Chiến thuật chống nóng của các loài vật
Thở gấp, đổ mồ hôi, di chuyển vào nơi râm mát là những cách giải nhiệt phổ biến của động vật.
Tin liên quan
Thông báo của Bộ Chính trị về tình hình sức khỏe của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng
Hôm nay 18/7, thí sinh bắt đầu đăng ký nguyện vọng xét tuyển đại học
Dự báo thời tiết ngày 18/7: Mưa dông nhiều nơi trên cả nước
Dự báo giá xăng giảm vào kỳ điều hành ngày 18/7
Công an điều tra vụ mẹ con sản phụ tử vong ở Thanh Hóa
Chó và mèo
![]() |
Chó giải nhiệt bằng cách thở gấp. Ảnh: The Dogington Post. |
"Mọi cách giải nhiệt ở động vật có vú đều thông qua việc chuyển nước từ dạng chất lỏng thành dạng hơi để giải tỏa nhiệt năng trong quá trình đó", Yana Kamberov, giáo sư di truyền học Khoa Y học Perelman, Đại học Pennsylvania nói với Science Friday.
Chó và mèo làm nước bốc hơi nhờ sự đối lưu nhiệt khi chúng thở gấp, qua đó làm mát cơ thể. Chúng cũng đổ mồ hôi, nhưng khác với con người, mồ hôi không giúp chúng bớt nóng. Với phần lớn động vật có vú, các tuyến mồ hôi chỉ tập trung vào một nơi nhất định.
Phần đệm dày dưới bàn chân mèo chính là đệm mồ hôi. Đệm mồ hôi của mèo không phải để giải nhiệt mà là tạo lực bám, tương tự như khi ta dùng bàn tay khô chạm vào đồ vật thì sẽ thấy trơn trượt hơn tay ẩm.
Ngựa
|
Ngựa đổ mồ hôi để làm mát cơ thể khi chạy. Ảnh: FeedXL. |
Cách giải nhiệt chính của ngựa cũng là thở gấp. Nhưng không giống chó mèo, ngựa còn làm mát cơ thể nhờ mồ hôi. Tuyến mồ hôi của chúng khác với con người. "Nhiều loài vật thường xuyên chạy cũng có tuyến mồ hôi dạng này. Đó là các tuyến đầu tiết và gắn với lông trên mình ngựa", Kamberov giải thích.
Khi đổ mồ hôi, ngựa không chỉ tiết ra muối và nước. Chúng tiết ra một hỗn hợp gồm nước, lipid, chất béo và protein. Ngựa chạy rất nhiều và việc thở gấp không hiệu quả khi chúng đang đạt tốc độ tối đa. Lúc này, chúng làm mát cơ thể bằng cách đổ mồ hôi.
Khác với con người, ngựa có lớp da dày và chống thấm nước, làm cản trở mồ hôi bay hơi. Để giải quyết vấn đề này, chúng tạo ra loại mồ hôi giàu protein có thể làm ướt lông, giúp mồ hôi dễ bay hơi hơn.
Thằn lằn sa mạc
![]() |
Thằn lằn há miệng để giúp cơ thể bớt nóng. Ảnh: The Lizard Log. |
"Những loài máu lạnh có rất nhiều đặc tính giúp làm mát", Rory Telemeco, nhà nghiên cứu tại Đại học Auburn cho biết. Một trong những đặc tính quan trọng các loài bò sát đạt được khi tiến hóa là lớp da dày dạng vảy, giúp chúng giữ nước.
Động vật máu lạnh cũng phải xoay xở một chút khi muốn giải nhiệt. Thằn lằn sa mạc có thể há miệng để sự bay hơi diễn ra trên màng ướt. Chúng còn một phương pháp cơ bản khác là di chuyển qua lại giữa nơi nóng và nơi mát. Không chỉ thằn lằn, hành vi này cũng phổ biến ở nhiều loài vật khác.
Phương pháp này thường được sử dụng khi động vật không có cơ chế để tự điều chỉnh nhiệt độ cơ thể mà thay vào đó phải điều chỉnh hành vi để chống lại sự chênh lệch nhiệt độ.
Bươm bướm
![]() |
Bươm bướm điều chỉnh nhiệt độ bằng hành vi. Ảnh: Flickr. |
Giống loài bò sát, bướm cũng điều chỉnh nhiệt độ bằng hành vi. Vào những ngày nắng nóng, chúng sẽ di chuyển vào bóng râm làm mát, sau đó lại bay ra ngoài. Chúng cũng có thể tự làm mát trong lúc bay vì sự đối lưu nhiệt xảy ra khi vỗ cánh.
Côn trùng chịu nhiệt rất tốt, nhưng chúng cũng bị ảnh hưởng nếu quá nóng. "Đầu tiên chúng gần như rơi vào trạng thái lờ đờ. Chúng sẽ bị căng trương lực nếu tiếp tục giữ mức nhiệt như vậy. Sau đó, côn trùng có thể phục hồi lại khi nhiệt độ giảm. Nhưng nếu tăng lên một độ hoặc hơn thì chúng sẽ chết", Telemeco giải thích.
Con người
![]() |
Con người đổ mồ hôi để hạ nhiệt cơ thể. Ảnh: YouTube. |
Tinh tinh, loài vật rất gần với con người, giải nhiệt bằng cách thở gấp. Tuy nhiên, con người lại giải nhiệt chủ yếu nhờ đổ mồ hôi. Ngoài việc mũi người không đủ dài để làm mát bằng đối lưu nhiệt thông qua hoạt động thở gấp, còn có hai giả thuyết khác về hoạt động đổ mồ hôi.
"Thứ nhất, nó cho phép chúng ta đến những nơi không có thú dữ. Nếu làm mát cơ thể bằng cách đổ mồ hôi, bạn có thể ra ngoài vào những thời điểm nóng nhất trong ngày, khi phần lớn thú dữ phải ẩn mình tránh cái nóng", Kamberov nói. Con người có thể chịu nóng trong thời gian dài vì chúng ta liên tục đổ mồ hôi để giảm nhiệt.
Giả thuyết thứ hai liên quan đến thời điểm hai triệu năm trước, khi con người bắt đầu tiến hóa thành những "vận động viên chạy bền". Hoạt động chạy tạo ra sức nóng khủng khiếp cho cơ thể và những lúc đó, việc đổ mồ hôi hiệu quả hơn nhiều so với thở gấp.
Tuy nhiên, các tuyến mồ hôi ở bàn tay và bàn chân con người thì khác, Kamberov giải thích. Đây là một đặc điểm di truyền từ tổ tiên loài người và chúng không hề giống những tuyến mồ hôi giải nhiệt còn lại.
Tin khác
Thông báo của Bộ Chính trị về tình hình sức khỏe của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng
Hôm nay 18/7, thí sinh bắt đầu đăng ký nguyện vọng xét tuyển đại học
Giá vàng và ngoại tệ ngày 18/7: Vàng neo cao, nhẫn trơn vượt xa vàng miếng SJC
Dự báo thời tiết ngày 18/7: Mưa dông nhiều nơi trên cả nước
Dự báo giá xăng giảm vào kỳ điều hành ngày 18/7
Việt Nam nhập gần 6 triệu tấn thép cuộn cán nóng trong nửa đầu năm 2024
Thanh Hóa: Cựu Chủ tịch Hội Nông dân bị bắt sau hơn 7 năm trốn truy nã
(THPL) – Sau hơn 7 năm trốn lệnh truy nã ở các tỉnh phía Nam với nhiều lần thay đổi họ tên, đối tượng Hoàng Văn Bốn, Cựu Chủ tịch Hội...17/07/2024 22:29:28Công an điều tra vụ mẹ con sản phụ tử vong ở Thanh Hóa
(THPL) - Chiều 17/7, tại cuộc họp báo thông tin tình hình kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm 2024 của UBND tỉnh, trả lời câu hỏi của các cơ quan...17/07/2024 19:50:00Sân bay Cát Bi sẽ được nâng công suất lên 13 triệu khách/năm
(THPL) - Theo kế hoạch vừa được phê duyệt, sân bay Cát Bi (Hải Phòng) sẽ được nâng công suất từ 2 triệu khách hiện nay lên 13 triệu...17/07/2024 18:40:58Đèo Cả hợp tác quốc tế đào tạo nhân lực “đón đầu” các dự án đường sắt
(THPL) - Ngày 16/7, tại thành phố Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc, Trường Đại học Giao thông Vận tải Thành phố Hồ Chí Minh và Trường...17/07/2024 16:14:00
ĐỌC NHIỀU NHẤT
Quảng bá thương hiệu Việt
-
VINFAST chính thức động thổ nhà máy lắp ráp xe điện tại Indonesia
(THPL) - Ngày 15/07/2024, VinFast Auto chính thức tổ chức Lễ Động thổ Dự án Nhà máy Lắp ráp Xe điện tại Subang, Tây Java, Indonesia. Việc xây dựng nhà máy ở thị trường xe điện tiềm năng bậc nhất Đông Nam Á sẽ mang đến cơ hội việc làm cho lao động địa phương, khẳng định quyết tâm mạnh mẽ của VinFast trong chiến lược mở rộng tại thị trường khu vực và cam kết thúc đẩy ngành công nghiệp xe điện Indonesia. - Chương trình “Xé ngay trúng liền” của Number 1 và hơn 4.000 giải thưởng...
- Ưu đãi chồng ưu đãi, cơ hội tốt nhất mua xe máy điện VinFast hè này
- Ưu đãi 40% khi mua bảo hiểm du lịch tại BIC
Tôn vinh thương hiệu toàn cầu
-
Fitch Ratings lần đầu xếp hạng tín nhiệm Sacombank với triển vọng ổn định
(THPL) - Tổ chức xếp hạng tín nhiệm Fitch Ratings (Fitch) vừa công bố xếp hạng nhà phát hành (Issuer Default Rating – IDR) dài hạn cho Sacombank ở bậc ‘BB-‘ cùng triển vọng ổn định, IDR ngắn hạn là ‘B’ và sức mạnh độc lập (Viability – VR) là ‘b+’. Đây là năm đầu tiên Fitch thực hiện đánh giá Sacombank và kết quả đã thể hiện những cải thiện liên tục của Ngân hàng trong quá trình tái cơ cấu và không ngừng khẳng định vị thế trên thị trường trong nước cũng như quốc tế. - Tiên phong về Net Zero, Vinamilk được vinh danh tại giải thưởng doanh nghiệp...
- LPBank công bố tên thương mại mới: Ngân hàng Lộc Phát Việt Nam
- SHB được vinh danh “Ngân hàng tài trợ bền vững tốt nhất dành cho Doanh...