Thanh Hóa: Tìm cách “cứu nguy” nguồn cung vật liệu xây dựng

Thanh Hóa có nhiều mỏ khoáng sản nhưng vẫn thiếu vật liệu xây dựng

Nguồn vật liệu xây dựng đang thiếu hụt trầm trọng trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa không chỉ ảnh hưởng đến các dự án trọng điểm mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến phát triển kinh tế xã hội toàn tỉnh. Mặc dù Thanh Hóa có nhiều nguồn vật liệu xây dựng như cát, đá, đất...tuy nhiên hiện nay giá VLXD trở nên đắt đỏ, thậm chí không có để mua thực hiện dự án.

Qua khảo sát thực tế, giá cát hiện nay trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa là 450 nghìn/m3. Tuy nhiên hiện nay không có cát để mua nên nhiều công trình xây dựng phải “cửa đóng then cài” chờ vật liệu. Hiện nay Thanh Hóa có 2 mỏ cát có đủ điều kiện để khai thác, 1 mỏ trên sông Mã và 1 mỏ cát trên sông Chu, nhưng cả hai mỏ này đều được cơ quan có thẩm quyền cấp trữ lượng quá thấp nên cũng chỉ khai thác cầm chừng để phục vụ công trình nội bộ chứ không bán ra ngoài.

Trước thực trạng trên, sáng 5/8, ông Nguyễn Văn Thi, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, Tổ trưởng Tổ công tác giải quyết khó khăn, vướng mắc trong hoạt động khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường trên địa bàn tỉnh, đã chủ trì hội nghị triển khai thực hiện Quyết định số 2595/QĐ-UBND ngày 29/7/2025 của Chủ tịch UBND tỉnh về Kế hoạch khắc phục các tồn tại, hạn chế trong quản lý, cấp phép hoạt động khoáng sản, nhằm giải quyết tình trạng khan hiếm vật liệu xây dựng.

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường, đến ngày 1/8, trên địa bàn có 295 mỏ vật liệu xây dựng thông thường do UBND tỉnh cấp phép còn hạn, gồm 214 mỏ đá, 52 mỏ đất và 29 mỏ cát.

Tổng trữ lượng các mỏ đá khoảng 187 triệu m3, công suất khai thác 12 triệu m3/năm, trữ lượng còn lại 153 triệu m3; trong đó 187 mỏ đang hoạt động, 12 mỏ chưa khai thác do chưa thuê đất và 15 mỏ tạm dừng vì vi phạm hoặc hết trữ lượng.

Các mỏ đất có tổng trữ lượng 58,62 triệu m3, công suất 5,87 triệu m3/năm, song chỉ có 10 mỏ đang hoạt động với khoảng 8,3 triệu m3 trữ lượng còn lại; 12 mỏ liên quan đến các đối tượng bị khởi tố; 20 mỏ cơ bản hết trữ lượng hoặc bị dừng khai thác; 7 mỏ vướng thủ tục thuê đất và đường vận chuyển; 3 mỏ khai thác làm phụ gia xi măng.

Riêng mỏ cát, tổng trữ lượng được phép khai thác là 10,4 triệu m3, nhưng hiện chỉ có 3 mỏ hoạt động với tổng công suất 95.000 m3/năm; 19 mỏ liên quan đến các vụ án đang được điều tra; 4 mỏ cơ bản hết trữ lượng; 3 mỏ chưa khai thác do vướng thủ tục.

Thực tế công suất khai thác hiện nay không đáp ứng được nhu cầu vật liệu, đặc biệt đất san lấp, cát, khiến nguồn cung vật liệu xây dựng cho các công trình trọng điểm, dự án hạ tầng trên địa bàn tỉnh luôn thiếu hụt, gây ách tắc và làm chậm tiến độ nhiều dự án.

Nguyên nhân của tình trạng này được xác định là công tác quy hoạch chưa theo kịp yêu cầu thực tiễn; việc đánh giá trữ lượng, giám sát khai thác còn hạn chế; năng lực và ý thức chấp hành pháp luật của một số chủ mỏ chưa cao; trong khi sự phối hợp, quản lý của một số địa phương và ngành chức năng còn chưa chặt chẽ.

Để khắc phục tình trạng trên, ngành Nông nghiệp và Môi trường đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo triển khai quyết liệt các nhóm nhiệm vụ tại Quyết định số 2595/QĐ-UBND của Chủ tịch UBND tỉnh, với hàng loạt giải pháp đồng bộ để quyết liệt giải quyết tình trạng khan hiếm vật liệu xây dựng.

Theo đó, tỉnh tiến hành rà soát, phân nhóm các mỏ để xử lý linh hoạt. Nhóm I gồm các mỏ đang hoạt động, còn trữ lượng, đủ điều kiện sẽ được chấp thuận nâng công suất ngay, rút ngắn 55% thời gian thủ tục so với trước. Nhóm II là các mỏ liên quan đến điều tra của cơ quan công an, sẽ xử lý sau khi có kết luận.

Nhóm III gồm các mỏ chưa khai thác do vướng thuê đất hoặc đường vận chuyển, UBND cấp xã phải khẩn trương thực hiện giải phóng mặt bằng, hoàn thiện thủ tục cho thuê đất và mở đường để doanh nghiệp sớm hoạt động.

Nhóm IV là các mỏ cơ bản hết trữ lượng, sẽ đóng cửa và khắc phục tồn tại, đồng thời rà soát để điều chỉnh giấy phép hoặc đổi tên khoáng sản nếu phù hợp.

Tại hội nghị, các đại biểu đã thống nhất cao về sự cần thiết phải triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp nhằm nhanh chóng tháo gỡ vướng mắc, khắc phục tình trạng khan hiếm vật liệu xây dựng.

Các ý kiến nhấn mạnh việc cần thiết thành lập thành lập tổ giúp việc cho tổ công tác; đồng thời cần phân công nhiệm vụ cụ thể, rõ ràng cho các thành viên và xác định mốc thời gian xử lý từng việc trong lộ trình tháo gỡ khó khăn; tăng cường hướng dẫn, hỗ trợ doanh nghiệp hoàn thiện thủ tục pháp lý, đồng thời quản lý, giám sát hoạt động khai thác thác tuân thủ đúng quy định; kiên quyết xử lý nghiêm các vi phạm, góp phần ổn định thị trường và đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội của tỉnh.

Cần chủ động tiếp nhận, phối hợp xử lý thông tin, kịp thời tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp

Phát biểu kết luận hội nghị, ông Nguyễn Văn Thi, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh nhấn mạnh: Trong thời gian qua, trên địa bàn Thanh Hóa cũng như nhiều tỉnh, thành khác đã xảy ra tình trạng khan hiếm vật liệu xây dựng, đặc biệt là đất san lấp, cát xây dựng khiến giá cả biến động và ảnh hưởng đến tiến độ nhiều công trình, dự án.

Mặc dù Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo và tổ chức các cuộc đối thoại tháo gỡ, nhưng hiệu quả vẫn chưa đạt như mong muốn. Tại cuộc họp ông Thi đã yêu cầu các sở, ngành và địa phương phải nâng cao trách nhiệm, xem đây là nhiệm vụ cấp bách, cần hành động quyết liệt để khắc phục thật nhanh chóng tình trạng thiếu hụt vật liệu xây dựng.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh thống nhất, đối với 9 mỏ đang hoạt động và còn trữ lượng, đủ điều kiện, các đơn vị liên quan sẽ tiến hành thủ tục chấp thuận chủ trương nâng công suất để đáp ứng nhu cầu vật liệu xây dựng trước mắt. Các mỏ đã cấp phép phải khẩn trương hoàn thiện thủ tục để sớm đi vào hoạt động. Các mỏ vi phạm phải có giải pháp xử lý dứt điểm, không để tái diễn tình trạng kéo dài.

Giao Sở Nông nghiệp và Môi trường rà soát, báo cáo chi tiết thực trạng từng mỏ, đề xuất giải pháp dứt khoát, cụ thể để báo cáo UBND tỉnh. Cùng với đó, cơ quan Đăng kiểm khu vực hướng dẫn, tạo điều kiện để các phương tiện tàu, thuyền hoàn thiện thủ tục pháp lý khai thác.

Về lâu dài, yêu cầu công tác quy hoạch phải được rà soát, tính toán lại một cách bài bản, đảm bảo tầm nhìn lâu dài, gắn với phân vùng khai thác hợp lý, giảm áp lực hạ tầng giao thông. Việc đấu giá mỏ và đo đạc trữ lượng cần được đẩy nhanh, đồng thời lựa chọn nhà đầu tư có năng lực, trách nhiệm, minh bạch.

Với vai trò then chốt của chính quyền địa phương và cơ sở trong quản lý, giám sát hoạt động khai thác khoáng sản. Các xã, phường phải phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành để giải quyết kịp thời khó khăn, vướng mắc, đặc biệt là công tác giải phóng mặt bằng, cho thuê đất và hướng dẫn thủ tục cho doanh nghiệp. Đồng chí cũng đề nghị Sở Tài chính nghiên cứu cơ chế phân chia nguồn thu hợp lý để các xã, phường tăng cường quản lý và tái đầu tư hạ tầng.

Sở Xây dựng sát sao trong công tác quy hoạch, đấu giá, thẩm định trữ lượng và bảo đảm giao thông. Công an tỉnh đẩy nhanh xử lý các vụ vi phạm và chủ trì tham mưu xây dựng đề án bảo đảm an ninh trật tự trong hoạt động khai thác khoáng sản.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh yêu cầu các ngành thành viên tổ công tác chủ động tiếp nhận, phối hợp xử lý thông tin, kịp thời tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. UBND tỉnh sẽ thành lập tổ giúp việc, bám sát thực tế để triển khai nhiệm vụ hiệu quả, góp phần ổn định thị trường vật liệu xây dựng trong thời gian sớm nhất.

Duy Duẩn