Chuyển đổi xanh, phát triển kinh tế xanh vẫn là lựa chọn chiến lược

Sáng ngày 21/10, Diễn đàn và Triển lãm kinh tế xanh (GEFE 2024) do Phòng Thương mại châu Âu tại Việt Nam (EuroCham Việt Nam) phối hợp Bộ Công Thương đã khai mạc tại TP. Hồ Chí Minh. Tham dự diễn đàn có Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn.

Tại diễn đàn, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn bày tỏ vui mừng tham dự Diễn đàn và Triển lãm Kinh tế xanh năm 2024; đồng thời đánh giá cao chủ đề lần này – "Kiến tạo Tương lai xanh" và nhận định Diễn đàn đã trở thành sự kiện thường niên quy mô, uy tín hàng đầu Việt Nam, một hình mẫu về hợp tác công tư trong tăng trưởng xanh.

Gần một năm đã qua kể từ Diễn đàn Kinh tế xanh năm 2023, với nỗ lực của thế giới cũng như của khu vực, chuyển đổi xanh vẫn tiếp tục được duy trì, thúc đẩy, tiếp thêm động lực mới nhờ các cam kết toàn cầu, đơn cử như tại Hội nghị Thượng đỉnh Tương lai tháng 9/2024 vừa qua.

"Đây thực sự là tín hiệu tích cực cho thấy quyết tâm thúc đẩy tương lai xanh của cộng đồng quốc tế vẫn không hề lay chuyển, cho dù chúng ta đang đối mặt với hàng loạt thách thức từ kinh tế đến địa chính trị, từ thiên tai đến khủng hoảng do con người gây ra, tác động nghiêm trọng đến hòa bình, ổn định trên thế giới", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Phát triển kinh tế xanh vẫn là xu thế tất yếu

Theo Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn, phát triển kinh tế xanh vẫn là xu thế tất yếu, một sự lựa chọn khách quan và chiến lược của các quốc gia. Kể kiến tạo tương lai xanh thì phải có tư duy, tầm nhìn xanh kết hợp với hành động xanh, trong đó công nghệ xanh, năng lượng xanh và lối sống xanh rất quan trọng. Việt Nam chủ trương không hy sinh tiến bộ, công bằng xã hội và môi trường để chạy theo tăng trưởng kinh tế.

Khẳng định phương châm "phát huy nội lực là cơ bản, chiến lược, lâu dài, là yếu tố quyết định; ngoại lực và sức mạnh thời đại là yếu tố quan trọng, đột phá", Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn cho biết Việt Nam đã linh hoạt, sáng tạo nhưng cũng rất quyết liệt trong triển khai các biện pháp thúc đẩy phát triển kinh tế xanh.

Chính phủ đã triển khai đồng bộ nhiều nhóm giải pháp, đạt kết quả tích cực trên nhiều mặt. Cụ thể là ban hành các chính sách ứng phó với biến đổi khí hậu, giảm phát thải, chuyển đổi năng lượng, thực hiện cam kết trung hòa carbon, điển hình như Kế hoạch thực hiện Quy hoạch Điện VIII, Chiến lược phát triển năng lượng hydrogen của Việt Nam đến 2030; Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp, Bộ chỉ tiêu thống kê tăng trưởng xanh… 

Đồng thời, hoàn thiện các chính sách về quản lý, khai thác, sử dụng tài nguyên và bảo vệ môi trường, nổi bật là Luật Đất đai, Luật Tài nguyên nước và Luật Điện lực đang được sửa đổi.

Cùng với đó, từng bước phát triển các thị trường quyền sử dụng đất, quyền khai thác tài nguyên, tín chỉ carbon… với mong muốn song hành và hội nhập với thế giới trong lĩnh vực xanh. "Tôi vui mừng thông báo: Việt Nam đã ban hành cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa đơn vị phát điện năng lượng tái tạo với khách hàng sử dụng điện lớn và dự kiến sẽ triển khai thí điểm sàn giao dịch tín chỉ carbon vào năm 2025", Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn cho biết.

Việt Nam – EU đẩy mạnh hợp tác xanh hóa nền kinh tế

Trong quan hệ hợp tác song phương, Việt Nam mong muốn EU thúc đẩy thương mại bền vững và phát triển chuỗi cung ứng xanh thông qua triển khai hiệu quả Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA), sớm phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam – EU để đưa hợp tác song phương phát triển tương xứng với tiềm năng và mong muốn của cả hai bên. Nghiên cứu và triển khai một số dự án để thúc đẩy mô hình hợp tác công tư, hợp tác nhiều bên về chuyển đổi xanh.

Việt Nam cũng mong muốntiếp tục nhận được sự hỗ trợ từ EU về tài chính, công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực; chia sẻ kinh nghiệm để phát triển thị trường chứng chỉ carbon; thành lập các trung tâm nghiên cứu trong các lĩnh vực mới như năng lượng tái tạo xanh, hạ tầng xanh, chuyển đổi số, nông nghiệp thông minh, công nghiệp phát thải thấp. Bên cạnh đó, đề nghị EU tiếp tục duy trì vốn ODA cho Việt Nam, tập trung vào các lĩnh vực cấp thiết như tăng cường năng lực quản trị công, kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn…

Tại diễn đàn, ông Bruno Jaspaert, Chủ tịch EuroCham Việt Nam thông tin, thời gian gần đây các hiện tượng biến đổi khí hậu ngày càng tác động tác động tiêu cực đến đời sống của người dân trên toàn thế giới. Nhiệm vụ của mỗi quốc gia là phải hành động để giảm thiểu các hậu quả, hướng tới sự phát triển bền vững. EU với vai trò là một trong những đối tác thương mại, đầu tư quan trọng tại Việt Nam, thời gian qua đã có những thành tựu nhất định trong việc chuyển đổi xanh như chuỗi canh tác cà phê bền vững của tập đoàn Nestle, nhà máy LEGO của Đan Mạch tại Bình Dương đạt chứng nhận LEED (là giấy chứng nhận cho các công trình xây dựng xanh được cấp bởi Hội đồng Công trình xanh Hoa Kỳ)…nhưng như vậy là chưa đủ. Việt Nam vẫn còn rất nhiều tiềm năng để tăng trưởng và cần tiếp tục chuyển đổi sang nền kinh tế xanh trong thời gian tới.

Tương tự, ông Margaritis Schinas, Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu cho biết, EU hiện là đối tác thương mại đầu tư hàng đầu tại Việt Nam, hai bên đã nỗ lực đảm bảo sự phát triển ổn định, bền vững. Tuy nhiên, tình hình thế giới đang có nhiều biến động, xung đột căng thẳng, biến đổi khí hậu gây thiệt hại nghiêm trọng cả về con người và kinh tế. Cả thế giới nói chung, Việt Nam và EU nói riêng đang hướng đến việc ứng dụng công nghệ mới để giải quyết thách thức biến đổi khí hậu. Đây là thời cơ để cả hai thúc đẩy hợp tác không chỉ về kinh tế, thương mại đơn thuần mà bao gồm chuyển đổi xanh, trung hòa carbon.

Ông Margaritis Schinas nhấn mạnh ba nhiệm vụ quan trọng mà các quốc gia cần ưu tiên thời gian tới là: Chuyển đổi từ nền kinh tế dựa trên tài nguyên thiên nhiên sang nền kinh tế dựa trên các nguyên liệu, năng lượng tái tạo; phát triển kinh tế song song với khôi phục đa dang sinh học; đảm bảo tất cả sản phẩm, dịch vụ được tạo ra từ nguồn nguyên liệu hợp pháp, chống phá rừng. Với sự hợp tác chặt chẽ, toàn diện Việt Nam – EU mang đến nhiều cơ hội cho chuyển đổi xanh hơn.

Việt Nam quyết tâm cùng EU đóng góp tích cực cho sự phát triển xanh và bền vững

Diễn đàn và Triển lãm kinh tế xanh 2024 là sự kiện để Việt Nam và EU chia sẻ về cơ chế, chính sách về các lĩnh vực hiệu quả năng lượng, tài chính bền vững, giảm phát thải carbon, kinh tế tuần hoàn, thực phẩm, nông nghiệp, du lịch, số hóa và công nghệ mới, các vấn đề an toàn nguồn nước. Đây là cơ hội để cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam và EU cùng tìm hiểu và đáp ứng cơ chế, chính sách, pháp luật, các quy định, tiêu chuẩn hướng đến mục tiêu về phát triển xanh, bền vững trong thời gian tới.

Sau gần 35 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, hợp tác Việt Nam – EU đã phát triển toàn diện. Nỗ lực đi tiên phong của EU trong xây dựng nền kinh tế châu Âu và toàn cầu xanh thể hiện qua những sáng kiến quan trọng như Thoả thuận xanh, Cửa ngõ toàn cầu, Chiến lược kinh tế biển, kinh tế số... và các cơ chế, tiêu chuẩn về phát thải. Theo Phó Thủ tướng, đây là động lực và là kinh nghiệm quý để Việt Nam theo đuổi mục tiêu một nền kinh tế xanh, bền vững và trung hòa carbon vào năm 2050. Phát triển xanh và bền vững tiếp tục là quan tâm chung và cam kết của Việt Nam - EU.

Trên cơ sở đó, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn nêu một số nội dụng trọng tâm cần triển khai trong thời gian tới.

Thứ nhất, tiếp tục thúc đẩy quan hệ song phương đi vào chiều sâu, lấy phát triển kinh tế, đặc biệt lấy kinh tế xanh làm một trong những lĩnh vực đột phá về hợp tác.

Cụ thể, thúc đẩy thương mại bền vững và phát triển chuỗi cung ứng xanh thông qua triển khai hiệu quả hơn nữa Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA); sớm phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam-EU (EVIPA) để đưa hợp tác song phương phát triển tương xứng với tiềm năng và mong muốn của cả hai bên.

Thứ hai, nghiên cứu và triển khai một số dự án hợp tác hải đăng để thúc đẩy mô hình hợp tác công - tư, hợp tác nhiều bên về chuyển đổi xanh trên cơ sở phát huy tối đa lợi thế so sánh của mỗi bên. Việt Nam mong tiếp tục nhận được sự hỗ trợ quý báu của EU về tài chính, công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực. Đề nghị các thành viên EU chia sẻ kinh nghiệm về phát triển thị trường chứng chỉ carbon có kết nối với thị trường quốc tế và triển khai các dự án về hydrogen xanh.

"Chúng tôi sẵn sàng cùng EU thúc đẩy các sáng kiến về tăng trưởng xanh thông qua chia sẻ kinh nghiệm, câu chuyện về thúc đẩy phát triển nông nghiệp phát thải thấp, chuyển đổi năng lượng xanh, phát triển năng lượng tái tạo, hydrogen xanh, thúc đẩy triển khai JETP trở thành một mô hình hợp tác kiểu mẫu và là cầu nối thúc đẩy quan hệ EU-ASEAN phát triển hơn nữa", Phó Thủ tướng cho biết.

Thứ ba, tăng cường hợp tác trong nghiên cứu phát triển, các doanh nghiệp châu Âu có thể xem xét tăng cường đầu tư, thiết lập các trung tâm nghiên cứu tại Việt Nam trong các lĩnh vực mới như năng lượng tái tạo, hydrogen xanh, hạ tầng xanh, chuyển đổi số, nông nghiệp thông minh, công nghiệp phát thải thấp…

Thứ tư, đề nghị EU tiếp tục duy trì ODA cho Việt Nam, tập trung vào các lĩnh vực cấp thiết đối với Việt Nam hiện nay như tăng cường năng lực quản trị công, kinh tế xanh, số và tuần hoàn.

Thứ năm, hai bên tăng cường trao đổi, ủng hộ lẫn nhau tại các cơ chế đa phương về tăng trưởng xanh, chuyển đổi năng lượng và các lĩnh vực chiến lược khác.

Bước vào kỷ nguyên mới của dân tộc, trong nỗ lực triển khai nền ngoại giao thời đại mới, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn khẳng định Việt Nam quyết tâm cùng EU đóng góp tích cực hơn nữa cho sự phát triển xanh và bền vững của khu vực và thế giới, vì một hành tinh xanh và một tương lai xanh.

Tuấn Linh (t/h)