Bộ Công Thương nêu giải pháp để phát huy vai trò của các thương vụ

Chiều ngày 19/12 (theo giờ Nhật Bản), tại Tokyo, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã chủ trì Hội nghị Tham tán thương mại, Trưởng Cơ quan Thương vụ khu vực thị trường châu Á - châu Phi. Hội nghị do Vụ Thị trường châu Á - châu Phi, Bộ Công Thương phối hợp tổ chức tại Tokyo, Nhật Bản.

Tại Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, chúng ta đã đi qua cả năm 2024 trong bối cảnh có rất nhiều khó khăn, thách thức đến từ bên ngoài và các vấn đề nội tại của đất nước. Tuy nhiên, ngành Công Thương đã chủ động, sáng tạo, kịp thời thực hiện đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp và đã thu được nhiều kết quả quan trọng, tích cực.

Nổi bật là sản xuất công nghiệp, thương mại, xuất nhập khẩu năm 2024 đều có sự phục hồi rõ nét, đạt kết quả cao hơn nhiều so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, chỉ số sản xuất công nghiệp ước tăng 9,1%; trong đó chế biến, chế tạo tăng 10,5%.

Không những vậy, thị trường bán lẻ trong nước duy trì mức tăng trưởng khá cao (9,6%); mặt bằng giá cả cơ bản ổn định; nguồn cung điện, xăng dầu và các mặt hàng thiết yếu, nguyên vật liệu đầu vào được bảo đảm.

Đáng chú ý, hoạt động xuất, nhập khẩu là điểm sáng nổi bật của nền kinh tế với sự phục hồi mạnh mẽ của xuất khẩu, đạt kỷ lục trong nhiều năm qua (trên 402 tỷ USD, tăng 13,5% so với cùng kỳ năm trước/trong đó xuất khẩu sang các thị trường lớn trong khu vực đều tăng trưởng mạnh (như Tây Á tăng tới 33%, ASEAN tăng 14%, Nam Á tăng 9,4%, Nhật Bản 5%, Hàn Quốc 8%); Cán cân thương mại tiếp tục xuất siêu trên 24 tỷ USD, tạo dư địa thuận lợi cho điều hành chính sách tiền tệ.

“Trong các thành tích chung đó, có sự đóng góp quan trọng, tích cực của hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài, trong đó có các Thương vụ khu vực châu Á - châu Phi - địa bàn có nhiều đối tác đầu tư FDI quan trọng và chiếm tới hơn 70% giá trị xuất nhập khẩu của Việt Nam với thế giới” - Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên biểu dương và đánh giá, các Tham tán thương mại, Trưởng Chi nhánh Thương vụ tại khu vực Á -Phi đã chủ động, tích cực nghiên cứu, tổng hợp tình hình thị trường và các quy định, cơ chế chính sách mới của các nước sở tại để chủ động tham mưu, tư vấn cho Lãnh đạo Bộ, các cơ quan quản lý và doanh nghiệp trong nước có phản ứng chính sách kịp thời, phù hợp và hiệu quả.

Tuy nhiên, trong những năm qua, hoạt động của thương vụ vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế. Thứ nhất, tính chuyên nghiệp, đồng bộ và tính hệ thống trong hoạt động của thương vụ còn nhiều hạn chế. Thứ hai, sự gắn kết, gần gũi của một số thương vụ với các cơ quan chức năng trong nước, của Thương vụ với các doanh nghiệp và hiệp hội doanh nghiệp trong nước chưa chặt chẽ. Thứ ba, tính chủ động, trách nhiệm và linh hoạt trong trong công việc của một số cán bộ còn hạn chế so với yêu cầu đề ra.

Trong thời gian tới, để tiếp tục phát huy được vai trò của thương vụ cũng như khắc phục được những khó khăn, hạn chế, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị các thương vụ:

Phải tập trung nghiên cứu, quán triệt thật sâu sắc các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật Nhà nước; các đề án, chiến lược phát triển và quy hoạch ngành quốc gia trong lĩnh vực Công Thương để chủ động xây dựng kế hoạch công tác sát với thực tiễn. Muốn làm được điều này, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhắc lại sự cần thiết của việc xây dựng cơ sở dữ liệu, xây dựng trang web của từng đơn vị và thực hiện tốt chương trình chuyển đổi số của Bộ.

Tất cả các đơn vị thuộc Bộ cũng như các thương vụ đều phải tập trung và phải hoàn thành việc xây dựng cơ sở dữ liệu với phương châm: “Sống, xanh, sạch, đủ” trong năm 2025. “Đề nghị Vụ Tổ chức cán bộ coi đây là tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thành công việc của các thương vụ trong năm 2025 và các năm tiếp theo” - Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chỉ đạo.

Tăng cường nắm bắt, đánh giá tình hình trong nước, khu vực, quốc tế và những thay đổi trong chính sách của nước sở tại, nhất là sau các cuộc bầu cử của các nước trong khu vực, châu Á và châu Phi. Theo dõi tình hình chính trị các nước để kịp thời phản ánh, báo cáo và đề xuất với Chính phủ, với Bộ Công Thương để có những phản ứng, chính sách phù hợp, bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia, dân tộc, bảo đảm tốt nhất hoạt động của doanh nghiệp Việt Nam ở nước ngoài cũng như doanh nghiệp nước ngoài hoạt động tại Việt Nam.

Đồng thời làm tốt công tác dự báo tình hình cung cấp thông tin cho các hiệp hội ngành hàng, các doanh nghiệp trong nước để có những điều chỉnh cần thiết trong kế hoạch sản xuất kinh doanh và trong chiến lược xây dựng thương hiệu sản phẩm của doanh nghiệp.

Hệ thống các thương vụ phải tiếp tục nghiên cứu, đề xuất các giải pháp để hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam và các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư tại Việt Nam có thể khai thác được các Hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã ký với các nước. Cùng với đó, tiếp tục đề xuất nâng cấp đàm phán, ký kết mới các hiệp định thương mại tự do với các thị trường có nhiều tiềm năng, nhất là ở khu vực Tây Á, Nam Á, châu Phi và Trung Đông.

“Trước mắt tìm giải pháp để khởi động đàm phán và kết thúc đàm phán các hiệp định thương mại tự do trong năm 2025 đối với Ai Cập, Arab Saudi, Pakistan và Qatar...” - Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chỉ đạo và yêu cầu các thương vụ phải vận dụng kinh nghiệm mà chúng ta đã làm với UAE, với Isreal...

Chủ động nắm tình hình, tiếp tục chú trọng công tác phòng vệ thương mại trước xu hướng gia tăng, các vụ việc điều tra phòng vệ thương mại đối với các hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam. Đồng thời tích cực phối hợp xử lý có hiệu quả các vụ kiện phòng vệ thương mại hoặc là tranh chấp giữa các doanh nghiệp, góp phần bảo vệ sản xuất, thương hiệu của hàng hóa Việt Nam.

Tiếp tục làm tốt chức năng là cầu nối giữa các hiệp hội doanh nghiệp trong nước với nước ngoài, trong các quan hệ kinh tế, thương mại và đầu tư. Đặc biệt chú ý khai thác những yếu tố lợi thế và nhu cầu của mỗi bên.

Tập trung vận động, kết nối, hỗ trợ phát triển các ngành công nghiệp nền tảng trong nước, trước mắt là công nghiệp năng lượng, khai thác chế biến khoáng sản, nhất là những khoáng sản thiết yếu và những ngành công nghiệp cơ khí, chế biến, chế tạo điện tử, hóa chất và năng lượng (kể cả năng lượng mới và năng lượng hạt nhân).

Chủ động phối hợp với các đơn vị chức năng có liên quan của Bộ để đẩy mạnh xây dựng và cập nhật cơ sở dữ liệu liên quan đến công tác thương vụ, bảo đảm đồng bộ, đầy đủ theo yêu cầu, đồng thời chú trọng kết nối, khai thác, sử dụng hiệu quả cơ sở dữ liệu.

Tập trung vận động, thu hút các doanh nghiệp nổi trội về công nghệ ở khu vực châu Á, châu Phi đầu tư vào lĩnh vực mà Việt Nam đang ưu tiên phát triển, nhất là những ngành công nghiệp nền tảng, kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, công nghệ lõi... Tăng cường kết nối, thúc đẩy đầu tư, hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam đầu tư ra nước ngoài để tiếp thu thành tựu về khoa học, công nghệ... để chủ động nguồn cung nguyên liệu, đảm bảo đầu vào cho hoạt động sản xuất.

Tích cực phối hợp hỗ trợ Cục Xúc tiến thương mại trong việc triển khai, thực hiện các hoạt động xúc tiến thương mại trong khuôn khổ chương trình xúc tiến thương mại cấp quốc gia tổ chức ở các địa bàn mà thương vụ phụ trách.

Cuối cùng là thường xuyên cung cấp cho Cổng thông tin điện tử của Bộ Công Thương và các đơn vị báo chí truyền thông của Bộ những thông tin liên quan đến tình hình thị trường, quy định chính sách mới của nước sở tại và tình hình, kết quả hoạt động của các thương vụ tại địa bàn phụ trách để phục vụ công tác truyền thông, phổ biến thông tin góp phần tạo đồng thuận xã hội đối với công tác thương vụ.

Tú Anh (t/h)