Tinh hoa nghề dát vàng Kiêu Kỵ
THPL - Quyết tâm gìn giữ nghề quý của cha ông, các nghệ nhân và người thợ làng Kiêu Kỵ (Gia Lâm, Hà Nội) đã phát huy được những tinh hoa nghề dát vàng bạc cực kỳ tinh xảo, trở thành niềm tự hào của dân làng Kiêu Kỵ nói riêng và Việt Nam.
Tin liên quan
» Làng nghề trước thách thức của thời đại 4.0
» Gốm Son Quyết Thành - Thương hiệu gốm sứ của làng nghề truyền thống
» Làng nghề Việt Nam: Những thử thách nào trong năm 2020?
Đặt chân đến làng Kiêu Kỵ (Gia Lâm, Hà Nội), ta sẽ nghe âm thanh tiếng búa đều đều vang vọng khắp nẻo ngõ ngách từ sáng đến tối. Đó là tiếng búa giã quỳ vàng, bạc (dát vàng, bạc thành miếng cực mỏng) của thợ làng Kiêu Kỵ. Người dân Kiêu Kỵ tự hào là địa phương duy nhất ở Việt Nam có nghề dát vàng, bạc cực "sang chảnh".
Trải qua bao thăng trầm, biến động của lịch sử, có thời kỳ, những thanh âm ấy đã tạm ngưng. Nhưng đến hôm nay, với sự trân quý và tình yêu nghề tha thiết, người làng Kiêu Kỵ không chỉ giữ được nghề mà còn phát triển nghề, từ đó mang lại nguồn thu nhập đáng kể và cuộc sống làng quê ngoại thành Hà Nội ngày một thay da đổi thịt.
Nghệ nhân Lê Bá Chung (làng Kiêu Kỵ) tâm sự: “Lá giống – nguyên liệu đầu tiên và quan trọng để làm ra sản phẩm quỳ vàng, bạc có thời làng nghề không chủ động làm được, phải nhập. Nguồn hàng khó khăn, cộng với kinh tế giai đoạn chuyển đổi, làm quen với cơ chế thị trường nhiều bỡ ngỡ nên lúc đó nghề dát vàng Kiêu Kỵ đứng trước nguy cơ mai một”. Quyết tâm phải giữ được nghề quý của cha ông, ông Chung đã mày mò tìm ra cách làm giấy giống đạt yêu cầu chất lượng. Đồng thời, những người thợ của làng mạnh dạn tìm kiếm, tiếp cận thị trường mạnh mẽ hơn. Dần dần, nghề được khôi phục và phát triển.
Với sự sáng tạo, áp dụng công nghệ mới, từ chỗ để làm ra một sản phẩm cuối cùng là những những miếng vàng bạc dát cực mỏng, người thợ phải trải qua hơn 40 công đoạn hoàn toàn thủ công, thì nay đã giảm xuống còn 20 công đoạn. Công sức bỏ ra ít hơn mà hiệu suất lao động lại cao hơn nên các nghệ nhân cũng mở được nhiều lớp, truyền được nghề cho nhiều người hơn.
Tuy thế, nghề dát vàng bạc vẫn đòi hỏi người thợ phải cực kỳ kiên trì và khéo léo, dồn hết cả tâm huyết vào đó. Bởi lẽ, mỗi công đoạn là cả quá trình lao động hết sức tỉ mỉ, yêu cầu cao về kỹ thuật, đòi hỏi sự cảm nhận chính xác tuyệt vời của con người mà không máy móc nào thay thế được. Chỉ một sơ suất nhỏ cũng khiến sản phẩm lỗi không cách nào cứu vãn.
Nghệ nhân ưu tú Lê Văn Vòng, người đã hơn 60 năm gắn bó với nghề, chia sẻ, toàn bộ quá trình làm ra miếng quỳ vàng, bạc chia 3 phần chính gồm: Làm lá giống, dát mỏng vàng bạc, nong chại. Cả 3 khâu đều đòi hỏi những người thợ đảm nhận phải làm hết sức tỉ mỉ, cẩn thận.
Làm lá giống chính là công đoạn người thợ tạo ra tấm giấy đặc biệt gọi là giấy quỳ. Mỗi chỉ vàng được cán thành 1 sợi dài khoảng 1 mét, rộng 0,7 – 0,8 cm. Sau đó, sợi vàng này sẽ được cắt thành miếng vuông nhỏ khoảng 1 cm vuông và xếp xen kẽ với giấy quỳ cắt sẵn khoảng (rộng 4 cm vuông) thành từng chồng ngay ngắn khoảng 500 miếng.
Sau đó, người thợ sẽ dùng miếng vải mịn buộc chặt chồng giấy quỳ và vàng để cố định vị trí rồi đặt khối này lên phiến đá lớn, dùng búa giã cho những miếng vàng trong đó mỏng ra. Thời gian người thợ giã búa mất từ 40- 45 phút.
Qua thêm một lần cắt miếng vàng, bạc nhỏ nữa rồi lại xếp xen kẽ với giấy quỳ, buộc chắc và đập liên tục khoảng 1 tiếng đồng hồ nữa, miếng vàng, bạc đã được dàn mỏng đều. Đây là công đoạn luyện quỳ khó nhất đòi hỏi người thợ phải có sức khỏe, sức bền và sự khéo léo trong từng quai búa đập xuống. Giai đoạn này sẽ quyết định vàng dát có màu sáng óng hay xỉn.
Cuối cùng là giai đoạn nong chại quỳ, đây là giai đoạn đòi hỏi sự tỉ mẩn và tinh tế nhất. Người thợ sẽ xếp từng miếng vàng đã dát mỏng lên giấy quỳ, phải thật cẩn thận để chúng không bị rách hay dính vào tay. Những lá vàng này mỏng đến mức một hơi thở cũng có thể khiến chúng bị thổi bay. Vì vậy, công đoạn này phải được thực hiện ở nơi kín gió.
Từ 1 chỉ vàng, người thợ làng Kiêu Kỵ có thể tạo ra 980 lá vàng, bạc, tương đương diện tích khoảng 1 mét vuông. Đây là điều mà cho đến nay, không máy móc hiện đại nào có thể làm được. Sản phẩm vàng, bạc quỳ do người thợ Kiêu Kỵ làm ra sẽ dùng được dát những hoành phi, câu đối, lăng tẩm, vật phẩm thờ cúng.... Sản phẩm này cũng đã được xuất khẩu xuất khẩu nhiều nước trên thế giới.
Ngoài ra, hiện nay, quỳ vàng bạc còn được một số nghệ sĩ sử dụng để dát trong những tác phẩm nghệ thuật của họ.
“Tôn kính Tổ nghề. Tâm huyết với nghề. Trung thực với nghề. Tinh xảo sản phẩm. Giữ gìn nét văn hóa truyền thống của nghề” chính là những điều mà các nghệ nhân nhiều thế hệ trước cũng như nghệ nhân Lê Văn Vòng, nghệ nhân Lê Bá Chung... đã và đang canh cánh, trăn trở, nỗ lực truyền lại cho thế hệ hôm nay và mai sau”.
Theo ghi chép của làng, Tiến sĩ Nguyễn Quý Trị, thời vua Lê Cảnh Hưng (1740 – 1786), chính là ông tổ của nghề dát vàng Kiêu Kỵ. Ông đã mang nghề dát vàng bạc để sơn thếp lên hoành phi câu đối học được khi đi xứ Trung Quốc về nước, truyền nghề cho người dân Kiêu Kỵ vốn nổi tiếng khéo tay tỉ mỉ, khéo léo. |
Thảo Nguyên
Tin khác
-
Đèo Cả hợp lực phát triển hạ tầng giao thông
-
Ban nhạc 2UP – “Chúng em muốn đặt dấu ấn trên hành trình âm nhạc của mình”
-
Ngành sắn kỳ vọng đạt mục tiêu 2 tỷ USD vào năm 2030
-
Tập đoàn Đèo Cả tổ chức hội nghị với các đối tác chiến lược
-
Quảng Ninh sắp thông xe kỹ thuật đường nối cầu Bến Rừng
-
Hậu Lộc, Thanh Hóa: Nhiều hoạt động ý nghĩa chào mừng ngày lễ lớn của đất nước
Nha Khoa Valis - Nơi giữ chữ tín hơn vàng
(THPL) - Trong thế giới ngày nay, việc tìm kiếm một nơi chăm sóc sức khỏe răng miệng đáng tin cậy không chỉ là một sự lựa chọn, mà là một...26/04/2024 15:44:36Thiệu Hóa - Thanh Hóa: Khánh thành nhiều dự án giao thông quan trọng
(THPL) – Vào sáng 26/4, huyện Thiệu Hóa đã tổ chức lễ khánh thành các dự án: Tuyến đường giao thông đoạn tránh Ngã Ba Chè; Nút giao cao tốc...26/04/2024 13:50:11Hanoi Great Souvenirs 2024: Cơ hội để doanh nghiệp quảng bá, mở rộng thị trường
(THPL) - Hội chợ là cơ hội để các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh hàng lưu niệm, thủ công mỹ nghệ quảng bá, giới thiệu sản...26/04/2024 13:51:45Doanh nghiệp Việt cần lưu ý về nhãn mác thực phẩm khi xuất khẩu vào Singapore
(THPL) - Để đảm bảo xây dựng uy tín và hình ảnh của doanh nghiệp khi xuất khẩu vào thị trường Singapore, doanh nghiệp Việt cần lưu ý về...26/04/2024 10:01:03
ĐỌC NHIỀU NHẤT
Quảng bá thương hiệu Việt
-
Nha Khoa Valis - Nơi giữ chữ tín hơn vàng
(THPL) - Trong thế giới ngày nay, việc tìm kiếm một nơi chăm sóc sức khỏe răng miệng đáng tin cậy không chỉ là một sự lựa chọn, mà là một nhu cầu cấp bách. Và giữa những lựa chọn vô số, Nha Khoa Valis không chỉ đứng vững mà còn tỏa sáng với cam kết giữ chữ tín hơn cả vàng đối với mọi khách hàng. - App MBBank: Xác thực khuôn mặt, an tâm chuyển tiền
- Cộng đồng runner ngóng chờ giải chạy VPBank Can Tho Music Night Run 2024
- Vietjet công bố đường bay mới TP. Hồ Chí Minh – Tây An (Trung Quốc)
Tôn vinh thương hiệu toàn cầu
-
Văn Phú – Invest: Xây chắc nền tảng, hướng tới tương lai
(THPL) - Ngày 24/04, tại Hà Nội, Công ty Cổ phần Đầu tư Văn Phú - Invest đã tổ chức thành công cuộc họp Đại hội đồng cồ đông thường niên năm 2024. Với mục tiêu giữ vững ổn định, song song với việc tiếp tục phát triển kinh doanh, doanh nghiệp sẽ tiếp tục triển khai loạt dự án tại các địa bàn mang tính trọng điểm và nằm trong kế hoạch chiến lược tầm nhìn đến năm 2032. - SHB năm thứ hai liên tiếp được vinh danh Ngân hàng có hoạt động tài trợ...
- Công bố thêm 1 nhà máy đạt trung hòa carbon, Vinamilk tiến nhanh trên hành trình...
- Quý 1/2024: Techcombank báo lãi 7.802 tỷ đồng, quán quân tỷ lệ CASA ở mức...