Cây tre luồng góp phần “xóa đói, giảm nghèo” ở huyện Lang Chánh

Với chủ trương thu hút thành công nhiều doanh nghiệp đến đầu tư vào các lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp, giao thông và thương mại, dịch vụ. Nhiều dự án đang triển khai hứa hẹn giải quyết việc làm cho hàng nghìn lao động địa phương ở huyện Lang Chánh, sớm biến vùng đất nghèo nàn cằn cỗi thành vùng đất phát triển của miền núi xứ Thanh.

Với chủ trương đó, huyện Lang Chánh đã có nhiều doanh nghiệp đến đầu tư xây dựng dự án, nhà máy... trong đó có Nhà máy ứng dụng công nghệ cao sản xuất sản phẩm tre, luồng tại thị trấn Lang Chánh do Công ty CP Bamboo King Vina đầu tư 600 tỷ đồng, giải quyết việc làm cho khoảng 1.500 lao động (dự kiến khánh thành trong tháng 5/2023 tới đây).

Tại Lang Chánh những năm qua, cây luồng được xem là loài cây “xóa đói, giảm nghèo” của người dân miền núi tỉnh Thanh Hóa, cây luồng đã tạo ra nguồn thu nhập chính cho nhiều hộ dân. Và đến nay, khi có nhà máy sản xuất ứng dụng công nghệ cao sản xuất sản phẩm tre thì Lang Chánh càng có nhiều lợi thế để phát triển hơn nữa.

Các năm trước, theo đánh giá của ngành lâm nghiệp, thu nhập bình quân hằng năm của các hộ trồng luồng tại Thanh Hóa chỉ đạt đạt 7 - 9 triệu đồng/ha. Nhiều hộ gia đình khai thác cả luồng non (tuổi 1 và 2) là cây chủ yếu sinh măng, làm giảm số lượng cây luồng/bụi. Cường độ khai thác quá mức làm cho khoảng 46,2% diện tích rừng luồng trên địa bàn tỉnh đang bị thoái hóa, khiến diện tích trồng luồng bị thu hẹp lại. Đến nay tỉnh Thanh Hóa đang có có chế chính sách để phát triển chuỗi giá trị tre, luồng và xem đây là loài cây chủ lực của tỉnh trong thời gian tới.

Nhằm nâng cao giá trị, thúc đẩy sự phát triển cây luồng tương xứng với tiềm năng, lợi thế và phát triển vùng nguyên liệu tre, luồng trên địa bàn, các huyện, đặc biệt là huyện Lang Chánh, cần đẩy mạnh phát triển các mô hình liên kết giữa nông dân - HTX - Doanh nghiệp, tổ chức sản xuất theo chuỗi sản phẩm từ trồng rừng, thu mua nguyên liệu, chế biến và tiêu thụ, nâng cao giá sản phẩm. Tập trung thu hút các nhà đầu tư có tiềm lực về tài chính, quản trị doanh nghiệp, công nghệ hiện đại, sản xuất quy mô lớn, chế biến sâu, gắn với xây dựng thương hiệu, nâng cao giá trị sản phẩm; hạn chế việc chế biến thô giá trị thấp...

Trao đổi với PV báo chí, ông Vi Hồng Nghị ở xã Tân Phúc, huyện Lang Chánh cho biết: Gia đình ông có 10 ha trồng luồng. Phần lớn là luồng thuần và được khai thác liên tục trong nhiều năm, sâu bệnh phát triển mạnh, năng suất và chất lượng giảm đi rõ rệt. Hằng năm, cây luồng cho gia đình ông thu nhập khoảng 10 triệu đồng/ha. Ông và các hộ khác ở địa phương chủ yếu trồng luồng theo phương pháp truyền thống, nên năng suất thấp, giá thành không ổn định và thường xuyên bị thương lái ép giá.

Tiềm năng phát triển về tre luồng tại đây rất lớn, nhưng trong thời gian qua việc trồng, chăm sóc, khai thác và chế biến các sản phẩm từ cây luồng còn nhiều hạn chế như: việc tiếp cận khoa học kỹ thuật của người dân trong trồng và chăm sóc luồng còn hạn chế, việc chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh chưa được quan tâm đúng mức, hầu hết diện tích rừng luồng thâm canh phục tráng nằm trên địa bàn có địa hình phức tạp, đất đai cằn cỗi; khó khăn về lực lượng lao động, hầu hết rừng luồng đã có là luồng thuần loài và được khai thác liên tục trong nhiều năm đến nay đã bộc lộ nhiều nhược điểm, năng suất, chất lượng giảm, nhiều diện tích bị khai thác quá mức. Các cơ sở tiêu thụ, chế biến luồng còn nhỏ lẻ, hình thức liên kết theo chuỗi giá trị trong sản xuất chưa phát triển, các nhà máy chế biến chưa gắn kết với vùng nguyên liệu, chưa có nhiều sản phẩm chế biến sâu, giá trị hàng hoá sau chế biến chưa cao… 

Để phát triển liên kết theo chuỗi giá trị trong sản xuất tre luồng, huyện Lang Chánh đã thu hút được Công ty Bamboo King Vina đầu tư nhà máy tre luồng công nghệ cao với công suất 1.500 tấn/ngày. Dự kiến nhà máy khánh thành vào tháng 5/2023. Khi nhà máy đi vào hoạt động sẽ tạo việc làm cho khoảng 1.500 lao động trực tiếp và hàng chục nghìn lao động gián tiếp trong và ngoài địa phương...

Nhằm nâng cao giá trị, thúc đẩy sự phát triển cây tre, luồng tương xứng với tiềm năng, lợi thế vốn có tại các huyện miền núi của tỉnh Thanh Hóa, ông Cao Văn Cường, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Thanh Hóa cho biết: Thời gian tới, đơn vị phối hợp với các sở, ngành, cơ quan, đơn vị, các địa phương, Công ty CP Bamboo King Vina xây dựng mô hình phát triển tre luồng tại huyện Lang Chánh theo chuỗi giá trị để nhân rộng. Đồng thời, ngành nông nghiệp tiếp tục tổ chức thực hiện có hiệu quả chính sách phục tráng rừng luồng, đẩy mạnh phát triển vùng thâm canh luồng, nâng cao năng suất, chất lượng rừng luồng và thúc đẩy việc cấp chứng chỉ rừng FSC, gắn chế biến với xuất khẩu. Các địa phương trồng luồng có kế hoạch tổ chức sản xuất theo chuỗi giá trị từ trồng rừng, thu mua nguyên liệu đến chế biến và tiêu thụ, nâng cao giá trị sản phẩm.

Cùng với đó, ngành nông nghiệp và các địa phương đẩy mạnh việc thu hút các nhà đầu tư có tiềm lực về tài chính, quản trị doanh nghiệp, công nghiệp hiện đại, sản xuất quy mô lớn, chế biến sâu, gắn với xây dựng thương hiệu, nâng cao giá trị sản phẩm, hạn chế việc chế biến thô giá trị thấp.

Được biết, hiện huyện Lang Chánh đã phát triển được gần 13.676 ha luồng nguyên liệu, sản lượng khai thác hàng năm hơn 11 triệu cây và hơn 1.000 tấn nguyên liệu ngoài gỗ. Thông qua thực hiện các giải pháp phát triển rừng luồng, các xã, thị trấn đã thâm canh được 5.000 ha luồng, phục tráng 1.930 ha rừng luồng kém chất lượng. Nhằm nâng cao giá trị sản xuất lâm nghiệp và phát triển rừng bền vững, huyện Lang Chánh đã phối hợp với các cơ sở chế biến lâm sản xuất khẩu, liên kết với các hộ trồng luồng theo tiêu chuẩn quốc tế FSC của châu Âu.

Qua đó, huyện đã có hơn 2.000 ha luồng được Hội đồng quản lý rừng quốc tế cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững (FSC), góp phần quan trọng để cây luồng đảm bảo tiêu chuẩn, chất lượng, ổn định giá cả và đầu ra cho sản phẩm.

Trao đổi với PV báo chí, ông Hoàng Văn Thanh, Chủ tịch UBND huyện Lang Chánh cho biết, cụm công nghiệp Bãi Bùi ở thị Trấn Lang Chánh có tổng mức đầu tư khoảng trên 600 tỷ đồng, quy mô diện tích 15ha, với các hạng mục xây dựng nhà xưởng, kho chứa hàng, khu văn phòng điều hành và các hạng mục công trình hạ tầng kỹ thuật, phụ trợ khác. Nhà máy đưa vào sử dụng dự kiến sẽ sản xuất ra các sản phẩm, như: gỗ dán, gỗ lạng, ván ép và ván mỏng khác; sản xuất đồ gỗ xây dựng; sản xuất sản phẩm từ luồng, tre, nứa, hướng tới sự phát triển bền vững trong lĩnh vực sản xuất tre luồng tại huyện Lang Chánh và các huyện miền núi.

Cũng theo ông Thanh cho biết, với việc Công ty Bamboo King Vina đầu tư nhà máy tre luồng công nghệ cao, huyện thường xuyên chỉ đạo và động viên Ban lãnh đạo và công nhân nhà máy tiếp tục khắc phục những khó khăn bước đầu, nhanh chóng triển khai, hoàn thiện các hạng mục để nhà máy sớm đi vào vận hành, không chỉ tạo việc làm cho lao động địa phương, mà còn thu hút lượng lớn lao động ở nhiều địa phương lân cận, từ đó góp phần hiệu quả vào công tác giảm nghèo, phát triển kinh tế, xã hội trên địa bàn.

Cũng theo ông Hoàng Văn Thanh cho biết thêm, để đẩy nhanh tiến độ thu hút đầu tư, thời gian tới huyện Lang Chánh tiếp tục nâng cao chất lượng xúc tiến đầu tư, xây dựng mối quan hệ thân thiện và nhất quán với nhà đầu tư, doanh nghiệp vì mục tiêu phát triển. Nghiên cứu, ban hành và thực hiện các cơ chế hỗ trợ thu hút đầu tư phù hợp với các quy định của pháp luật. Chú trọng quảng bá, giới thiệu với doanh nghiệp trong, ngoài tỉnh về tiềm năng, thế mạnh và cơ chế, chính sách thông thoáng của tỉnh và huyện để đẩy mạnh thu hút đầu tư..., qua đó, thúc đẩy kinh tế - xã hội của huyện Lang Chánh phát triển hơn nữa.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp đầu tư sản xuất, huyện Lang Chánh đã và đang kêu gọi đầu tư xây hạ tầng Cụm công nghiệp Bãi Bùi, với diện tích 31,3 ha và Cụm công nghiệp Lý Ải. Đến nay, trên địa bàn huyện đã thu hút được 14 cơ sở chế biến lâm sản, tiêu biểu như Công ty CP Lâm sản Lang Chánh, công suất 2.400 tấn/năm; HTX chế biến lâm sản Lang Chánh, công suất 8.000 tấn/năm; Công ty CP Xây dựng và Thương mại Phúc Đức (xã Giao An) sản xuất dăm gỗ keo 3.000 tấn/năm và nan keo xẻ thanh 300m3/năm; xưởng chế biến lâm sản thuộc Ban Quản lý rừng phòng hộ Lang Chánh sản xuất dăm gỗ keo 9.000 tấn/năm, ván bóc 700m3/năm và gỗ xẻ 2.100m3/năm... Các cơ sở chế biến lâm sản trên địa bàn huyện đang tạo việc làm thường xuyên cho khoảng 370 lao động, với thu nhập khoảng 5 triệu đồng/người/tháng.

Từ vùng đất còn nhiều khó khăn như Lang Chánh “không biết trồng gì ngoài tre luồng”, đến nay loài cây này đã trở thành cây “đặc sản” của vùng và trong thời gian tới đây, cây tre luồng sẽ là cây “xóa đói, giảm nghèo” cho người dân nơi đây.

Duy Phúc