Thúc đẩy ngành quỹ, góp phần phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới

Ngày 28/3, tại TP.HCM, Bộ Tài chính tổ chức Hội nghị “Quỹ đầu tư và đầu tư nước ngoài trong kỷ nguyên phát triển mới của Việt Nam”. Hội nghị nhằm đánh giá thực trạng, chia sẻ kinh nghiệm và đề xuất giải pháp thu hút nguồn lực để phát triển kinh tế thông qua các quỹ đầu tư và đầu tư nước ngoài.

2024 là năm đánh dấu sự thành công của nền kinh tế và thị trường vốn Việt Nam

Tại hội nghị, ông Nguyễn Văn Thắng - Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, 2024 là năm đánh dấu sự thành công của nền kinh tế và thị trường vốn Việt Nam với tổng mức vốn huy động đạt gần 930 nghìn tỷ đồng, cao gấp 1,3 lần so với năm 2023, tương đương 25% tổng vốn đầu tư toàn xã hội. Năm 2024, quy mô vốn hoá thị trường cổ phiếu đạt 62,5% GDP; dư nợ thị trường trái phiếu đạt 31,5% GDP.  Nhà đầu tư nước ngoài đã mở gần 48.000 tài khoản đầu tư với tổng giá trị giao dịch gần 1,1 triệu tỷ đồng.

Cùng với sự tăng trưởng của vốn đầu tư gián tiếp, tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài thực hiện năm 2024 đạt 25,4 tỷ USD, tăng 9,4% so với năm trước, đạt mức cao nhất từ trước đến nay. Những kết quả này đã đóng góp tích cực cho tăng trưởng GDP đạt 7,09%, đưa quy mô nền kinh tế Việt Nam lên 476,3 tỷ USD, đứng thứ 33 trên thế giới.

Quỹ đầu tư chứng khoán chưa tương xứng tiềm năng

Mặc dù đạt được những kết quả rất tích cực nhưng ông Thắng nhìn nhận vẫn còn rất nhiều khó khăn, thách thức phía trước. Cụ thể, đối với quỹ đầu tư chứng khoán, tổng giá trị tài sản ròng của các quỹ đến cuối năm 2024 tương đương 1,2% vốn hóa thị trường chứng khoán; tổng giá trị tài sản quản lý của công ty quản lý quỹ tương đương 6,5% GDP; trên thị trường chứng khoán số lượng nhà đầu tư liên tục tăng nhưng tài khoản giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài chỉ chiếm 0,5%. Hoạt động của hệ thống quỹ đầu tư chứng khoán chưa tương xứng với tiềm năng phát triển.

Đối với hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), bên cạnh những kết quả đạt được, theo nhìn nhận của các nhà đầu tư và tổ chức quốc tế vẫn tồn tại một số vướng mắc trong quá trình thực thi về đất đai, xây dựng, thuế, hải quan, thủ tục hành chính và ngoại hối...

Theo ông Thắng, để mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2025 đạt 8% trở lên, tạo tiền đề phát triển ở mức hai con số trong thời gian tới, Bộ Tài chính mong muốn lắng nghe những đánh giá đa chiều, những đề xuất, hiến kế giải pháp để phát triển các quỹ đầu tư nhằm thu hút nguồn lực trong và ngoài nước cho đầu tư phát triển; nâng cao hiệu quả đầu tư nước ngoài, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu đầu tư sang các ngành, lĩnh vực có hàm lượng công nghệ, giá trị gia tăng cao, thân thiện môi trường… đóng góp vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong kỷ nguyên mới.

Nhà đầu tư nhỏ lẻ chưa mặn mà đầu tư qua quỹ 

Cũng tại hội nghị,  bà Vũ Thị Chân Phương, Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cho biết, cả nước có khoảng 43 công ty quản lý quỹ và 123 quỹ đầu tư chứng khoán, tổng tài sản quản lý hơn 750.000 tỉ đồng, gấp hơn 7 lần so với năm 2014.

Dù ngành quỹ đã duy trì tốc độ tăng trưởng trung bình trên 20% mỗi năm trong một thập kỷ qua, nhưng tổng tài sản quản lý mới chỉ chiếm gần 6% GDP, thấp hơn đáng kể so với khu vực. "Nhà đầu tư nhỏ lẻ chưa mặn mà đầu tư qua quỹ mà chủ yếu thực hiện trực tiếp, tự kiểm soát giao dịch", bà Phương nói.

Việc thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của ngành quỹ không chỉ giúp thu hút dòng vốn dài hạn mà còn góp phần xây dựng một hệ thống nhà đầu tư ổn định, bền vững hơn. Đặc biệt, sự mở rộng của các loại quỹ đầu tư như quỹ chỉ số, quỹ ESG, quỹ hạ tầng… sẽ không chỉ nâng cao sức hấp dẫn đối với nhà đầu tư quốc tế mà còn tạo động lực quan trọng cho sự tăng trưởng bền vững của thị trường chứng khoán.

Chuyên gia đề xuất các giải pháp để phát triển các quỹ đầu tư

Tham gia góp ý tại hội nghị, ông Don Lam - Tổng Giám đốc Tập đoàn VinaCapital đề xuất, nâng cao năng lực quản lý thị trường, tính minh bạch và niềm tin của nhà đầu tư như sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn để phát hiện các giao dịch bất thường, giao dịch nội gián và thao túng giá; áp dụng các tiêu chuẩn IFRS để nâng cao tính minh bạch.

Ông Don Lam cũng kiến nghị miễn thuế cho nhà đầu tư vào quỹ mở; loại bỏ giới hạn phân bổ 10% cho trái phiếu phát hành riêng lẻ trong các quỹ trái phiếu mở, dành trái phiếu phát hành riêng lẻ cho các nhà đầu tư tổ chức, không cho phép nhà đầu tư cá nhân tham gia, cho phép nhiều loại cổ phiếu với các mức phí khác nhau…

Để thúc đẩy phát triển khu vực tư nhân, ông Shantanu Chakraborty - Giám đốc Quốc gia ngân hàng Phát triển Châu á (ADB), Văn phòng Thường trú tại Việt Nam khẳng định, thị trường vốn Việt Nam có thể mang lại nhiều cơ hội cho cả nhà đầu tư trong và ngoài nước, bao gồm cả các quỹ đầu tư. Từ cổ phiếu và trái phiếu đến các công cụ phái sinh và quỹ tương hỗ, thị trường vốn của Việt Nam rất đa dạng và đang phát triển nhanh.

Ông Shantanu Chakraborty thông tin, ADB đã thành lập đơn vị phát triển khu vực tư nhân tại cơ quan thường trú Việt Nam để giúp các doanh nghiệp Việt Nam huy động nguồn vốn xanh. Điều này kỳ vọng sẽ góp phần vào chính sách của chính phủ trong việc tạo ra một môi trường hỗ trợ để tăng đóng góp của khu vực tư nhân vào GDP từ 43% vào năm 2020 lên 60-65% vào năm 2030.

Tuấn Anh