Tìm phương án cứu doanh nghiệp du lịch trong làn sóng dịch Covid-19 lần thứ tư

Sau ba lần bị các cú đòn mạnh của Covid-19, Việt Nam đã khống chế thành công dịch bệnh và rất khẩn trương khôi phục hoạt động kinh doanh. Giới DN du lịch thấp thỏm nghĩ rằng “quá tam ba bận,” Covid-19 sẽ “buông tha” vào mùa hè này. Tuy nhiên, đợt dịch thứ tư ập đến đúng dịp cao điểm hè 2021 với tốc độ cao.

Và cho đến thời điểm này, các DN kinh doanh dịch vụ lữ hành, du lịch đã phải gánh chịu tổn thất nặng nề cả về kinh tế và tinh thần.

Ông Nguyễn Công Hoan – Trưởng Ban truyền thông Hiệp hội Du lịch Việt Nam cho biết, hiểu cho đúng, đợt dịch lần thứ tư này thực sự không tác động đến nhiều doanh nghiệp lữ hành như những lần trước vì nhiều công ty đã đóng cửa, chưa trở lại. Tuy nhiên, với những công ty còn tồn tại thì  mức độ thiệt hại và hệ lụy của là rất nặng nề. Một số doanh nghiệp cầm cự được qua những đợt dịch trước đã dùng tất cả nguồn lực còn lại để bám trụ, thậm chí có những doanh nghiệp huy động thêm các nguồn lực khác để đầu tư cho dịch vụ, sản phẩm du lịch.

Thật không ngoa khi nói rằng, ở tại thời điểm này, tinh thần, niềm tin và kỳ vọng của DN giảm xuống rất thấp. Rất nhiều ý kiến tỏ ra hoài nghi, lo lắng không biết Covid-19 còn dai dẳng đến lúc nào và cũng không thể dự đoán đến khi nào mới được kiểm soát.

Đứng trước vấn đề này, ông Nguyễn Công Hoan cho rằng, việc trải qua các đợt tác động của đại dịch Covid-19, DN du lịch cũng đã có những biện pháp thích ứng. Tuy nhiên, với cú đánh bồi lần này DN, hơn lúc nào hết, họ cần phải chuyển đổi mô hình kinh doanh mới mong bám trụ hoạt động của mình.

Nhìn lại năm qua, trải qua các đợt dịch bệnh bùng phát, rất nhiều DN du lịch đã phải đóng cửa, chuyển đổi hoặc rẽ lối lĩnh vực kinh doanh khác. Nguồn lực DN đã phải chia sẻ cho nhiều lĩnh vực khác và chỉ dành một phần nhỏ cho du lịch.

Chính trong hoàn cảnh ấy, có lẽ Covid-19 sẽ tạo ra bước ngoặt quan trọng đối với ngành du lịch của Việt Nam. Ông Nguyễn Công Hoa cho rằng, lực lượng lao động và số lượng DN xác định “bỏ cuộc chơi” khỏi mảng du lịch sẽ rất lớn. Vì vậy, trong bối cảnh hiện nay, không còn cách nào khác các DN du lịch chuyển đổi lĩnh vực kinh doanh để tự cứu mình.

Theo ông Hoan, ở giai đoạn này, Việt Nam không nên loanh quanh những việc đã làm từ khi đại dịch ập đến như: Tổ chức lại, cắt giảm chi phí, đào tạo nhân sự, chuyển đổi số… Trong hoàn cảnh mới, các DN phải bình tĩnh và điều chỉnh tất cả kế hoạch một cách căn cơ, bài bản, lâu dài hơn. Nghĩa là buộc phải tính toán điều chỉnh kế hoạch ngắn hạn thành kế hoạch dài hạn, Thậm chí phải xem xét bổ sung thêm các mảng kinh doanh mới. Và trên thực tế, đã có nhiều chủ DN lữ hành không xuất thân từ ngành du lịch nay đã “dời gót” quay về ngành nghề cũ.

Mặt khác, giai đoạn này nên ưu tiên dùng năng lực chuyên môn đó để chuyển đổi kinh doanh hơn vì đầu tư về mặt tài chính thời điểm này rất rủi ro. Khả năng thành công sẽ cao hơn nếu kinh doanh dựa trên cơ sở nền tảng kiến thức, kỹ năng của lãnh đạo DN và người lao động đang có. Về tài chính, DN cũng phải tính toán và để dành quỹ dự phòng, để khi du lịch phục hồi mang ra đầu tư khởi động lại hoạt động kinh doanh, tránh tình trạng có bao nhiêu mang ra đầu tư hết nhưng không hiệu quả, khiến DN chết dần, chết mòn trước khi thị trường có thể phục hồi.

Ông Hoan khẳng định: “Với người lao động, chúng ta vẫn duy trì kết nối như hàng tuần họp giao ban online, các group (nhóm) tương tác để trao đổi, đánh giá tình hình thị trường nhằm duy trì kỹ năng chuyên môn du lịch. Nhân viên vẫn có một phần lương, được đóng bảo hiểm xã hội từ phía công ty và họ dùng những chuyên môn của mình để làm nghề tay trái, bù đắp thu nhập”.

Đương nhiên, với những khó khăn trước mắt, hầu hết các DN lữ hành đều hy vọng Chính phủ hỗ trợ giảm thuế, giảm lãi, giãn nợ, hỗ trợ trả lương cho người lao động… Tuy nhiên, nhiều ý kiến tỏ ra băn khoăn, việc hỗ trợ thuế của Nhà nước thời điểm này không mang lại nhiều ý nghĩa vì DN không có doanh thu. Còn nếu hỗ trợ trả lương cho người lao động thì cũng không khả quan bởi chưa biết đến khi nào du lịch mới phục hồi, mà chính sách hỗ trợ phải xác định được thời điểm bắt đầu và kết thúc.

Cũng phải nó thêm rằng, Covid-19 cũng trực tiếp tác động xấu tới rất nhiều ngành nghề, lĩnh vực khác liên quan tới du lịch như vận tải, nhà hàng - khách sạn, các khu vui chơi, giải trí. Khoản đầu tư của họ là rất lớn và thiệt hại cũng không hề nhỏ. Trong khi đó, lữ hành chỉ phải trả chi phí duy nhất là nhân sự, còn văn phòng có thể chuyển sang làm việc online. Vì vậy, thiết nghĩ, Nhà nước nên hỗ trợ chi phí nhân sự cho doanh nghiệp.

Thời điểm hiện tại, cũng phải thẳng thắn nhìn nhận, nguồn lực của Nhà nước có hạn nên đương nhiên phải ưu tiên công tác phòng chống dịch. Song song với đó là thúc đẩy những ngành ít chịu ảnh hưởng nhất để đẩy mạnh hoạt động sản xuất, kinh doanh như nông nghiệp, y tế, công nghệ, công nghiệp, gia công xuất khẩu… nhằm duy trì và tăng trưởng GDP, thêm nguồn thu cho ngân sách để có thêm nguồn lực chiến đấu với đại dịch và hỗ trợ lại những ngành bị ảnh hưởng.

Bệnh cạnh đó, nhà nước cần xem xét khuyến khích những ngành sản xuất kinh doanh mới tạo ra nhiều việc làm cho nhân sự ngành du lịch chuyển sang. Thậm chí các DN du lịch có thgeer chuyển sang đầu tư ở những lĩnh vực này nhằm duy trì hoạt động và giải quyết việc làm cho người lao động. Cũng cần có quỹ hỗ trợ, chương trình ưu đãi lãi suất cho các DN du lịch với những khoản vay đầu tư lĩnh vực mới tiềm năng trên cơ sở đánh giá, thẩm định tính khả thi hiệu quả của dự án.

Nhà nước cũng nên có cơ chế khuyến khích các công ty, DN không thuộc ngành du lịch có thể sử dụng nhân sự ngành này. Bởi, nhân sự ngành du lịch có nhiều kỹ năng mềm về marketing (tiếp thị), bán hàng, phiên dịch; đồng thời, thành lập, đầu tư cho bộ phận nghiên cứu đánh giá thị trường du lịch với các nhiệm vụ dự báo khi nào du lịch có thể phục hồi; thị trường nào phục hồi trước, phục hồi sau; những dòng sản phẩm nào sẽ tương ứng với mỗi thị trường trong thời gian tới.

Kim Sinh