Câu chuyện văn hóa ẩm thực đặc sắc trong mâm “cỗ lá” của người Mường
(THPL) - Có dịp ghé thăm bản Mường (huyện Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ) vào những ngày Tết Nguyên đán, du khách sẽ được hòa mình vào không khí sôi động với những làn điệu dân ca, những câu hát đối thể hiện sự hồn nhiên, trong sáng của những chàng trai, cô gái người dân tộc Mường. Đặc biệt, mâm “cỗ lá” (đồ ăn bày trên lá chuối) được xem là một trong những nét đặc trưng về văn hóa ẩm thực của người Mường.
Tin liên quan
- Cao tốc Cam Lâm – Vĩnh Hảo cho xe lưu thông từ 7 giờ sáng ngày 26/4
Dự báo giá xăng giảm nhẹ trong kỳ điều chỉnh ngày mai 25/4
Dự báo thời tiết ngày 24/4: Bắc Bộ và Thanh Hoá có mưa dông
Thanh Hóa: Đắm tàu làm 4 ngư dân mất tích - nỗi đau người ở lại
Cao Bằng đẩy mạnh thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia
“Cỗ lá” được hiểu giản đơn là mâm cỗ bày trên lá. Đây là nét văn hóa ẩm thực sơ khai của người Mường và cho đến nay vẫn còn được lưu giữ trong những dịp lễ, tết, cưới xin hay ma chay…
Tuy người Mường ở đâu cũng biết bày mâm “cỗ lá” gần giống nhau nhưng khác nhau cơ bản chỉ ở món chấm. Trong khi người Mường tại Phú Thọ và Hòa Bình thường sử dụng muối hạt dổi đậm đà, mang hương vị của núi rừng thì người Mường tại Thanh Hóa lại sử dụng tương ớt, rất gần gũi với người Kinh.
Cũng theo lời kể của các cụ cao niên trong làng cho biết, nguyên liệu chính cho mâm “cỗ lá” có thể là gà, lợn hay bò, trâu, nhưng phổ biến nhất vẫn là lợn Mán – một loại lợn lửng thường chỉ nặng 15 – 30kg, được bà con Mường nuôi thả trên đồi núi, quanh năm chỉ biết ăn ngô, khoai, cây cỏ nên cho thịt săn chắc, ít mỡ, có vị thơm ngọt tự nhiên…
Hay cũng có thể là một loại gà rất đặc biệt bước ra từ truyền thuyết, đó là gà nhiều cựa, được người Mường nuôi theo hình thức bán hoang dã, không sử dụng cám công nghiệp. Gà loại này thường chậm lớn, phải nuôi mất một năm mới đạt 1,2-1,5 kg nên ăn rất ngon, chắc thịt.
Bên cạnh thịt lợn, gà, một món ăn không thể thiếu trong mâm “cỗ lá” đó là cá suối nướng, cá được người dân bắt ngoài những con suối tự nhiên, về nướng trên bếp than vàng ruộm.
Để mâm “cỗ lá” trở nên hấp dẫn và nhiều màu sắc thì còn có các món rau đặc trưng của núi rừng như: măng luộc, rau rừng đồ, rau rớn nộm hoặc xào và các loại rau sống. Cùng với đó, “cỗ lá” cũng không thể thiếu xôi, xôi trắng để tượng trưng cho tinh hoa của đất và rừng. Xôi nếp gạo nương được đồ chín tới, gói vuông vức trong tàu lá chuối đã hơ lửa cho mềm. Xôi vừa thơm, vừa dẻo.
Nếu vào những ngày lễ hội lớn, đồng bào Mường thường đồ xôi ngũ sắc với năm màu xanh - đỏ - tím - vàng - trắng thật đẹp mắt. Mỗi mâm cỗ còn được xếp với một đĩa hoa chuối xào, một hoặc hai bát canh loóng chuối - là canh được nấu bằng cây chuối rừng non, thái mỏng, nấu với nước luộc lòng. Canh có vị ngọt đậm đà là món canh đặc trưng và không thể thiếu trong mâm cỗ.
Cuối cùng là gia vị muối hạt dổi, đó là muối sau khi rang hoặc nướng lên, trộn với hạt dổi, loại hạt có màu đen, mùi rất thơm, sau khi đã được nướng trên than hồng và giã nát. Muối hạt dổi làm cho cỗ lá thêm hương vị, thêm đậm đà là một phần không thể thiếu trong mâm cỗ của người Mường.
Đặc biệt, “cỗ lá” là món ăn được bày trên lá chuối, là một nét độc đáo trong ẩm thực của dân tộc Mường ở Tân Sơn. Lá dùng để xếp cỗ là lá chuối rừng, loại bánh tẻ, được hơ lửa cho dẻo và có mùi thơm ngai ngái đặc trưng, biểu tượng sự gắn bó của cư dân với núi rừng.
Thường mâm cỗ lá bày xong không được ăn ngay mà còn phải dâng cúng trời đất, tổ tiên với mong muốn cầu mong một năm mùa màng bội thu, cây cối phát triển, gia đình no ấm, hạnh phúc…
Và khi thầy mo đọc xong bài cầu cúng, thì các mâm cỗ mới được chia ra các chiếu theo tôn ti trật tự: mâm của người già, mâm của đàn ông, mâm của phụ nữ, trẻ con. Miếng đầu tiên gắp mời khách quý đến nhà hay những người cao tuổi là miếng gan, sau đó mới đến phao câu, tiết…, trẻ con được gắp miếng đùi, những người khác trong gia đình chỉ ăn những phần còn lại.
Có thể thấy, mâm “cỗ lá” chứa đựng cả ân tình của người Mường trong tương quan với đất, trời, rừng, núi…, là nét tinh tế trong đời sống ẩm thực xứ Mường. Thưởng thức “cỗ lá”, thực khách không chỉ cảm nhận được hương vị của các món ăn chấm với muối hạt dổi, mà còn nhận thức được tình cảm mộc mạc, chân thành cùng những lễ giáo, phép tắc của người Mường được thể hiện qua cách bày cỗ, cách ngồi, cách ăn…
Ngày nay, mâm “cỗ lá” đã được cách tân nhưng trong thâm tâm mỗi người Mường vẫn có ý thức “gìn vàng giữ ngọc” để bảo vệ những giá trị truyền thống của tổ tiên. Phải được thưởng thức mâm “cỗ lá” người Mường ngay tại bản Mường vào dịp Tết Nguyên đán, du khách mới cảm nhận được hết ý nghĩa và vẻ đẹp dung dị của mâm cỗ Mường trong cuộc sống người Mường tại Phú Thọ.
Huyền Chi
Tin khác
-
Giải quần vợt bãi biển vô địch quốc gia năm 2024 cúp VTV8 sẽ diễn ra tại Sầm Sơn
-
Cao tốc Cam Lâm – Vĩnh Hảo cho xe lưu thông từ 7 giờ sáng ngày 26/4
-
Thanh Hóa: Bắt thêm 1 đối tượng trong nhóm sản xuất thực phẩm chống đột quỵ giả
-
Văn Phú – Invest: Xây chắc nền tảng, hướng tới tương lai
-
Nghệ sĩ nhiếp ảnh Triệu Đại: Người chép lịch sử chiến dịch Điện Biên Phủ bằng ảnh
-
Hàng triệu xe Honda CR-V và Accord bị điều tra vì lỗi phanh khẩn cấp
Ngày mai 25/5, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục đấu thầu bán vàng miếng
(THPL) - Ngân hàng Nhà nước Việt Nam vừa có thông báo tiếp tục tổ chức phiên đấu thầu bán vàng miếng SJC vào ngày 25/04/2024 (Thứ Năm).24/04/2024 17:00:02KĐT sinh thái dọc 2 bên bờ sông Đơ: Mảnh ghép quan trọng thay đổi diện mạo "viên ngọc biển" Sầm Sơn
(THPL) - Những năm gần đây, “viên ngọc biển Đông Dương” TP Sầm Sơn đang vươn mình trở thành một đô thị biển phát triển lớn mạnh,...24/04/2024 12:50:00Doanh nghiệp cần lưu ý khi xuất khẩu dưa hấu sang Trung Quốc
(THPL) - Để đảm bảo cho hàng hóa được xuất khẩu thuận lợi, các doanh nghiệp cần đáp ứng các yêu cầu khi làm thủ tục xuất khẩu dưa...24/04/2024 14:54:34Phó Thủ tướng yêu cầu rà soát tình hình gia tăng nhập khẩu thép cán nóng
(THPL) - Phó Thủ tướng Lê Minh Khái yêu cầu các cơ quan liên quan rà soát tình hình gia tăng nhập khẩu thép cán nóng (HRC) để chủ động thực...24/04/2024 13:01:22
ĐỌC NHIỀU NHẤT
Quảng bá thương hiệu Việt
-
Cộng đồng runner ngóng chờ giải chạy VPBank Can Tho Music Night Run 2024
(THPL) - VPBank Can Tho Music Night Run 2024 sẽ chính thức khởi tranh vào ngày 13/4. Hàng ngàn runner háo hức trải nghiệm lễ hội thể thao âm nhạc lần đầu tiên diễn ra tại đô thị sông nước Cần Thơ. - Vietjet công bố đường bay mới TP. Hồ Chí Minh – Tây An (Trung Quốc)
- Du lịch Việt Nam có thêm điểm đến mới khiến giới thượng lưu khắp toàn...
- Thành lập Công ty TNHH Một thành viên CADIVI miền Bắc
Tôn vinh thương hiệu toàn cầu
-
Văn Phú – Invest: Xây chắc nền tảng, hướng tới tương lai
(THPL) - Ngày 24/04, tại Hà Nội, Công ty Cổ phần Đầu tư Văn Phú - Invest đã tổ chức thành công cuộc họp Đại hội đồng cồ đông thường niên năm 2024. Với mục tiêu giữ vững ổn định, song song với việc tiếp tục phát triển kinh doanh, doanh nghiệp sẽ tiếp tục triển khai loạt dự án tại các địa bàn mang tính trọng điểm và nằm trong kế hoạch chiến lược tầm nhìn đến năm 2032. - SHB năm thứ hai liên tiếp được vinh danh Ngân hàng có hoạt động tài trợ...
- Công bố thêm 1 nhà máy đạt trung hòa carbon, Vinamilk tiến nhanh trên hành trình...
- Quý 1/2024: Techcombank báo lãi 7.802 tỷ đồng, quán quân tỷ lệ CASA ở mức...
- menu rakuen giá ưu đãi
- Tổng kho tủ mát 2 cánh giá rẻ
- Tranh hoa sen