Tổng cục Hải quan chỉ đạo siết chặt hoạt động nhập khẩu cá tầm

Ngày 30/3, Tổng cục Hải quan thông tin về việc xử lý các lô hàng cá tầm nhập khẩu, cảnh báo hệ lụy từ môi trường và an toàn vệ sinh thực phẩm đối với các thương vụ nhập lậu cá tầm Trung Quốc vào Việt Nam, đồng thời đưa ra các phương án để ngăn chặn, xử lý tận gốc.

Báo Người lao động đưa tin, trước đó ngày 17/3/2021, Công ty TNHH Đầu tư & xuất nhập khẩu An Hưng (Công ty An Hưng), đăng ký nhập khẩu 12 tấn cá tầm Xiberi (tên khoa học là Acipenser baerii) từ Trung Quốc, tại Chi cục Hải quan Cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, tỉnh Lạng Sơn.

Tuy nhiên, theo kết quả giám định, các mẫu cá lấy từ thực tế lô hàng nhập khẩu, do Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản I thực hiện, lô hàng cá tầm nhập khẩu của Công ty An Hưng không đúng với chủng loại đã khai báo với cơ quan hải quan và giấy phép nhập khẩu cá tầm do Cơ quan Cites Việt Nam cấp. Trong khi chưa được cơ quan hải quan xác nhận thông quan, doanh nghiệp này đã tự ý đưa đi hàng đi tiêu thụ.

Tiếp đến ngày 19/3 vừa qua, Công ty TNHH Nông Lâm Thủy sản Đức Vui đăng ký tờ khai hải quan tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Quốc tế Lào Cai nhập khẩu 9,2 tấn cá tầm Xiberi, có xuất xứ Trung Quốc.

Cùng ngày, Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1 phối hợp với Chi cục Hải quan lấy mẫu giám định ngay tại cửa khẩu. Ngày 20/3/2021, Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1 ban hành thông báo số 93/VTS I kết luận cho thấy, hàng hóa thực tế nhập khẩu của doanh nghiệp không đúng chủng loại với khai hải quan và Giấy phép Cites do Cơ quan Quản lý Cites Việt Nam cấp (tên là Cá tầm Xiberi, tên khoa học: Acipenser baerii).

Theo Tổng cục Hải quan, hiện nay còn có 2 lô hàng nhập khẩu đăng ký tờ khai hải quan tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Quốc tế Lào Cai và Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị- Lạng Sơn cũng đã được Chi cục Hải quan cửa khẩu gửi lấy mẫu để thực hiện giám định tại Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản I và Viện sinh thái và Tài nguyên sinh vật, nhưng đến nay chưa có kết quả.

Báo Công Thương cho hay, trước thức trạng trên, để đảm bảo kiểm soát chặt chẽ cá tầm nhập khẩu, kịp thời ngăn chặn việc nhập khẩu cá tầm không thuộc danh mục loài thủy sản được phép kinh doanh tại Việt Nam, không đúng với giấy phép Cites, Tổng cục Hải quan cho biết, sẽ chỉ đạo cục hải quan các tỉnh biên giới và Cục Điều tra chống buôn lậu, kiểm soát chặt chẽ việc nhập khẩu cá tầm; phối hợp với các đơn vị liên quan kiểm tra thực tế, lấy mẫu giám định các lô cá tầm nhập khẩu, chỉ thực hiện thông quan và đưa hàng hóa nhập khẩu ra khỏi khu vực giám sát hải quan tại cửa khẩu sau khi có kết quả giám định.

Đồng thời, điều tra, xác minh, xử lý và phối hợp xử lý nghiêm các doanh nghiệp nhập khẩu cá tầm vi phạm pháp luật. Cung cấp thông tin cho Cơ quan Cites về các lô hàng nhập khẩu không đúng nội dung ghi trên giấy phép, hoặc không thuộc phụ lục Cites theo Nghị định 06/2019/NĐ-CP của Chính phủ nhằm phối hợp quản lý.

Tổng cục Hải quan cũng đưa ra kiến nghị, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo các đơn vị chuyên môn: Phối hợp với cơ quan hải quan trong việc lấy mẫu giám định các lô cá tầm nhập khẩu ngay tại cửa khẩu; không cho phép doanh nghiệp đưa hàng về kiểm dịch tại các địa điểm bảo quản theo đề nghị của doanh nghiệp đến khi có kết quả giám định của các đơn vị liên quan, để đảm bảo an ninh, an toàn, phòng chống lây lan dịch bệnh, bảo vệ môi trường.

Xác định cụ thể chủng loại cá tầm nhập khẩu có đúng với giấy phép Cites hay không, có thuộc danh mục loài thủy sản được phép kinh doanh tại Việt Nam hay không. Trường hợp không đúng với giấy phép Cites, đề nghị trao đổi với cơ quan Cites phía Trung Quốc và có biện pháp xử lý triệt để vấn đề này, tránh việc cá tầm không rõ nguồn gốc nhập khẩu tràn lan vào Việt Nam.

Thực hiện việc truy xuất nguồn gốc đối với các lô hàng cá tầm nói riêng, các mặt hàng động vật, thực vật tươi sống hoặc đã qua chế biến nhập khẩu. Phối hợp với các bộ, ngành liên quan rà soát, cảnh báo để ngăn chặn việc nhập khẩu các loài động vật ngoại lai có hại, hoặc không có trong danh mục được phép kinh doanh tại Việt Nam (tôm hùm đỏ, tôm hùm đất, rùa tai đỏ...) nhưng có đặc điểm nhận dạng, hình thái giống với các loài thuộc danh mục được phép nhập khẩu.

Trước đó tại cuộc họp để bàn phương án và phối hợp xử lý các lô hàng cá tầm nhập khẩu vi phạm, các đơn vị thuộc Bộ NN&PTNT đều thống nhất, cá tầm ghi trong Danh mục hàng hóa được phép nhập khẩu vào Việt Nam ban hành kèm Nghị định số 26/2019/NĐ-CP và Phụ lục Cites theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 39 Nghị định số 06/2019/NĐ-CP ngày 22/01/2019 của Chính phủ phải là cá tầm thuần chủng, không phải con lai.

Việc cấp giấy phép cũng chỉ áp dụng đối với loài cá tầm thuần chủng. Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1 cũng khẳng định: Qua một số mẫu giám định đều xác định được trong một lô hàng thì có nhiều con cá tầm có hình thái bên ngoài khác nhau. Việc nhập khẩu các loài con lai (không chỉ riêng cá tầm) sẽ làm ảnh hưởng quá trình sinh trưởng của các loài sinh vật tại Việt Nam, đôi khi có hại cho môi trường sống.

Phương Linh (tổng hợp)