn nghiên cứu lập hồ sơ Quần thể di tích Yên Tử vào năm 2020, ba địa phương Quảng Ninh, Bắc Giang (nay là Bắc Ninh), Hải Dương (nay là TP Hải Phòng) đã phối hợp chặt chẽ để vượt qua nhiều khó khăn, đặc biệt là ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 và đặc thù địa hình rộng lớn, hiểm trở.

Để đảm bảo chất lượng và tiến độ, Ban Chỉ đạo và Tổ Công tác xây dựng Hồ sơ Yên Tử đã được thành lập, với sự chủ trì của Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh. Trong quá trình xây dựng hồ sơ, đã có 08 cuộc hội nghị, hội thảo trong nước và quốc tế, cùng với 11 cuộc họp với các Bộ, Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia và chuyên gia trong nước được tổ chức.

Ngoài ra, còn có hơn 100 cuộc họp giữa Ban Điều hành xây dựng Hồ sơ Yên Tử với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch của ba tỉnh và các sở, ngành liên quan. Đặc biệt, tỉnh Quảng Ninh đã chủ động xây dựng và gửi Báo cáo giải trình và bổ sung thông tin tới 04 lần vào tháng 11/2024, tháng 02/2025, tháng 4/2025 và tháng 6/2025.

Sự kiên trì, kiên định và tinh thần cầu thị này đã góp phần quan trọng thuyết phục các tổ chức quốc tế công nhận giá trị nổi bật toàn cầu của di sản. Hồ sơ chính thức được gửi tới Trung tâm Di sản Thế giới vào ngày 01/02/2024.

Giá trị nổi bật toàn cầu của quần thể di tích: Hào khí Phật giáo Trúc Lâm vượt thời gian

Quần thể Di tích và Danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc, với nội dung trọng tâm là về Phật giáo Trúc Lâm, mang đến một đóng góp độc đáo và bền bỉ cho di sản văn hóa và tâm linh của nhân loại.

Được các vua Trần, đặc biệt là Phật hoàng Trần Nhân Tông sáng lập vào thế kỷ 13, Phật giáo Trúc Lâm đại diện cho một hệ thống triết lý và tâm linh tổng hòa, dung hợp Phật giáo Đại thừa với đạo lý Nho giáo, vũ trụ quan Lão giáo và tín ngưỡng bản địa của người Việt.

Điều này hoàn toàn phù hợp với mục tiêu cốt lõi của UNESCO trong việc đề cao những giá trị chung của nhân loại về hòa bình, hòa giải, hòa hợp và chung sống hài hòa, đặc biệt trong bối cảnh khủng hoảng toàn cầu hiện nay.

Thông qua hệ thống các chùa chiền, am thất, tuyến hành hương, văn bia, mộc bản và các địa điểm linh thiêng được bảo tồn tốt trải dài từ Yên Tử đến Vĩnh Nghiêm và Côn Sơn - Kiếp Bạc, quần thể di sản chuỗi này phản ánh đầy đủ các giai đoạn phát triển của Phật giáo Trúc Lâm.

Những địa điểm này vẫn là những trung tâm tôn giáo đầy sức cuốn hút và điểm đến hành hương quan trọng, khẳng định giá trị văn hóa và tâm linh sống động của truyền thống này đối với cộng đồng người Việt Nam cả ở trong nước và hải ngoại.

Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới theo các tiêu chí (iii) và (vi), là bằng chứng cho sự kết hợp độc đáo giữa nhà nước, tôn giáo và nhân dân trong việc hình thành bản sắc dân tộc Việt Nam; cùng cảnh quan linh thiêng được hình thành thông qua mối tương tác thường xuyên, mật thiết với thiên nhiên và một hệ thống đạo đức dựa trên lòng yêu chuộng hòa bình, tu dưỡng bản thân, lòng khoan dung, nhân ái và sự giao hòa giữa con người và thiên nhiên.

Việc được UNESCO vinh danh không chỉ tôn vinh giá trị lịch sử văn hóa đặc sắc của di sản, mà còn góp phần nâng cao vị thế Việt Nam trên bản đồ di sản thế giới. 

Chương trình nghệ thuật đặc biệt "Thanh âm Yên Tử - Di sản ngàn đời"

Cũng trong tối ngày 17/8/2025, sau chương trình công bố giá trị nổi bật toàn cầu của Di sản văn hóa thế giới Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc, Chương trình nghệ thuật đặc biệt “Thanh âm Yên Tử – Di sản ngàn đời” sẽ chính thức diễn ra tại quảng trường Minh Tâm thuộc Khu nghỉ dưỡng Legacy Yên Tử.

Chương trình được đầu tư công phu, dự kiến dài 120 phút, gồm 3 chương: “Theo dấu chân Phật Hoàng”, “Hào khí Trúc Lâm – Tinh thần Việt muôn đời” và “Hào khí vươn mình – Khát vọng Việt Nam”.

Sân khấu chính của chương trình dài 70m, cao gần 30m, được thiết kế hài hòa với không gian tâm linh Yên Tử, với vị trí trung tâm là biểu tượng hoa sen Phật giáo Trúc Lâm, kết hợp hệ thống âm thanh, ánh sáng, màn hình LED cỡ lớn hiện đại.

 Sự kiện có sự góp mặt của hơn 700 diễn viên, nghệ sĩ, trong đó có nhiều ca sĩ, nghệ sĩ tên tuổi như: Thanh Thanh Hiền, Ngọc Anh, Thu Hằng, Vũ Thắng Lợi, Đông Hùng, Tống Xuân Tùng, Viết Danh, Soobin Hoàng Sơn; nhạc trưởng Đồng Quang Vinh; Vũ đoàn Tre; cùng các nhà hát, đoàn nghệ thuật, CLB văn hóa trong và ngoài tỉnh.

Sự kiện này không chỉ vinh danh giá trị đặc biệt của Di sản Yên Tử mà còn là dịp quảng bá sâu rộng hình ảnh, văn hóa và con người Quảng Ninh đến bạn bè trong nước và quốc tế; đồng thời là sự kiện chính trị quan trọng góp phần chào mừng kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9.

Lê Quân