"Lệch pha" giữa lương tối thiếu và năng suất lao động ở Việt Nam
(THPL) - Tốc độ tăng lương tối thiểu hiện cao hơn tốc độ tăng năng suất lao động. Mức chênh lệch giữa tăng trưởng năng suất lao động với lương tối thiểu và lương trung bình nếu tiếp tục kéo dài, sẽ từ từ phá vỡ cân bằng trên nhiều khía cạnh của nền kinh tế.
Tin liên quan
- Nha khoa Valis có thực sự tốt hay chỉ như lời quảng cáo?
Xuất khẩu gạo sang Singapore tăng trưởng tốt trong quý I/2024
VASEP kiến nghị bãi bỏ hạn ngạch đối với tôm Việt Nam nhập khẩu vào Hàn Quốc
Mảng xuất khẩu của Vinamilk khởi sắc nhờ các thị trường chủ lực
Năm 2024, tổng tài sản MB dự kiến vượt mốc 1 triệu tỷ đồng
Đây là thực trạng được nêu ra trong báo cáo Tăng trưởng tiền lương và năng suất lao động ở Việt Nam do Viện nghiên cứu Kinh tế và Phát triển chính sách (VEPR) và Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản tại Việt Nam (JICA) công bố ngày 13/9.
Theo đánh giá, trong hơn một thập kỷ gần đây, lương tối thiểu đã tăng liên tục, với tốc độ khá nhanh tại Việt Nam, trong khi đó, năng suất lao động của Việt Nam vẫn còn thấp so với các nước láng giềng. Vì vậy, mức tăng lương tối thiểu đã làm gia tăng mối lo ngại về khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp nói riêng và của nền kinh tế Việt Nam nói chung.
Ông Trương Đình Tuyển - nguyên Bộ trưởng Thương mại cho rằng: "Chúng ta nên nghiên cứu bỏ lương tối thiểu, đồng thời với tăng chính sách bảo trợ xã hội". (Ảnh minh họa: Internet)
Nghiên cứu của VEPR đánh giá các chính sách trong thị trường lao động tại Việt Nam hiện nay, với trọng tâm là chính sách lương tối thiểu; mối quan hệ giữa tốc độ tăng lương tối thiểu, lương bình quân và năng suất lao động; cũng như những tác động của việc điều chỉnh liên tục các mức lương tối thiểu đối với nền kinh tế. Lương tối thiểu tăng ở mức trung bình hằng năm của Việt Nam đạt hai con số trong giai đoạn 2007-2015, vượt xa tốc độ tăng trưởng GDP bình quân đầu người và chỉ số giá tiêu dùng.
Cũng trong giai đoạn này, tốc độ tăng lương tối thiểu cao hơn tốc độ tăng năng suất lao động. Cụ thể, tỷ lệ lương tối thiểu trên năng suất lao động tăng nhanh, từ 25% năm 2007 đạt mức 50% năm 2015. Xu hướng này không giống với các quốc gia khác như Trung Quốc, Indonesia hay Thái Lan. Khoảng cách giữa tăng trưởng lương tối thiểu và tăng trưởng năng suất lao động ở Việt Nam đang nhanh hơn so với các quốc gia khác.
Chỉ tính riêng năm 2017, chi phí tối thiểu các doanh nghiệp tại Việt Nam phải gánh chịu, được tính bằng tổng lương tối thiểu và đóng góp vào các khoản bảo hiểm (bao gồm bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp) gần chạm mức chi phí tại Thái Lan và cao hơn mức chi phí tại Indonesia.
Viện trưởng VEPR Nguyễn Đức Thành cho biết trong trường hợp những lợi ích từ các khoản đóng góp này không được nhìn nhận bởi người lao động, khoản đóng góp bảo hiểm khá lớn ở Việt Nam có thể tạo ra những “khoảng trống thuế” giữa chi phí lao động mà doanh nghiệp phải gánh chịu với khoản thu nhập thực tế của người lao động.
Tại Việt Nam trong giai đoạn 2004-2015, năng suất lao động của Việt Nam tăng đáng kể với mức tăng trung bình đạt 4,4%. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng bình quân của lương (5,8%) vượt tốc độ tăng năng suất lao động. Mức chênh lệch giữa tăng trưởng năng suất lao động với lương tối thiểu và lương trung bình, nếu tiếp tục kéo dài, sẽ từ từ phá vỡ cân bằng trên nhiều khía cạnh của nền kinh tế, đặc biệt là cản trở tích lũy vốn con người, giảm động lực của nhà đầu tư, lợi nhuận của doanh nghiệp và sức cạnh tranh của nền kinh tế.
Việc tăng lương tối thiểu vùng nhằm đảm bảo mức sống tối thiểu cho người lao động, tuy nhiên, theo TS Nguyễn Tiến Dũng (VEPR) hiện vẫn có khoảng 50% lao động Việt Nam không được ký kết hợp đồng. Số lao động này chủ yếu làm việc tại các hộ kinh doanh gia đình, lao động tự do, lao động làm việc tại các khu vực kinh tế nhỏ và vừa, đương nhiên không thuộc phạm vi áp dụng của mức lương tối thiểu vùng, như vậy việc điều chỉnh tiền lương tối thiểu hiện nay không đảm bảo phân phối công bằng giữa lao động của các khu vực kinh tế.
Trước thực trạng này, nhiều khuyến nghị chính sách được VEPR đưa ra như: Điều chỉnh mức lương tối thiểu phải phù hợp với tăng trưởng năng suất lao động. Lương tối thiểu không phát huy vai trò hiệu quả nếu được xây dựng như một chính sách bảo trợ xã hội. Vì hệ thống lương tối thiểu hiện nay không bao gồm người lao động không có hợp đồng, cũng như không có nhiều tác dụng đối với các nhóm yếu thế và dễ bị tổn thương trong xã hội, cần có các chính sách bổ trợ khác, thay vì chỉ kỳ vọng ở chính sách lương tối thiểu.
Mức lương tối thiểu hiện đang được tính theo tháng, nên dần chuyển sang hệ thống tính theo giờ. Điều này đảm bảo rằng những người làm việc theo giờ hoặc theo ngày công có thể hưởng đầy đủ các quyền lợi của họ, đồng thời cho phép các nhà tuyển dụng linh hoạt hơn trong việc sử dụng lao động.
Ngoài sự tham gia của ba bên trong Hội đồng tiền lương quốc gia (chính phủ, đại diện của người sử dụng lao động ở trung ương, và đại diện của người lao động ở trung ương), Hội đồng nên có thêm sự tham gia của các chuyên gia, có chuyên môn sâu về kinh tế vĩ mô và kinh tế lao động, có khả năng đánh tác động của mức lương tối thiểu đối với việc làm, thu nhập trước/sau khi điều chỉnh lương tối thiểu.
Ngoài ra, một khuyến nghị chính sách khác được VEPR đưa ra, đó là ước tính tác động của tăng lương tối thiểu cần được thực hiện thường xuyên hơn với số liệu cập nhật, Chính phủ cũng có thể phát triển thêm công cụ để giám sát hiệu quả năng suất trong các ngành và khu vực kinh tế khác nhau.
Mai Anh (t/h)
Tin khác
-
Nha khoa Valis có thực sự tốt hay chỉ như lời quảng cáo?
-
Xuất khẩu gạo sang Singapore tăng trưởng tốt trong quý I/2024
-
Khai mạc Lễ hội Du lịch Cửa Lò 2024 và đón nhận Quyết định công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia - Lễ hội đền Yên Lương
-
Nội Bài và Đà Nẵng lọt top sân bay tốt nhất thế giới năm 2024
-
VASEP kiến nghị bãi bỏ hạn ngạch đối với tôm Việt Nam nhập khẩu vào Hàn Quốc
-
Mảng xuất khẩu của Vinamilk khởi sắc nhờ các thị trường chủ lực
Năm 2024, tổng tài sản MB dự kiến vượt mốc 1 triệu tỷ đồng
(THPL) - Tại Đại hội đồng cổ đông thường niên 2024, lãnh đạo MB đã chia sẻ những mục tiêu kinh doanh trước thềm kỷ niệm 30 năm ngày...19/04/2024 10:51:55Hội chợ Xúc tiến thương mại 2024: Cơ hội gặp gỡ, kết nối giữa hợp tác xã với doanh nghiệp
(THPL) - Hội chợ Xúc tiến thương mại cho khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã năm 2024 là hoạt động nhằm tạo cơ hội gặp gỡ, kết nối...19/04/2024 10:55:20Giới tinh hoa kiếm tìm trải nghiệm “một ngày sống 5 cuộc đời” ở Vinhomes Royal Island
(THPL) - Sáng thư thái cưỡi ngựa ngắm bình minh, trưa thảnh thơi lái xe gặp đối tác, chiều lướt du thuyền du ngoạn sông nước, tối ra sân golf...19/04/2024 10:39:15Vì sao phân khu Tài Lộc được ví như “mỏ vàng” trên đảo Vũ Yên?
(THPL) - Nằm ngay cửa ngõ của Thành phố Đảo Hoàng Gia Vinhomes Royal Island, lại sở hữu nhiều lợi thế hiếm nơi nào có được, phân khu Tài Lộc...19/04/2024 10:53:09
ĐỌC NHIỀU NHẤT
Quảng bá thương hiệu Việt
-
Cộng đồng runner ngóng chờ giải chạy VPBank Can Tho Music Night Run 2024
(THPL) - VPBank Can Tho Music Night Run 2024 sẽ chính thức khởi tranh vào ngày 13/4. Hàng ngàn runner háo hức trải nghiệm lễ hội thể thao âm nhạc lần đầu tiên diễn ra tại đô thị sông nước Cần Thơ. - Vietjet công bố đường bay mới TP. Hồ Chí Minh – Tây An (Trung Quốc)
- Du lịch Việt Nam có thêm điểm đến mới khiến giới thượng lưu khắp toàn...
- Thành lập Công ty TNHH Một thành viên CADIVI miền Bắc
Tôn vinh thương hiệu toàn cầu
-
Ciputra Hanoi được vinh danh liên tiếp 16 năm tại giải thưởng Rồng vàng 2024
(THPL) - Lễ công bố Giải thưởng Rồng vàng lần thứ 23 (2001-2024) đã diễn ra tại Trung tâm Hội nghị Thành phố Hải Phòng chiều ngày 10.04.2024, với bình chọn Top 50 doanh nghiệp FDI xuất sắc nhất Việt Nam 2024. - Techcombank được Global Finance vinh danh là ngân hàng tốt nhất Việt Nam
- VietinBank lần thứ 3 liên tiếp vào top 200 Thương hiệu ngân hàng giá trị...
- HLV Hàn Quốc Kim Sang-sik nộp đơn ứng cử dẫn dắt tuyển Việt Nam