Bất thường gói thầu tại BQL dự án các công trình NN&PTNT tỉnh Điện Biên

Cài tiêu chí không phù hợp?

Thời gian qua, Toà soạn Thương hiệu và Pháp luật nhận được phản ánh của nhiều nhà thầu về tình trạng “cài cắm”, đưa ra những tiêu chí cao, bất hợp lý trong hồ sơ mời thầu (HSMT) làm hạn chế sự tham gia của nhà thầu tại nhiều gói thầu.

Cũng phải nói thêm rằng, thời gian qua, do phải thực hiện chủ trương đấu thầu nên một số chủ đầu tư, bên mời thầu không thể hạn chế phát hành HSMT cho nhà thầu, không cản trở được việc nộp hồ sơ dự thầu (HSDT).

Chính vì thế, HSMT trở thành “chốt chặn” để hạn chế nhà thầu, ngầm ưu tiên những nhà thầu thân quen. Và thực thế, rất nhiều bộ HSMT, thậm chí có giá trị rất lớn đưa ra các tiêu chí bất hợp lý; các điều kiện cài cắm cũng trở nên tinh vi, lắt léo hơn.

Trở lại với gói thầu thi công xây lắp công trình thuộc Dự án Thủy lợi Nậm Pố, xã Nà Hỳ, huyện Nậm Pồ do BQL dự án các công trình Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Điện Biên là chủ đầu tư. Giá gói thầu được xác định là 47.480.000.000 đồng. HSMT được bán ra từ ngày 12/11/2020 và đến ngày 28/12/2021, ông Trần Văn Biền, Phó Giám đốc BQL dự án các công trình Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Điện Biên đã ký quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu đối với gói thầu này.

Nhà thầu trúng thầu là Liên danh Công ty CP Xây dựng Thủy Lợi Điện Biên và Doanh nghiệp tư nhân Hoàng Sơn, giá trúng thầu được phê duyệt là 47.307.533.144 đồng với tỷ lệ tiết kiệm rất thấp là 0,3%.

Công ty CP Xây dựng Thủy Lợi Điện Biên có địa chỉ đăng ký tại  Phố 8, Phường Tân Thanh, Thành phố Điện Biên Phủ, Tỉnh Điện Biên. Người đại diện pháp luật là ông Lê Văn Anh.

Doanh nghiệp tư nhân Hoàng Sơn hiện địa chỉ đăng ký tại Số nhà 21, đường Nguyễn Chí Thanh, Tổ dân phố 12, Phường Mường Thanh, Thành phố Điện Biên Phủ. Người đại diện pháp luật là ông Đinh Văn Thủy.

Theo thông tin mà chúng tôi có được, Doanh nghiệp tư nhân Hoàng Sơn vốn không xa lạ gì với hệ với BQL dự án các công trình Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Điện Biên. Từ năm 2018 đến nay, Hoàng Sơn đã tham gia và trúng nhiều gói thầu xây lắp của của chủ đầu tư này với giá trị gói thầu không hề nhỏ.

Theo phản ánh, trong quá trình lập Hồ sơ mời thầu gói thầu thi công xây lắp công trình thuộc Dự án Thủy lợi Nậm Pố, xã Nà Hỳ, huyện Nậm Pồ, Đơn vị lập HSMT đã cố tình cài cắm những tiêu chí sai với quy định của pháp luật đấu thầu, dẫn đến hạn chế nhà thầu tham gia.

Cụ thể, trong phần tiêu chí đánh giá về Hợp đồng tương tự, đơn vị lập Hồ sơ mời thầu nêu Hợp đồng tương tự phải có Cấp công trình là đầu mối đập tràn dâng nước cấp III, tuyến kênh tưới nước cấp IV; Tương tự về điều kiện địa lý: Công trình được thi công xây dựng tại khu vực miền núi phía Bắc (Tr.37-HSMT)

Quy định tại Khoản 2 Điều 12 Nghị định số 63/2014/NĐ-CP (Nghị định số 63) nêu rõ, trong HSMT không được nêu bất cứ điều kiện nào nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc nhằm tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu, gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng.

Thời gian qua, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng liên tục có những văn bản chỉ đạo, đồng thời nêu rõ những hiện tượng các chủ đầu tư, bên mời thầu, tư vấn đấu thầu và nhà thầu thông đồng với nhau đưa các tiêu chí không phù hợp vào HSMT, hồ sơ yêu cầu (HSYC).

Cụ thể như: HSMT, HSYC yêu cầu quy mô, tính chất hợp đồng tương tự không phù hợp như hợp đồng tương tự phải của một chủ đầu tư cụ thể; ở một địa bàn, vùng miền cụ thể nào đó; khu biệt tính chất tương tự để hướng tới một sản phẩm, một nhà thầu nào đó.

 “Đây là tiêu chí vô lý, không nhằm mục đích tìm ra những nhà thầu thực sự có chất lượng mà chỉ cố tình ngầm “đo ni đóng giày” cho những nhà thầu thân quen. Tiêu chí này đã khiến hạn chế tối đa lượng các nhà thầu muốn và có thể tham gia gói thầu này; tự khoanh vùng các nhà thầu vốn đã có sẵn mối quan hệ với chủ đầu tư”, phản ánh nêu rõ.

Cần xác minh làm rõ

Trao đổi với báo chí, Luật sư Nguyễn Văn Phi - Giám đốc Công ty Luật hợp danh Hoàng Thanh cho biết: “Việc đơn vị mời thầu đưa ra tiêu chí này là một biểu hiện khá rõ nhằm hạn chế nhà thầu tham gia; vi phạm Khoản 2, Điều 12 Nghị định số 63/2014/NĐ-CP của Chính phủ”.

Ông Phi cho biết thêm, thực tế thời gian qua xảy ra không ít hành vi vi phạm pháp luật về đấu thầu, song hàng năm, con số tổ chức, cá nhân bị xử lý vi phạm là không nhiều. Quá trình tiếp nhận nhiều hồ sơ, vụ việc liên quan đến đấu thầu cho thấy, ít chủ đầu tư, bên mời thầu bị xem xét, xử lý khi để xảy ra các sai phạm trong đấu thầu khiến nhiều chủ đầu tư biết sai mà vẫn làm.

Trả lời báo chí về vấn đề này, ông Lê Văn Tăng – nguyên Cục trưởng Cục Quản lý đấu thầu (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho rằng, cần gắn trách nhiệm khi để xuất hiện những “vết sạn”, những tiêu chí bất thường trong HSMT cho chủ đầu tư, bên mời thầu, nhà thầu tư vấn lập HSMT và đơn vị thẩm định, phê duyệt HSMT. Để chữa được bệnh “cài cắm” trong HSMT, các cơ quan thanh tra, kiểm tra, cấp có thẩm quyền phải mạnh tay thực thi các chế tài xử lý với các hành vi vi phạm trong việc lập, thẩm định và phê duyệt HSMT.

Để làm rõ nghi vấn có hay không việc cố tình cài cắm tiêu chí nhằm ngầm ưu tiên nhà thầu quen mặt, rất cần các cơ quan chức năng vào cuộc làm rõ, đặc biệt là xác định rõ vai trò, trách nhiệm (nếu có) của BQL dự án các công trình Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Điện Biên.

Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin đến bạn đọc.

Kim Sinh