Bộ Công Thương: EVN đề xuất tăng giá bán điện bình quân từ 3-5% là phù hợp

Bộ Công Thương trả lời một số nội dung tại Dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định cơ chế điều chỉnh giá bán điện bình quân thay thế Quyết định số 69/2013/QĐ-TT.

Theo đó, về thời gian điều chỉnh giá bán điện bình quân là từ 6 tháng giảm xuống 3 tháng và ngưỡng điều chỉnh tăng giá điện, Bộ Công Thương cho biết, năm 2011, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 24/2011/QĐ-TTg ngày 15 tháng 4 năm 2011 của Thủ tướng Chính phủ qui định về cơ chế điều chỉnh giá điện theo cơ chế thị trường. Theo đó Thủ tướng Chính phủ quy định thời gian điều chỉnh giá bán điện bình quân giữa 2 lần liên tiếp tối thiểu là 3 tháng. Về thẩm quyền điều chỉnh giá điện Thủ tướng qui định EVN được phép điều chỉnh tăng giá bán điện bình quân ở mức 5%. Trong thời gian Quyết định số 24/2011/QĐ-TTg được ban hành và có hiệu lực, giá bán điện đã được điều chỉnh 04 lần, phản ánh kịp thời tác động của các biến động thông số đầu vào cơ bản tới giá điện. Các lần điều chỉnh giá điện này cũng được xã hội chấp nhận, không tạo ra các tác động lớn tới kinh tế xã hội.

Tại thời điểm năm 2013, trong quá trình tổng kết việc thực hiện Quyết định số 24/2011/QĐ-TTg, có nhiều ý kiến cho rằng, cần phải giãn quy định tần suất điều chỉnh tối thiểu giữa hai lần điều chỉnh giá và nâng ngưỡng điều chỉnh giá bán điện bình quân ở mức cao hơn 5%. Tại thời điểm đó, do sự biến động mạnh của các yếu tố đầu vào, nhằm hạn chế sự điều chỉnh giá điện nhưg vẫn thực hiện việc điều hành giá điện theo cơ chế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước, Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Tài Chính và các Bộ ngành liên quan đã trình và được Thủ Tướng Chính phủ chấp thuận ban hành Quyết định số 69/2013/QĐ-TTg ngày 19 tháng 11 năm 2013 thay thế Quyết định số 24/2011/QĐ-TTg. Theo đó Thủ tướng quy định tần suất điều chỉnh tối thiểu giữa hai lần điều chỉnh giá bán điện liên tiếp là 6 tháng và ngưỡng điều chỉnh giá bán điện được tăng lên 7%.

Trong năm 2015 và từ đầu năm 2016 đến nay, Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Tài Chính và các Bộ ngành đã xem xét đánh giá việc thực hiện Quyết định số 69/2013/QĐ-TTg. Ý kiến chung đều cho rằng Quyết định số 69/2013/QĐ-TTg giúp quy trình xem xét, điều chỉnh giá điện công khai, minh bạch hơn trước.

Tuy nhiên, cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân quy định tại Quyết định số 69/2013/QĐ-TTg vẫn cần tiếp tục được nghiên cứu, hoàn thiện để quy định rõ một số điểm cụ thể như: quy định tách bạch rõ cơ chế điều chỉnh giá bán điện bình quân trong năm theo biến động các thông số đầu vào cơ bản và cơ chế điều chỉnh giá điện hàng năm theo biến động thông số đầu vào của tất cả các khâu; quy định thẩm quyền quyết định của EVN khi điều chỉnh giá bán điện trong phạm vi cho phép, đồng thời cần tăng cường việc giám sát của cơ quản quản lý nhà nước đối với việc thực hiện chi phí sản xuất kinh doanh điện các khâu và giá thành sản xuất kinh doanh điện hàng năm. Các Bộ ngành và nhiều chuyên gia kinh tế đều thống nhất nhận định trong các năm tới việc quy định tần suất điều chỉnh tối thiểu giữa hai lần điều chỉnh giá bán điện liên tiếp là 6 tháng sẽ không phản ánh kịp thời biến động của các các thông số đầu vào cơ bản trong năm. Mức tăng giá tối thiểu 7% trở lên cũng được đánh giá là cao, mỗi lần tăng giá điện sẽ có tác động lớn đến ổn định kinh tế vĩ mô và chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước.

Trên cơ sở các nhận định trên, Bộ Công Thương đã phối hợp với Bộ Tài Chính đã dự thảo quy định lại tần suất điều chỉnh tối thiểu giữa hai lần điều chỉnh là 3 tháng. Theo đó, trong trường hợp sau khi tính toán cập nhật, giá bán điện bình quân tính toán thấp hơn so với giá bán điện bình quân hiện hành và trong khung giá, Tập đoàn Điện lực Việt Nam có trách nhiệm điều chỉnh giảm giá bán điện bình quân ở mức tương ứng, lập hồ sơ báo cáo Bộ Công Thương và Bộ Tài chính để kiểm tra.

Trường hợp sau khi tính toán cập nhật, giá bán điện bình quân tính toán cao hơn so với giá bán điện bình quân hiện hành từ 3% đến dưới 5% và trong khung giá quy định, Tập đoàn Điện lực Việt Nam quyết định điều chỉnh tăng giá bán lẻ điện bình quân ở mức tương ứng. Sau khi tăng giá, Tập đoàn Điện lực Việt Nam lập hồ sơ báo cáo Bộ Công Thương và Bộ Tài chính để kiểm tra.

Trường hợp sau khi tính toán cập nhật, giá bán điện bình quân tính toán cao hơn so với giá bán điện bình quân hiện hành từ 5% đến dưới 10% và trong khung giá quy định, căn cứ vào tình hình thực tế kinh tế - xã hội thực tế, Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Tài Chính kiểm tra, rà soát và quyết định điều chỉnh tăng giá bán lẻ điện bình quân.

Trường hợp sau khi tính toán cập nhật, giá bán điện bình quân tính toán cao hơn so với giá bán điện bình quân hiện hành từ 10% trở lên hoặc ngoài khung giá quy định, Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính kiểm tra, rà soát và trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.

Về việc cho phép EVN được phép điều chỉnh giảm giá điện, quyết định tăng giá bán điện bình quân ở mức từ 3% đến dưới 5%, Bộ Công Thương cho biết, theo qui định tại Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điện lực năm 2012 thì giá bán lẻ điện do đơn vị bán lẻ điện xây dựng trên cơ sở khung giá bán lẻ điện bình quân do Thủ tướng Chính phủ qui định. Thủ tướng Chính phủ cũng qui định về cơ chế điều chỉnh giá. Tại Quyết định số 24/2011/QĐ-TTg trước đây, EVN đã được quy định được phép điều chỉnh giá bán điện sau khi đăng ký với Bộ Công Thương. Tại Quyết định số 69/2013/QĐ-TTg cũng qui định EVN được phép điều chỉnh giảm giá bán điện khi giá bán điện bình quân cơ sở cập nhật thấp hơn giá bán bán điện bình quân hiện hành, quyết định tăng giá bán điện bình quân từ 7 đến dưới 10% sau khi được Bộ Công Thương chấp thuận. 

"Do vậy đề xuất qui định được phép quyết định điều chỉnh giảm giá điện ( không giới hạn tỷ lệ giảm), quyết định tăng giá bán điện bình quân ở mức từ 3% đến dưới 5% là phù hợp với qui định tại Luật Điện lực, có tính kế thừa các quy định trước đây và phù hợp với định hướng của Chính phủ về việc điều hành giá điện theo cơ chế thị trường", Bộ Công Thương khẳng định.

Về việc tăng cường công khai minh bạch trong điều chỉnh giá điện, Bộ Công Thương cho rằng đây là một trong những mục tiêu lớn đặt ra trong lần sửa đổi Quyết định số 69/2013/QĐ-TTg là việc điều chỉnh giá bán điện bình quân phải thực hiện công khai, minh bạch. Trong Dự thảo qui định mới đã qui định Bộ Công Thương kiểm tra, giám sát việc thực hiện điều chỉnh giá bán điện bình quân theo quy định. Trường hợp cần thiết, Bộ Công Thương có văn bản yêu cầu Tập đoàn Điện lực Việt Nam giảm hoặc dừng tăng giá bán điện bình quân.

Hàng năm, sau khi có báo cáo quyết toán chi phí sản xuất kinh doanh điện, báo cáo tài chính đã được kiểm toán độc lập của EVN và các đơn vị thành viên, Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, mời Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các cơ quan quản lý Nhà nước có liên quan tham gia kiểm tra chi phí sản xuất kinh doanh điện của năm trước liền kề. Sau khi kết thúc kiểm tra, Bộ Công Thương chủ trì họp báo công bố công khai kết quả kiểm tra. Kết quả kiểm tra được công bố công khai trên trang web công cộng của Bộ Công Thương và Cục Điều tiết điện lực. 

Các nội dung công bố công khai bao gồm các nội dung như chi phí thực tế các khâu phát điện, truyền tải điện, phân phối - bán lẻ điện, điều hành - quản lý ngành và dịch vụ phụ trợ hệ thống điện; kết quả kinh doanh lỗ, lãi của Tập đoàn Điện lực Việt Nam; các khoản chi phí được Bộ Công Thương, Bộ Tài Chính cho phép tính vào giá thành sản xuất kinh doanh điện của Tập đoàn Điện lực Việt Nam; các khoản chi phí chưa được tính vào giá thành sản xuất kinh doanh điện.

VĂN HUY