Bảo vệ thương hiệu cá nhân - Hành trình phía sau bản án phúc thẩm

Chị Nguyễn Thị Kim Oanh chỉ là nạn nhân của vụ việc

Tóm tắt nội dung vụ án tại bản án số 847/2019/HSPT ngày 27/12/2019 của Toà án Nhân dân cấp cao tại HN thể hiện: chị Nguyễn Thị Kim Oanh và một số cá nhân khác có quen biết với Đoàn Vũ Thanh Nghĩa (SN. 1969, trú tại 115 phố Huế, Hai Bà Trưng, HN).

Do có ý định chiếm đoạn tiền của chị Oanh và một số người khác, từ tháng 3/2007, Nghĩa đã tạo lòng tin bằng cách nói dối là có quan hệ quen biết với nhiều người có địa vị trong xã hội, có khả năng mua được cổ phiếu ưu đãi của các công ty, doanh nghiệp, tập đoàn kinh tế đang cổ phần hoá chưa đưa lên sàn giao dịch chứng khoán (loại cổ phiếu OTC) rồi bán lại trong vòng 3 - 5 ngày để hưởng lãi từ 5 -10%.

Tin tưởng vào Nghĩa, chị Oanh và một số cá nhân khác đã đưa tiền cho Nghĩa mua bán cổ phiếu, sau đó trả lại gốc và lãi cho mình. Việc chuyển tiền được thực hiện bằng hai hình thức là đưa trực tiếp tiền mặt hoặc chuyển vào tài khoản số 103.20295822.018 của Nghĩa mở tại Ngân hàng Techcombank, hoặc chuyển nhờ vào tài khoản số 001.1000730716 của anh Nguyễn Bảo Linh, mở tại Ngân hàng Vietcombank.

Thời gian đầu, Nghĩa báo lãi rồi trả một phần tiền hoặc trả cộng dồn tiền gốc và lãi nhằm tạo niềm tin cho chị Oanh và các cá nhân khác để tiếp tục giao tiền cho Nghĩa với số lượng lớn hơn.

Theo chia sẻ của chị Oanh: Thấy việc đầu tư mua cổ phiếu cùng Nghĩa được lợi nhuận cao nên chị đã nói chuyện này với bạn thân của mình là chị Nguyễn Phạm Cẩm Hương để cùng tham gia. Chị Hương sau đó có ngỏ ý muốn nhờ Nghĩa mua cổ phiếu kiếm lời. Việc này sau khi chị Oanh trao đổi với Nghĩa, đã được Nghĩa đồng ý.

Thời gian đầu, chị Hương đã nhờ và đưa tiền cho chị Oanh để chị Oanh chuyển tiền cho Nghĩa mua bán cổ phiếu nhằm lấy lãi. Số tiền này khoảng 8 tỉ đồng. Sau đó Nghĩa thực hiện đúng cam kết và đã trả lại toàn bộ số tiền gốc cộng tiền lãi cho chị Hương thông qua chị Oanh.

Từ khoảng cuối tháng 12/2007 đến tháng 1/2008, chị Hương tiếp tục đầu tư tiền để mua cổ phiếu. Chị Oanh là người cho chị Hương số tài khoản của Nghĩa để chị Hương chuyển trực tiếp cho Nghĩa. Sau này cơ quan điều tra làm rõ, số tiền chị Hương chuyển vào tài khoản Nghĩa là 8.680.000.000 đồng…

Sau khi nhận được số tiền lớn của chị Oanh, chị Hương và một số cá nhân khác, Nghĩa đã rút toàn bộ tiền mặt, nhưng không mua cổ phiếu mà sử dụng tiền này cho mục đích cá nhân. Do không trả lại tiền cho chị Hương, chị Oanh và các cá nhân khác, đồng thời thực hiện hành vi bỏ trốn khỏi nơi cư trú, mọi người đã đồng loạt làm đơn trình báo đến cơ quan điều tra tố cáo Nghĩa về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Đến ngày 14/01/2009 thì Nghĩa bị bắt theo quyết định truy nã.

Từ thời điểm Nghĩa bị bắt cho đến hiện tại, ngoài việc xác định hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản của Nghĩa, các cá nhân khác đều được xác định là người bị hại.

Đối với cáo buộc hành vi “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” của chị Nguyễn Thị Kim Oanh mà chị Nguyễn Phạm Cẩm Hương đã làm đơn tố cáo, ngày 20/7/2020, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP. HN đã ban hành Quyết định số 14/PC02-Đ3 Quyết định đình chỉ điều tra vụ án hình sự, do tài liệu điều tra không đủ căn cứ xác định hành vi của chị Nguyễn Thị Kim Oanh cấu thành tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.

Trước đó, tại Bản kết luận điều tra bổ sung số 72/KLĐT/PC14-Đ9 thể hiện: “Quá trình điều tra chị Nguyễn Phạm Cẩm Hương có đơn tố cáo Nguyễn Thị Kim Oanh có hành vi chiếm đoạt 12.850.000.000 đồng tiền mua bán cổ phiếu. Căn cứ vào tài liệu điều tra, xác định chị Nguyễn Thị Cẩm Hương nhờ và đưa tiền cho chị Oanh để chị Oanh đưa tiền cho Nghĩa mua bán cổ phiếu. Tại cơ quan điều tra, Oanh khai toàn bộ số tiền chị Hương đưa, Oanh đã đưa hết cho Nghĩa và bị Nghĩa chiếm đoạt toàn bộ số tiền của chị Hương cùng với số tiền của Oanh. Cơ quan điều tra đã tổ chức điều tra, ngoài lời khai của chị Hương, không thu thập được tài liệu nào khác. Do đó, không đủ căn cứ xác định Oanh đồng phạm với Nghĩa trong việc chiếm đoạt 12.850.000.000 đồng của chị Hương”.

Tại cáo trạng số 12/CT-VKS-P2 ngày 9/1/2018 của Viện Kiểm sát Nhân dân TP. HN khẳng định: “Căn cứ vào tài liệu điều tra thu thập, có đủ căn cứ kết luận chị Nguyễn Phạm Cẩm Hương là người trực tiếp chuyển tiền vào tài khoản Đoàn Vũ Thanh Nghĩa là 8.680.000.000 đồng và đưa 3.500.000.000 đồng tiền mặt cho chị Oanh để chị Oanh đưa cho Nghĩa mua cổ phiếu kiếm lời và bị Nghĩa chiếm đoạt tổng Cộng là 12.180.000.000 đồng.

Những minh chứng trên đã chứng minh sự vô can của chị Nguyễn Thị Kim Oanh trong vụ án “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” của Đoàn Vũ Thanh Nghĩa, đồng thời cho thấy, chị Oanh cũng như các cá nhân khác chỉ là nạn nhân của vụ án.

Những căn cứ thiếu khách quan, mâu thuẫn với tài liệu điều tra

Ngày 2/7/2/2019, Toà án Nhân dân TP. HN mở phiên toà xét xử sơ thẩm, sau đó ban hành Bản án số 209/2019/HSST, theo đó tuyên buộc Đoàn Vũ Thanh Nghĩa tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Xử phạt Đoàn Vũ Thanh Nghĩa tù chung thân. Về dân sự, buộc Đoàn Vũ Thanh Nghĩa phải trả lại tiền cho các bị hại. Trong đó, trả lại cho chị Nguyễn Thị Kim Oanh 15.869.000.000 đồng, trả lại cho chị Nguyễn Phạm Cẩm Hương 8.686.000.000 đồng…

Việc tuyên án tại bản án số 209/2019/HSST là đúng người, đúng tội, phù hợp với các chứng cứ của Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an TP. HN và cáo trạng số 12/CT-VKS-P2 ngày 9/1/2018 của Viện Kiểm sát Nhân dân TP. HN.

Tuy nhiên, tại Bản án phúc thẩm số 847/2019/HSPT ngày 27/12/2019, từ vai trò là người bị hại trong phiên toà xét xử sơ thẩm và bản án số 209/2019/HSST, cũng như tất cả các phiên toà diễn ra trước đó, chị Nguyễn Thị Kim Oanh lại bị xác định là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan.

Tại phiên toà phúc thẩm, bị cáo Đoàn Vũ Thanh Nghĩa và chị Nguyễn Phạm Cẩm Hương đều khẳng định chưa hề quen biết, chưa từng quan hệ giao dịch với nhau, chỉ đến khi được Toà án Nhân dân TP. HN triệu tập, có mặt tại phiên toà sơ thẩm thì bị cáo Đoàn Vũ Thanh Nghĩa mới biết chị Nguyễn Phạm Cẩm Hương và ngược lại.

Cũng tại phiên toà phúc thẩm, chị Nguyễn Phạm Cẩm Hương xuất trình bản tài liệu gốc mà chị Hương cho rằng đó là do Nguyễn Thị Kim Oanh viết ngày 11/2/2008 với tiêu đề “Đơn trình bày” có nội dung Nguyễn Thị Kim Oanh đã nhận của Nguyễn Phạm Cẩm Hương, do đó Hội đồng xét xử phúc thẩm có căn cứ chấp nhận kháng cáo của bị cáo và bị hại về phần trách nhiệm dân sự.

Từ những luận điểm nêu trên, Bản án phúc thẩm số 847/2019/HSPT ngày 27/12/2019 tuyên buộc chị Nguyễn Thị Kim Oanh phải trả lại chị Nguyễn Phạm Cẩm Hương 8.680.000.000 đồng. Theo đó, bị cáo Đoàn Vũ Thanh Nghĩa không phải trả lại cho chị Nguyễn Phạm Cẩm Hương 8.680.000.000 đồng.

Theo người đại diện bảo vệ quyền lợi cho chị Nguyễn Thị Kim Oanh, căn cứ nêu trên là có vấn đề, thiếu tính khách quan, đồng thời mâu thuẫn với các kết luận điều tra của Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an TP. HN và cáo trạng số 12/CT-VKS-P2 ngày 9/1/2018.

Trên thực tế, trước khi chị Nguyễn Phạm Cẩm Hương chuyển vào tài khoản Đoàn Vũ Thanh Nghĩa số tiền 8.680.000.000 đồng, chị Hương và Nghĩa đã từng có quan hệ giao dịch với nhau. Điều này thể hiện ở chỗ, tại Bản kết luận điều tra bổ sung ngày 20/11/2012 của Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an TP. HN thể hiện “… Do tin tưởng Oanh nên chị Hương đã giao tiền trực tiếp cho Oanh với số tiền khoảng 8 tỷ đồng để Oanh chuyển cho Nghĩa. Sau đó Nghĩa đã thực hiện đúng cam kết và đã trả lại toàn bộ số tiền này (cả gốc và lãi) cho chị Hương thông qua Oanh. Từ khoảng cuối tháng 12/2007 đến tháng 1/2008, chị Hương tiếp tục giao tiền trực tiếp cho Oanh và chuyển vào tài khoản của Nghĩa…”.

Như vậy, trước khi phát sinh việc chị Hương chuyển tiền vào tài khoản của Nghĩa số tiền 8.680.000.000 đồng, giữa chị Hương và Nghĩa đã phát sinh quan hệ giao dịch thành công (thông qua chị Oanh). Chị Hương đã nhận được đầy đủ tiền gốc và lãi. Và đây phải chăng là cơ sở vững chắc để chị Hương thực hiện các giao dịch tiếp theo (Từkhoảng cuối tháng 12/2007 đến tháng 1/2008, với số tiền chị Hương chuyển vào tài khoản Nghĩa là 8.680.000.000 đồng). Như vậy, căn cứ vào đâu để khẳng định bị cáo Đoàn Vũ Thanh Nghĩa và chị Nguyễn Phạm Cẩm Hương đều khẳng định chưa hề quen biết, chưa từng quan hệ giao dịch với nhau?

Về bản tài liệu gốc được cho là do Nguyễn Thị Kim Oanh viết ngày 11/2/2008 với tiêu đề “Đơn trình bày” có nội dung Nguyễn Thị Kim Oanh đã nhận của Nguyễn Phạm Cẩm Hương số tiền nêu trên, Bản án phúc thẩm số 847/2019/HSPT ngày 27/12/2019 chưa thể hiện việc làm rõ tính khách quan của tài liệu. Tài liệu này có phải chữ viết của chị Oanh hay không, đã được giám định chữ viết hay chưa, viết trong thời gian nào, tại địa điểm nào, ai là người làm chứng?... chưa được làm rõ tại.

Từ những cơ sở nêu trên, Bản án phúc thẩm số 847/2019/HSPT ngày 27/12/2019 tuyên buộc chị Nguyễn Thị Kim Oanh phải trả lại chị Nguyễn Phạm Cẩm Hương 8.680.000.000 đồng có phải đã vội vàng, thiếu khách quan và minh bạch?

(Mời bạn đọc theo dõi tiếp bài 2: Tìm lại quyền lợi, thương hiệu cá nhân bằng lá đơn kêu cứu khẩn cấp)

Lâm Tới